Là mẫu nhà Nho quân tử, Lễ Trai Đặng Văn Hòa suốt đời tận trung báo quốc để lại dấu ấn sâu đậm và tấm gương sáng cho hậu thế.
Ngày 22/10, Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Huế phối hợp với Viện Sử học (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) và Ban Điều hành họ Đặng làng Thanh Lương (thành phố Huế) tổ chức Hội thảo khoa học “Lễ Trai Đặng Văn Hòa - Cuộc đời và sự nghiệp”.
Lễ Trai Đặng Văn Hòa (1791-1856) còn có tên gọi là Đặng Văn Chiểu, Đặng Văn Thiêm, thuộc dòng họ Đặng ở làng Hà Trung, xã Vinh Hà, huyện Phú Vang (nay là làng Hà Trung, xã Phú Vang, thành phố Huế). Ông là một trong những người đầu tiên đỗ đạt dưới triều Nguyễn, từng phục vụ 4 đời vua Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị và Tự Đức. Ông giữ nhiều chức vụ quan trọng, có đóng góp lớn trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, quân sự, văn hóa, giáo dục. Là mẫu nhà Nho quân tử, ông suốt đời tận trung báo quốc để lại dấu ấn sâu đậm và tấm gương sáng cho hậu thế.
Tiến sĩ Phan Thanh Hải, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Huế nhấn mạnh, cuộc đời và sự nghiệp của Lễ Trai Đặng Văn Hòa không chỉ phản chiếu phẩm chất của một bậc hiền sĩ mà còn gửi gắm thông điệp nhân văn về trách nhiệm, đạo đức và tinh thần cống hiến. Những giá trị ấy vẫn còn nguyên ý nghĩa trong xã hội hôm nay. Ngày 9/9/2025, Lăng mộ Đặng Văn Hòa được xếp hạng là Di tích lịch sử quốc gia. Đây là niềm tự hào chung của thành phố Huế, minh chứng cho tầm vóc lịch sử và giá trị văn hóa của một con người đã sống trọn vẹn vì dân, vì nước.
Tiếp nối kết quả nghiên cứu từ các hội thảo năm 1996 và 2018, hội thảo năm nay hướng tới kỷ niệm 170 năm ngày mất của Lễ Trai Đặng Văn Hòa (1856-2026). Sự kiện góp phần khẳng định vai trò, vị trí của ông trong công cuộc xây dựng, phát triển đất nước dưới triều Nguyễn, làm rõ đóng góp của dòng họ Đặng đối với Huế . Các đại biểu đề xuất hướng bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa gắn với tên tuổi Lễ Trai Đặng Văn Hòa.
Hội thảo nhận được 26 tham luận chất lượng của các nhà khoa học từ Trung ương và địa phương, nội dung tập trung vào ba chủ đề lớn: Thân thế, cuộc đời và sự nghiệp của Đặng Văn Hòa, làm rõ tư tưởng, nhân cách, phong cách trị quốc của vị đại thần “văn võ song toàn”; những đóng góp của ông đối với lịch sử, văn hóa, giáo dục, quốc phòng và cải cách đất nước; công tác bảo tồn và phát huy di sản liên quan đến Lễ Trai Đặng Văn Hòa. Trong đó, một số tham luận có giá trị đề xuất cụ thể về bảo tồn di tích lăng mộ, tư liệu Hán Nôm và giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.
Tiến sĩ Lê Quang Chắn, Phó Viện trưởng Viện Sử học cho biết, các tham luận đã làm rõ những đóng góp của ông đối với lịch sử, văn hóa dân tộc trên các lĩnh vực như, quốc phòng an ninh, trị thủy, thủy lợi, văn hóa, giáo dục, sử học… cũng như đóng góp trong việc gìn giữ, phát huy giá trị di sản văn hóa Thăng Long - Hà Nội, vùng đất Nam Định. Những đóng góp này được vua tin quý, quan lại đồng liêu đồng tình, đánh giá cao, sử sách và hậu thế ghi nhận, tôn vinh bằng nhiều hình thức.
Công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản gắn với Lễ Trai Đặng Văn Hòa được quan tâm, thể hiện trong các tham luận: “Về hệ thống các di tích lịch sử liên quan đến Đặng Văn Hòa và họ Đặng trên địa bàn thành phố Huế” của bà Văn Thị Thanh Hải (Bảo tàng Lịch sử thành phố Huế), “Xã hội hóa hoạt động bảo tồn di tích Lăng mộ Đặng Văn Hòa - Kết quả và những vấn đề đặt ra” của Thạc sĩ Đặng Vĩnh Toại (Bảo tàng Lịch sử thành phố Huế) hay “Đóng góp của Đặng Văn Hòa từ khi làm quan đến khi mất và mối liên hệ về ngôi trường mang tên Đặng Văn Hòa của thầy Thân Trọng Quý (Trường Trung học cơ sở Đặng Văn Hòa).
Kết quả hội thảo là cơ sở quan trọng để xây dựng hồ sơ khoa học, đề xuất hình thức tôn vinh nhân vật, đồng thời phục vụ công tác giáo dục truyền thống yêu nước, “uống nước nhớ nguồn”, nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị di sản văn hóa vùng đất Cố đô./.
