Nhà Quật được tái phục dựng bằng khung gỗ, dưới chân cột trụ gỗ của nhà có đổ bê tông để tăng thêm phần vững chắc trước thiên tai và biến đổi khí hậu.
TTXVN - Ngày 12/4, Quỹ Hỗ trợ phát triển cộng đồng sống bền vững (Quỹ Sống) phối hợp với Trung tâm Bảo trợ và Phát triển Nghệ thuật APD tổ chức chương trình “Toạ đàm: Nhà Quật ở làng Hạnh Phúc Lãng Loan, tỉnh Quảng Nam" (Hiêu Quật, còn gọi là nhà Quật trong tiếng Xơ Đăng, ''hiêu'' nghĩa là nhà, ''quật'' nghĩa là chỗ cúng trong nhà cúng).
Chương trình nhằm trao đổi, chia sẻ các hướng phát triển việc tái phục dựng nhà Quật và các loại nhà Rông khác ở mỗi cộng đồng nhỏ (cấp nóc, làng), tiếp tục sử dụng vật liệu xây dựng truyền thống và cơ chế an toàn trước hiện trạng biến đổi khí hậu - môi trường. Chương trình cũng đặt ra những vấn đề cần quan tâm trong bối cảnh cơ cấu cộng đồng bản địa đã thay đổi do tác động của phát triển kinh tế, hội nhập và phát triển công nghệ.
Theo Thạc sĩ Phạm Thị Hương Giang, Chủ tịch Quỹ Sống, việc tái phục dựng nhà Quật có ý nghĩa lớn đối với đồng bào dân tộc ở tỉnh Quảng Nam. Việc tái phục dựng này không chỉ phù hợp với nét văn hóa của người dân nơi đây mà còn tạo ra những ngôi nhà vững chắc, kiên cố thân thiện và gắn với môi trường sinh thái xung quanh, phù hợp với địa lý, khí hậu, thủy văn, góp phần tạo sinh kế để người dân yên tâm sinh sống, sản xuất.
"Chúng tôi xây dựng nhà Quật trong làng Hạnh Phúc với tiêu chí an toàn, nhưng vẫn giữ được linh hồn văn hóa bản địa. Sự chung tay giữa các kiến trúc sư-cộng đồng hưởng lợi-chính quyền địa phương là yếu tố xuyên suốt cho sự thành công của việc tái phuc dựng nhà Quật tại làng Hạnh Phúc", Thạc sĩ Phạm Thị Hương Giang nhấn mạnh.
Theo kiến trúc sư Đinh Bá Vinh - người đồng hành cùng Quỹ Sống, chia sẻ, nhà Quật được tái phục dựng bằng khung gỗ, dưới chân cột trụ gỗ của nhà có đổ bê tông để tăng thêm phần vững chắc cho ngôi nhà. Với thiết kế như vậy, mô hình nhà Quật tương đối an toàn, vững chắc trước thiên tai và biến đổi khí hậu. Sau chương trình này, những địa phương trong tỉnh Quảng Nam có nhu cầu sẽ tiếp tục được hỗ trợ tái phục dựng nhà Quật.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Hồ Quang Bửu thông tin, tỉnh mong muốn những ngôi nhà Quật sẽ tiếp tục được tái phục dựng ở các địa phương trong tỉnh, qua đó vừa gìn giữ nét văn hóa của người dân địa phương, vừa góp phần đảm bảo an toàn cho người dân có nơi sinh hoạt, thờ cúng an toàn trước diễn biến thiên tai, biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, phức tạp.
Tại chương trình, các đại biểu tham dự đã trao đổi những vấn đề liên quan đến công tác tái phục dựng nhà Quật gắn với với gìn giữ nét văn hóa và an toàn trước hiện trạng biến đổi khí hậu, môi trường.
Dự án làng Hạnh Phúc bắt đầu triển khai từ năm 2019 tại tỉnh Quảng Nam với 4 mục tiêu chính: hỗ trợ các cộng đồng dân cư bị ảnh hưởng bởi thiên tai và biến đổi khí hậu giúp hình thành những ngôi làng an toàn; nâng cao chất lượng đời sống người dân; thúc đẩy gìn giữ bản sắc văn hóa của địa phương; góp phần cải thiện và bảo vệ môi trường (sinh thái, sinh hoạt, sản xuất...)
Tại làng Lâng Loan, xã Trà Cang, huyện Nam Trà My, Quỹ Hỗ trợ phát triển cộng đồng sống bền vững đã phối hợp với tỉnh Quảng Nam, các đơn vị liên quan và chính quyền địa phương trong tỉnh hỗ trợ điều chỉnh, quy hoạch tỉ lệ 1/500 cho làng tái định cư Lâng Loan, xã Trà Cang và đầu tư, tái phục dựng các hạng mục như: nhà Quật, hệ thống nước sinh hoạt, điện năng lượng mặt trời, đường giao thông, rãnh thoát nước dọc, lò xử lý rác thải, hệ thống chống sét, nhà vệ sinh…
Ngày 13 - 14/6/2023, Quỹ Sống đã chính thức bàn giao 2 làng Hạnh Phúc tại huyện Bắc Trà My và huyện Nam Trà My. Người dân tự vận hành các ngôi làng, đồng thời chính quyền địa phương có thể sử dụng mô hình này cho những địa phương khác trong tỉnh. Cả hai ngôi làng đều có khả năng thích ứng, phòng chống thiên tai./.
