Việc phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã trở thành yêu cầu tất yếu, là động lực then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
Đây là một trong những giải pháp trọng tâm được các chuyên gia, nhà khoa học đưa ra tại Hội thảo "Nỗ lực đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tỉnh An Giang" do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh An Giang phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức ngày 29/5 tại thành phố Long Xuyên.
Theo Tiến sĩ Đoàn Ngọc Phả, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh An Giang, trong bối cảnh toàn cầu hóa, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và làn sóng chuyển đổi số đang diễn ra sâu rộng trên thế giới, việc phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã trở thành yêu cầu tất yếu, là động lực then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
Đối với tỉnh An Giang, thời gian qua, hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ đã có những chuyển biến tích cực mang lại hiệu quả trong hoạt động sản xuất - kinh doanh, phục vụ quản lý các ngành, lĩnh vực. Mức đóng góp nguồn kinh phí từ xã hội vào hoạt động khoa học công nghệ giai đoạn 2021-2024 khoảng 30%. Nguồn nhân lực nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo đạt 7,5 người/ 1 vạn dân. Công tác chuyển đổi số đạt nhiều kết quả tích cực. Quy mô kinh tế số tỉnh An Giang năm 2023 chiếm 5,28% GRDP, năm 2024 chiếm 5,99% GRDP,…
Bên cạnh những kết quả tích cực, Tiến sĩ Đoàn Ngọc Phả cho rằng, tỉnh An Giang nói riêng và nhiều địa phương khác trong cả nước nói chung vẫn còn gặp nhiều lực cản, hạn chế, như: tốc độ và sự bứt phá về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số còn chậm; chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII) còn thấp… Do đó, việc phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số là một xu thế tất yếu, khách quan, mang tính chiến lược, ưu tiên hàng đầu để phát triển nhanh. Khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo trên cơ sở khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh mới sẽ là yếu tố then chốt giúp kinh tế tư nhân bứt phá và vươn tầm quốc tế.
Đồng tình với quan điểm trên, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đoàn Thanh Nghị, Trưởng khoa Công nghệ Thông tin, Trường Đại học An Giang - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đề xuất Chính phủ cần tiếp tục hoàn thiện thể chế chính sách nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho các doanh nghiệp, đặc biệt cần có những cơ chế hỗ trợ mạnh mẽ đổi mới sáng tạo và phát triển khoa học công nghệ để nâng cao hiệu quả thực hiện chuỗi giá trị toàn cầu. Trong đó, tập trung ngành công nghiệp phụ trợ, công nghiệp chế tạo sản xuất, công nghệ số, logistics,...
Bên cạnh đó, để tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, các doanh nghiệp cần nâng cao năng lực cạnh tranh với một chiến lược và lộ trình cụ thể; đồng thời, khắc phục các rào cản chi phí ẩn/phụ của từng phân đoạn; số hóa và chuyển đổi số... nhằm bắt kịp sự phát triển của cuộc các mạng chuyển đổi số hiện nay.
"Thời đại công nghệ số, các doanh nghiệp phải linh động điều chỉnh sản phẩm, phương thức bán hàng theo nhu cầu người tiêu dùng, tích hợp các công nghệ tiên tiến để giảm thiểu quy trình sản xuất, giảm thời gian giao hàng, rút ngắn vòng đời sản phẩm nhưng vẫn đảm bảo khả năng quản lý sản xuất và chất lượng sản phẩm, tăng khả năng cạnh tranh…", Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đoàn Thanh Nghị nhấn mạnh.
Từ góc độ một đơn vị đang tham gia tích cực vào phát triển, chuyển giao công nghệ mới và đào tạo nhân sự, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Hiếu, Phó Giám đốc Trung tâm Sở hữu Trí tuệ và Chuyển giao Công nghệ, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, trong bối cảnh chuyển đổi mô hình tăng trưởng dựa trên tri thức, đổi mới sáng tạo và công nghệ, vai trò của đội ngũ trí thức ngày càng trở nên quan trọng. Tỉnh An Giang với tiềm năng lớn về nông nghiệp, du lịch, thương mại biên giới cần phát huy mạnh mẽ vai trò của trí thức để tạo ra đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Hiếu, để thúc đẩy vai trò của trí thức đối với sự phát triển của tỉnh nói riêng và đất nước nói chung, An Giang cũng như các địa phương khác cần quy hoạch và phát triển đội ngũ trí thức phù hợp với chiến lược phát triển. Tỉnh xây dựng cơ sở dữ liệu về đội ngũ trí thức, bao gồm cả lực lượng tại chỗ và trí thức ở ngoài tỉnh, ngoài nước; xác định các lĩnh vực mũi nhọn cần thu hút trí thức như nông nghiệp công nghệ cao, logistics, thương mại xuyên biên giới, du lịch xanh, chuyển đổi số…. An Giang cần ban hành chính sách thu hút, đãi ngộ đặc biệt để mời gọi trí thức giỏi tham gia xây dựng và phát triển tỉnh.
Tại hội thảo, Thạc sĩ Phan Văn Kiến, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh cho biết, thời gian qua, An Giang đã ban hành, cụ thể hóa, thực hiện nhiều chính sách trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Hoạt động nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ đã triển khai tích cực trong đầu tư, ứng dụng khoa học và công nghệ, nhất là trong nông nghiệp, công nghiệp chế biến được đẩy mạnh, nâng cao chất lượng, giá trị, sức cạnh tranh của các sản phẩm chủ lực.
Hiện, An Giang tích cực quan tâm thực hiện mô hình tăng trưởng mới, trong đó tập trung phát triển kinh tế số, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Tỉnh phấn đấu đến năm 2030, tiềm lực, trình độ khoa học và công nghệ và đổi mới sáng tạo của tỉnh thuộc nhóm khá; tỷ lệ đóng góp của năng suất nhân tố tổng hợp vào tăng trưởng kinh tế tối thiểu 55%. Quy mô kinh tế số đạt tối thiểu 20% GRDP của tỉnh. Nguồn nhân lực nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo đạt 12 người/1 vạn dân. Hạ tầng số tiên tiến, hiện đại; ứng dụng thành công một số công nghệ chiến lược, công nghệ số. Phủ sóng 5G toàn tỉnh. Đến năm 2045, đưa An Giang thành tỉnh có thu nhập cao hơn so bình quân chung cả nước. Nông nghiệp xanh, công nghiệp công nghệ cao, y tế, giáo dục nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước./.
