Nhiều độc giả cho rằng, nguồn thông tin chính thống của TTXVN có ý nghĩa quan trọng, giúp việc đưa thông tin, truyền thông sự kiện, sự việc cho người dân nắm bắt được đầy đủ, trọn vẹn với độ tin cậy cao.
Tin giả, tin sai sự thật, tin độc hại đang là vấn nạn lớn của xã hội hiện đại, mang tính toàn cầu. Tại Việt Nam, vấn nạn này đã gây thiệt hại lớn trên nhiều lĩnh vực, phương diện đời sống, tiềm ẩn hệ lụy tới an ninh trật tự, an toàn xã hội. Do vậy, việc ngăn chặn, triệt phá tin giả, tin độc hại là vấn đề cấp thiết, trong đó cần đặc biệt phát huy vai trò của báo chí chính thống, trong đó có Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN).
* Hậu quả khôn lường của tin giả, tin độc hại
“Vỡ đê hữu sông Thao ở Phú Thọ” (tháng 9/2025), “Bắt cóc trẻ em tại phường Phú Hội, thành phố Huế” (7/2025), “Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai quỹ học bổng tiếng Anh hỗ trợ 80% học phí” (4/2025), “Nam thanh niên thu 50 triệu 1 ngày do tố giác vi phạm giao thông” (1/2025), “Bộ Y tế xử phạt trách nhiệm xã hội với người độc thân” (8/2024), “Đà Lạt xảy ra biến lớn” (4/2024)… Đây chỉ là một vài ví dụ điển hình trong số hàng trăm tin giả xuất hiện trên không gian mạng trong thời gian gần đây được các cơ quan chức năng phát hiện, bác bỏ, điều tra xử lý.
Theo các chuyên gia, tin giả, hay còn được gọi là tin rác hoặc tin tức giả mạo, là thông tin bóp méo sự thật, thậm chí cố ý bịa đặt, xuyên tạc hoặc dùng thủ thuật, lợi dụng các ứng dụng công nghệ tiên tiến để tạo ra hình ảnh, nội dung không đúng sự thật, lừa bịp, dẫn dắt, lôi kéo độc giả bằng cách lan truyền qua phương tiện truyền thông hay mạng xã hội. Những loại tin sai sự thật thời nào cũng có nhưng trong kỷ nguyên internet và mạng xã hội, nó lây lan với cường độ lớn, biên độ rộng, tốc độ cực nhanh, gây ra tác hại khó lường.
“Tin giả có thể làm phá sản một doanh nghiệp, làm tiêu tan sự nghiệp của một nghệ sĩ và có thể chống phá một chính sách của Nhà nước… Đa phần tin giả gây hoang mang, gây mất định hướng thông tin trong cộng đồng, nhất là trong bộ phận công chúng trẻ - những người còn yếu kỹ năng đọc hiểu, phân tích, bình luận. Rất nhiều trường hợp tin giả trong đại dịch COVID-19 vừa qua là ví dụ tiêu biểu”, Thạc sĩ Phan Văn Tú, Trưởng bộ môn Báo chí, Khoa Báo chí và Truyền thông, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh nhấn mạnh.
Dưới góc độ một người trẻ, em Lê Nguyên Ân (sinh viên năm thứ tư Khoa Báo chí và Truyền thông, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) nhìn nhận, tin giả, tin độc hại trên mạng xã hội đang trở thành một vấn nạn toàn cầu. Sự bùng nổ của các nền tảng số Tiktok, Facebook, X, Instagram khiến thông tin lan truyền nhanh hơn bao giờ hết, nhưng cũng tạo điều kiện cho nhiều tin tức sai lệch, câu view tràn ngập. Theo Nguyên Ân, giới trẻ, vốn tiếp cận mạng xã hội hằng ngày, dễ bị cuốn theo nội dung thiếu kiểm chứng, dẫn đến tâm lý hoang mang và suy giảm khả năng chọn lọc thông tin. Không chỉ giới trẻ, nhiều người ở đủ lứa tuổi cũng rất dễ bị dẫn dắt, bị lừa bởi tin giả, tin độc hại, bởi những loại thông tin này thường “đánh” vào sự thiếu hiểu biết về công nghệ, tâm lý đám đông cũng như khả năng chọn lọc thông tin của một bộ phận công chúng.
Báo cáo trước Quốc hội về những chất vấn liên quan đến tin giả, tin sai sự thật trên mạng xã hội tại kỳ họp Quốc hội tháng 11/2024, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang nhận định, hậu quả của tin giả, tin sai sự thật là khôn lường, gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng, trở thành mối đe dọa lớn đối với tình hình kinh tế - xã hội, thậm chí đe dọa trực tiếp đến chủ quyền quốc gia và an ninh toàn cầu.
Tin giả, tin độc hại đã và đang gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực cho xã hội, đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ cấp thiết phải ngăn chặn, triệt phá tin giả, tin độc hại. Theo các chuyên gia, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp thiết thực nhằm thiết lập phương thức xử lý, kiểm soát tin giả, tin độc hại phù hợp, khoa học, hiệu quả; trong đó, ưu tiên hàng đầu là thể chế hóa các cơ chế, quy định chính thức, góp phần xây dựng và duy trì môi trường thông tin lành mạnh, tích cực, đồng thời phát huy mạnh mẽ vai trò của báo chí chính thống.
Theo nhận định của các chuyên gia, phòng, chống tin giả là xây dựng một môi trường truyền thông lành mạnh. Công việc ấy đòi hỏi có sự phối hợp từ nhiều phía gồm: người tiêu dùng tin tức, gia đình, nhà trường, nền tảng mạng xã hội, đặc biệt là cơ quan báo chí – cơ quan quản lý nhà nước về báo chí.
Thạc sĩ Phan Văn Tú, Trưởng bộ môn Báo chí, Khoa Báo chí và Truyền thông, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh nhận định, báo chí là "binh chủng" thông tin chủ lực trong đời sống hôm nay. Trong trận địa thông tin có quá nhiều kênh, nhiều nguồn, báo chí cần phải giữ vững trận địa và luôn là ngọn cờ đầu. Cơ quan báo chí cần tăng tốc độ đưa tin nhanh, chính xác để “đi trước” tin giả. Nội dung thông tin báo chí ngày càng phải tăng tính hấp dẫn, sáng tạo trong cách thể hiện nội dung (video ngắn, infographic, livestream phân tích sự kiện) để thu hút công chúng trẻ. Ngày nay, báo chí chính thống phải trở thành kênh thông tin thiết thực, hữu ích, tin cậy cho công chúng.
* “Phủ xanh” thông tin tích cực bằng dòng tin Thông tấn
Thạc sĩ Nguyễn Tuấn Anh, chuyên gia chính sách công tại Thành phố Hồ Chí Minh đánh giá, trong hệ thống báo chí cách mạng, hệ sinh thái truyền thông hiện đại ở Việt Nam, TTXVN là cơ quan thông tấn quốc gia có vị thế đặc biệt, với bề dày 80 năm hình thành và phát triển. TTXVN không chỉ là “nguồn tin gốc” cho báo chí cả nước, mà còn là một trong những thiết chế thông tin có độ tin cậy cao, gắn bó mật thiết với tiến trình phát triển của đất nước. Trong bối cảnh không gian mạng ngày càng xuất hiện nhiều thông tin nhiễu loạn, hàng loạt nội dung - hình ảnh thông tin thật, giả lẫn lộn lan truyền trên mạng xã hội, TTXVN đang giữ vai trò là trụ cột thông tin chính thống – giúp định hướng dư luận, cung cấp thông tin chuẩn xác, bảo đảm quyền được thông tin của người dân.
Nhiều độc giả cho rằng, nguồn thông tin chính thống của TTXVN có ý nghĩa quan trọng, giúp việc đưa thông tin, truyền thông sự kiện, sự việc cho người dân nắm bắt được đầy đủ, trọn vẹn với độ tin cậy cao. TTXVN như một “màng lọc”, đưa những thông tin cần thiết, thiết thực, đảm bảo sự thật, thông tin tích cực, thông tin có lợi cho người dân. Ở thời đại bùng nổ thông tin, công nghệ số, công nghệ ảo như hiện nay, vai trò của thông tin chính thống, cơ quan báo chí chính thống như TTXVN càng cần được tăng cường mạnh mẽ, đến gần hơn nữa với công chúng, đặc biệt là giới trẻ.
“TTXVN nên thường xuyên tương tác trên các nền tảng số lớn như Facebook và Tiktok để gần hơn với công chúng cả nước. Hằng ngày, hằng giờ đều xuất hiện những thông tin nóng, trong đó không ít tin không chính xác, bịa đặt, lừa đảo, nên rất cần nguồn tin chính thống như TTXVN giúp điều chỉnh, định hướng, là kênh tham chiếu để người dân bớt hoang mang, tránh những suy nghĩ, diễn biến lệch lạc, tiêu cực”, ông Tống Phước Thiện Nhân, Tổng Giám đốc Công ty CP Thương mại Dịch vụ Xây dựng BSS Việt Nam, chia sẻ.
Cho rằng báo chí chính thống phải thực sự trở thành “ngọn hải đăng thông tin” cho công chúng, nhanh nhạy và đáng tin cậy, sinh viên Lê Nguyên Ân (Khoa Báo chí và Truyền thông, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) mong muốn, các cơ quan báo chí chính thống cần không ngừng đổi mới nội dung, ngôn ngữ, công nghệ và cách truyền tải để gần gũi hơn với độc giả trẻ, cũng như tăng độ phủ sóng trên các nền tảng mạng xã hội. Khi báo chí chính thống trở thành một kênh thông tin nhanh, đúng, hay và gần gũi, tin giả sẽ dần mất đi sức ảnh hưởng với cộng đồng.
Khẳng định vai trò là cơ quan thông tấn chủ lực, giữ vững định hướng thông tin chính thống trong bối cảnh truyền thông số phát triển mạnh mẽ, TTXVN đã và đang chủ động xây dựng các tuyến thông tin chuyên sâu để tạo dòng thông tin chủ lưu tích cực; phát huy sức mạnh tổng hợp của tổ hợp truyền thông đa phương tiện để lan tỏa thông tin chính thống và phản bác tin giả.
“TTXVN sử dụng đồng bộ tất cả các loại hình và kênh truyền thông của mình, từ thông tin nguồn (văn bản, ảnh, video), báo in, báo điện tử, cho đến các nền tảng số và mạng xã hội được xác thực như Facebook, YouTube, Tiktok. Các kênh này không chỉ để phổ biến thông tin chính thức mà còn là công cụ để phản hồi, phản bác và “dán nhãn” thông tin giả, góp phần định hướng dư luận, tạo sự đồng thuận trong xã hội. Mục tiêu hướng tới là “phủ xanh” thông tin tích cực, lấn át các dòng thông tin tiêu cực, xấu độc trên không gian mạng”, nhà báo Vũ Việt Trang, Tổng Giám đốc TTXVN khẳng định.
Trong hành trình phát triển TTXVN thành cơ quan thông tấn chủ lực quốc gia, công nghệ và con người sẽ là hai trụ cột song hành, đảm bảo truyền tải thông tin chính thống, chất lượng cao tới công chúng trong và ngoài nước để lan tỏa mạnh mẽ hình ảnh về một Việt Nam đổi mới, hội nhập và vươn lên./.
