Bằng con đường sản xuất an toàn, hữu cơ, quả nhãn Việt Nam không chỉ được ưa thích tại thị trường trong nước mà còn đang vươn ra thị trường quốc tế.
Trên những triền đất phù sa ven sông Hồng, những vườn nhãn đang vào mùa kết trái. Không chỉ mở rộng diện tích, nông dân Hưng Yên những năm gần đây đã đặc biệt chú trọng yếu tố chất lượng, từng bước khẳng định vị thế và thương hiệu nhãn lồng Hưng Yên – loại quả “tiến vua” trứ danh. Nhờ áp dụng công nghệ, bằng con đường sản xuất an toàn, hữu cơ, quả nhãn Việt Nam không chỉ được ưa thích tại thị trường trong nước mà còn đang vươn ra thị trường quốc tế, góp phần khẳng định giá trị của hàng nông sản Việt.
Coi trọng chất lượng quả nhãn
Dù chưa đến vụ thu hoạch, vườn nhãn hơn 200 gốc của gia đình ông Bùi Xuân Sử ở xã Tân Hưng (Hưng Yên) đã tấp nập khách đến đặt mua. Đây là kết quả của việc trồng nhãn theo quy trình sạch, đảm bảo chất lượng nông sản.
Năm 2020, ông Sử quyết định chuyển từ canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP sang trồng nhãn hữu cơ – cũng là một trong những hộ đầu tiên trong tỉnh đi theo hướng này. Ông Sử chia sẻ, trồng hữu cơ đồng nghĩa với nói không với thuốc bảo vệ thực vật, thay vào đó, gia đình ông chỉ sử dụng chế phẩm nano bạc pha cùng hỗn hợp gừng, tỏi, ớt xay để phun lên lá, thân cây. Phân bón cũng được tạo từ ngô, đỗ, cá... ủ sinh học để tưới gốc. “Những năm đầu, cây bị sốc dinh dưỡng, quả nhỏ, mã xấu. Nhưng sau 5 năm, cây đã thuần, chất lượng quả ổn định, vị ngọt thanh, mã sáng đẹp. Đến nay, đã có doanh nghiệp đặt mua với số lượng lớn để xuất khẩu,” ông Sử nói.
Không chỉ ông Sử, nhiều nhà vườn Hưng Yên đang chuyển mình mạnh mẽ theo hướng hữu cơ. Nếu trước đây nông dân chủ yếu chú trọng sản lượng, thì nay họ đã hiểu rằng chất lượng mới là yếu tố làm nên thương hiệu bền vững. Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hưng Yên, toàn tỉnh có 20 vùng trồng nhãn phục vụ xuất khẩu, trong đó 2 vùng được cấp mã số sang Hoa Kỳ (xã Tân Hưng và Triệu Việt Vương), 5 vùng sang Nhật Bản và 13 vùng sang Trung Quốc.
Một trong những điểm sáng là Hợp tác xã sản xuất nhãn lồng Nễ Châu (xã Tân Hưng) – đơn vị được cấp mã số vùng trồng xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ và Australia. Giám đốc hợp tác xã Trần Thị Bắc cho biết, để đáp ứng các tiêu chuẩn cao, hợp tác xã luôn khuyến khích thành viên chuyển dần sang trồng hữu cơ.
Sản xuất hữu cơ không chỉ bảo vệ sức khỏe người trồng mà còn nâng cao giá trị sản phẩm. Năm nay, hợp tác xã có 18 ha nhãn, trong đó khoảng 5 ha được trồng theo hướng hữu cơ. Hợp tác xã mong muốn tìm được thị trường ổn định, giá hợp lý để nông dân yên tâm sản xuất lâu dài.
Theo bà Bắc, mọi khâu trong sản xuất đều được giám sát nghiêm ngặt, từ sử dụng phân bón hữu cơ, thời gian cách ly trước thu hoạch cho đến quản lý vùng trồng theo mã số truy xuất nguồn gốc. Không chỉ hướng tới xuất khẩu, hợp tác xã muốn mang những quả nhãn sạch, an toàn đến tận tay người tiêu dùng trong nước.
Cùng quan điểm coi chất lượng là chìa khóa của thương hiệu, Hợp tác xã cây ăn quả đặc sản Quyết Thắng (xã Tân Hưng) do ông Trần Văn Mý làm Giám đốc cũng đang tập trung phát triển nhãn theo tiêu chuẩn VietGAP.
“Năm nay thời tiết thuận lợi, các thành viên áp dụng đúng quy trình kỹ thuật nên tỷ lệ đậu quả cao. Dự kiến, 30 ha nhãn của hợp tác xã sẽ cho sản lượng từ 250 - 300 tấn, tăng 15 - 20% so với năm 2024,” ông Mý cho biết.
Tuy nhiên, ông Mý cũng thẳng thắn nhìn nhận: “Dự báo, năm nay nhãn được mùa lớn, cung có thể vượt cầu. Vì vậy, chúng tôi đặc biệt chú trọng khâu chăm sóc, đảm bảo chất lượng quả để giữ uy tín. Đồng thời, hợp tác xã sẽ mở cửa đón các đoàn khách đến tham quan, trải nghiệm tour du lịch ‘0 đồng’. Theo đó, du khách khi đến với Hưng Yên, với vườn nhãn của Hợp tác xã Quyết Thắng sẽ được thưởng thức nhãn miễn phí. Nếu có nhu cầu, du khách sẽ được tự tay thu hoạch nhãn tại vườn, cân và đóng gói trực tiếp”.
Mở rộng các vùng trồng nhãn hữu cơ
Bên cạnh việc làm du lịch nông nghiệp, ông Mý và các thành viên còn tận dụng mạng xã hội để quảng bá hình ảnh sản phẩm, chia sẻ quy trình chăm sóc, thu hoạch nhãn sạch theo VietGAP. Việc này được thực hiện không chỉ nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn với mong muốn đưa quả nhãn “tiến vua” đến gần hơn với khách hàng trong và ngoài nước.
Hiện nay, toàn tỉnh Hưng Yên có khoảng 5.000 ha nhãn, trong đó 1.700 ha sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, tập trung chủ yếu tại các xã: Tân Hưng, Khoái Châu, Triệu Việt Vương, Hoàng Hoa Thám, Quang Hưng, Nghĩa Dân, Hiệp Cường, Hồng Quang… Đây là những vùng có điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu thuận lợi cho sinh trưởng và phát triển của cây nhãn, loại cây ăn quả chủ lực gắn bó với người dân Hưng Yên trong nhiều năm qua.
Theo ông Nguyễn Văn Tráng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hưng Yên, để nâng cao chất lượng nông sản nói chung và nhãn lồng nói riêng, ngành nông nghiệp đã tham mưu UBND tỉnh ban hành nhiều chính sách hỗ trợ sản xuất sạch, phát triển mô hình VietGAP và hữu cơ, đồng thời mở rộng các vùng trồng được cấp mã số phục vụ xuất khẩu.
Cùng với việc ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, tỉnh cũng đẩy mạnh xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm nhãn lồng đến các doanh nghiệp, hệ thống siêu thị lớn. Đó là yếu tố quan trọng giúp sản phẩm Hưng Yên ngày càng có chỗ đứng vững chắc.
Nhờ sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, ngành và nỗ lực của nông dân, thị trường tiêu thụ nhãn Hưng Yên ngày càng mở rộng. Hiện nay, loại nhãn ngon mang thương hiệu Hưng Yên không chỉ phục vụ thị trường trong nước qua hệ thống siêu thị, cửa hàng nông sản sạch tại Hà Nội, Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh… mà còn xuất khẩu sang nhiều quốc gia.
Từ những vườn nhãn xanh mướt ven sông Hồng, người trồng nay không chỉ bán quả mà họ đang bán chất lượng, uy tín và cả niềm tự hào quê hương. Con đường nông nghiệp hữu cơ dẫu gian nan hơn nhưng đang mở ra hướng đi bền vững để thương hiệu nhãn lồng Hưng Yên tiếp tục tỏa sáng, xứng đáng với danh xưng “quả ngọt tiến vua” của vùng đất địa linh nhân kiệt./.
