Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ Trần Lê Hồng cho biết, tại Việt Nam, khoa học và công nghệ là một trong 8 lĩnh vực của mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới.
TTXVN - Trong khuôn khổ các hoạt động chào mừng Ngày Sở hữu trí tuệ thế giới 2023, sáng 21/4, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) phối hợp với Hội Nữ trí thức Việt Nam và các đơn vị liên quan tổ chức Tọa đàm “Một số vấn đề về sở hữu trí tuệ trong trường đại học - viện nghiên cứu - doanh nghiệp”.
Phát biểu khai mạc, Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ Trần Lê Hồng cho biết, tại Việt Nam, khoa học và công nghệ là một trong 8 lĩnh vực của mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới. Phụ nữ ngày càng có những đóng góp lớn lao trong công tác nghiên cứu khoa học và công nghệ, qua đó góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế đất nước. Tuy nhiên, khoảng cách giới trong nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và đặc biệt trong đó là việc đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ vẫn còn là vấn đề của cả Việt Nam cũng như các nước trên thế giới.
Theo số liệu của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), chỉ 16,5% các nhà sáng chế đứng tên trên đơn đăng ký sáng chế quốc tế là phụ nữ, trong khi đó tại Hoa Kỳ, các nam giới đăng ký nhiều gấp đôi so với nữ giới. Kinh nghiệm thế giới cho thấy mối quan hệ giữa các nhà khoa học, viện nghiên cứu với doanh nghiệp càng chặt chẽ bao nhiêu thì càng nhiều thành công trong nghiên cứu, trong thương mại hóa kết quả nghiên cứu dựa trên quyền sở hữu trí tuệ.
Chính vì vậy, Tọa đàm là cơ hội để các nhà khoa học, nhà quản lý và nhà kinh doanh cùng chia sẻ những nội dung, trao đổi những vấn đề về mối quan hệ giữa viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp trong hoạt động nghiên cứu và thương mại hóa kết quả nghiên cứu được tạo ra gắn với việc bảo hộ, khai thác và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
Bàn về một số vấn đề cần lưu ý, bà Nguyễn Thị Hoàng Hạnh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu, Đào tạo và Hỗ trợ, Tư vấn - Cục Sở hữu trí tuệ cho rằng, trước hết các bên cần xem xét kỹ loại hình hợp đồng, thỏa thuận một số nội dung như: Hợp tác nghiên cứu triển khai như thế nào? liên doanh với đơn vị nào, nhượng quyền cho ai? Trong đó, các bên cần phải xem xét đến một số vấn đề về: Quyền sở hữu trí tuệ có được trước hợp tác; quyền sở hữu trí tuệ có được theo thỏa thuận hợp tác; quyền sở hữu trí tuệ phát sinh ngoài khuôn khổ hợp tác; cách hiểu các thuật ngữ; quy định pháp luật, quy chế quản lý phải áp dụng; cần có đủ thông tin và kỹ năng phân tích, đánh giá các loại quyền này để bộc lộ đúng thời điểm.
Để tránh rủi ro khi hợp tác giữa trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp, bà Nguyễn Thị Hoàng Hạnh đề xuất các bên cần trang bị kiến thức cơ bản và tìm đến tư vấn chuyên nghiệp; thỏa thuận bảo mật (trước, trong và sau hợp tác). Xác định đúng và đủ quyền sở hữu trí tuệ có trước của các bên: Cơ chế, điều kiện các bên tiếp cận và sử dụng.
Đồng thời, các bên cần xác định mục tiêu đạt được của sự hợp tác, quyền sở hữu trí tuệ được tạo ra từ việc hợp tác: Quyền và nghĩa vụ của các bên (thủ tục xác lập, duy trì và thực thi quyền sở hữu trí tuệ); quyền sở hữu trí tuệ có thể phát sinh ngoài thỏa thuận (trong và sau khi kết thúc hợp tác); xử lý rủi ro, tình huống phát sinh…
Chia sẻ kinh nghiệm hỗ trợ kết nối các nữ khoa học với các doanh nghiệp thương mại hóa tài sản trí tuệ thành công, bà Lê Thị Khánh Vân, Giám đốc Trung tâm Ứng dụng Khoa học công nghệ và Khởi nghiệp, Hội Nữ trí thức Việt Nam cho rằng, hiện có nhiều thách thức khi kết nối các nữ khoa học với các doanh nghiệp thương mại hóa tài sản trí tuệ.
Ngoài ra, khó thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ, bởi hầu hết dừng lại ở kết quả trong phòng thí nghiệm, khó phát triển thị trường các sản phẩm khoa học và công nghệ. Thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học hay ý tưởng khoa học mang tính đột phá về cơ bản cũng giống như thương mại hóa sản phẩm, nhưng việc thực hiện khó khăn hơn nhiều. Bởi phải xây dựng thị trường cho một sản phẩm mới, chứ không phải là thiết kế một sản phẩm cho phù hợp với một thị trường hiện hữu; mục đích giữa nhà khoa học và doanh nghiệp cũng rất khác nhau....
Nhằm kết nối các nữ khoa học với các doanh nghiệp trong thương mại hóa tài sản trí tuệ thành công, bà Lê Thị Khánh Vân đề xuất, thời gian tới, các bên cần tư vấn, hỗ trợ hiện thực hóa ý tưởng đổi mới, sáng tạo; hỗ trợ nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo; tăng cường các hoạt động liên kết, phát triển mạng lưới và xúc tiến thương mại hóa, phát triển thị trường trong và ngoài nước. Đồng thời, các bên cần hỗ trợ tiếp cận vốn vay ưu đãi; tăng cường năng lực cho các đơn vị hỗ trợ phụ nữ đổi mới sáng tạo.
Tại Tọa đàm, nhiều chuyên gia, doanh nghiệp cùng thảo luận mở một số vấn đề thách thức, khó khăn trong hợp tác giữa các nhà khoa học nữ với doanh nghiệp; giới thiệu các tài liệu về kỹ năng trong đàm phán hợp tác giữa các nhà khoa học nữ với doanh nghiệp; các khóa đào tạo các nữ trí thức, doanh nghiệp trong thời gian tới; đăng ký bảo hộ tại nước ngoài (cần khảo sát, tìm hiểu trước khi đăng ký, quyết định triển khai bảo hộ ở quốc gia nào), từ đó tìm ra các giải pháp quản lý, khai thác hiệu quả thương mại hóa tài sản trí tuệ giữa nhà khoa học nữa, doanh nghiệp trong nước và các đối tác nước ngoài./.
