Việc tiên phong trong lĩnh vực khoa học công nghệ sẽ giúp Thủ đô tăng cường vị thế cạnh tranh và dẫn dắt xu hướng phát triển khu vực.
Hà Nội là nơi hội tụ hơn 70% các tổ chức khoa học, công nghệ, trường đại học, viện nghiên cứu của cả nước, hơn 80% phòng thí nghiệm và nhiều chuyên gia đầu ngành. Đây cũng là điểm kết nối giữa các trung tâm nghiên cứu trong và ngoài nước. Thế nhưng trong nhiều năm qua, lợi thế này chưa được khai thác hết tiềm năng. Trong bối cảnh đó, Luật Thủ đô 2024 đã đưa ra những giải pháp đặc thù nhằm tạo môi trường thuận lợi cho đổi mới sáng tạo và khoa học công nghệ.
*Tạo môi trường thuận lợi cho khoa học công nghệ phát triển
Theo cách chuyên gia, một trong những điểm đột phá trong Luật Thủ đô là Điều 25, cho phép thử nghiệm công nghệ, sản phẩm và mô hình kinh doanh mới dưới sự kiểm soát đặc biệt từ các cơ quan nhà nước. Đây là cơ chế thử nghiệm có kiểm soát, giúp các doanh nghiệp, tổ chức có thể triển khai ý tưởng sáng tạo trong thời gian tối đa 3 năm và gia hạn thêm một lần không quá 3 năm.
Luật cũng quy định các lĩnh vực khoa học công nghệ trọng điểm mà Hà Nội sẽ tập trung phát triển, bao gồm công nghệ thông tin và truyền thông, công nghệ sinh học, vật liệu mới, tự động hóa, và các giải pháp công nghệ môi trường nhằm giảm phát thải carbon và ứng phó với biến đổi khí hậu. Những doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực này sẽ nhận được hỗ trợ về máy móc, thiết bị, và ưu đãi tài chính từ ngân sách, tương tự như các doanh nghiệp công nghệ cao.
Luật còn tạo cơ hội cho các trường đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp và tổ chức khoa học công lập được thành lập hoặc tham gia góp vốn vào doanh nghiệp để thương mại hóa các kết quả nghiên cứu của mình. Điều này giúp kết nối giữa nghiên cứu và thực tiễn, thúc đẩy việc ứng dụng khoa học vào đời sống và phát triển kinh tế.
Luật Thủ đô 2024 không chỉ hướng tới việc phát triển khoa học công nghệ mà còn truyền cảm hứng cho khởi nghiệp sáng tạo. Các doanh nghiệp khởi nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khoa học công nghệ sẽ được hỗ trợ chi phí ươm tạo, tuyển chọn dự án, và thuê chuyên gia. Qua đó khuyến khích doanh nghiệp trong nước, đồng thời thu hút các nhà đầu tư quốc tế đến với Hà Nội.
Khi Hà Nội đi đầu trong đổi mới sáng tạo, nơi đây sẽ trở thành điểm đến hấp dẫn cho các quỹ đầu tư nước ngoài và doanh nghiệp công nghệ. Điều này phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 15-NQ/TW của Bộ Chính trị đề ra phương hướng phát triển Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Việc tiên phong trong lĩnh vực khoa học công nghệ sẽ giúp Thủ đô tăng cường vị thế cạnh tranh và dẫn dắt xu hướng phát triển khu vực.
Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong thông tin: Hà Nội quyết tâm trở thành trung tâm nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo dẫn đầu cả nước. Thành phố xác định phải lựa chọn trúng những lĩnh vực thế mạnh như khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, rồi công nghiệp văn hóa, phát triển du lịch. Đáng mừng là hiện tại Hà Nội có điều kiện thuận lợi về môi trường đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng. Hà Nội còn là địa phương 3 năm liên tiếp đứng đầu cả nước về Chỉ số đổi mới sáng tạo. Đây là tiền đề rất quan trọng để Hà Nội tiếp tục triển khai những giải pháp mang tính đột phá về phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong giai đoạn tới.
*Những quyết sách đặc thù cụ thể hóa Luật Thủ đô
Tại Kỳ họp thứ 26 vào tháng 9 vừa qua, HĐND thành phố Hà Nội đã thông qua 6 nghị quyết nhằm phát triển khoa học công nghệ theo quy định của Luật Thủ đô nhằm cụ thể hóa Luật Thủ đô (2024) và các chủ trương lớn.
Trong số này, Sở Khoa học và Công nghệ chủ trì 4 nghị quyết gồm: Chính sách phát triển khoa học và công nghệ; cơ chế đầu tư, hỗ trợ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo (theo Luật Thủ đô); một số nội dung về thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) và đề án thành lập Sàn Giao dịch công nghệ Hà Nội.
Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Nguyễn Việt Hùng chia sẻ, trong số 6 nghị quyết, đột phá nhất là nghị quyết về sandbox - một cơ chế cho phép thử nghiệm có kiểm soát mô hình kinh doanh mới, trong môi trường thực tế, trong một không gian thời gian hữu hạn. Tác dụng của cơ chế này đầu tiên là cho phép tác giả mô hình kinh doanh, sản phẩm đó được áp dụng khoa học công nghệ, đưa mô hình ra điều kiện thực tế, qua đó giúp hoàn thiện thêm sản phẩm, mô hình kinh doanh. Thông qua thử nghiệm ở môi trường thực tế giúp cho nhà làm chính sách pháp luật hoàn thiện cái cơ chế chính sách pháp luật để điều chỉnh những cái mô hình kinh doanh mới này trong thực tiễn. Mô hình sandbox giúp doanh nghiệp phát triển, người tiêu dùng được bảo vệ quyền lợi. Doanh nghiệp hoàn thiện được sản phẩm, phục vụ cho người tiêu dùng và xã hội. Do đó đây là cơ chế giúp "ba nhà" cùng có lợi.
Ông Nguyễn Việt Hùng nêu rõ, Hà Nội có thể hoàn toàn áp dụng mô hình này trong những khu công nghệ cao của thành phố.
Ban quản lý Khu Công nghệ cao Hòa Lạc thông tin, hiện nay Khu thu hút được 94 dự án với tổng vốn đầu tư đăng ký hơn 89,3 tỷ đồng, trong đó có 52 dự án đang hoạt động. Nhiều dự án của các tập đoàn hàng đầu trong và ngoài nước đang có mặt và hoạt động tại Khu Công nghệ cao như: Hanwha Aerospace (Hàn Quốc), Tập đoàn Nidec và Nissan Techono (Nhật Bản) và các tập đoàn lớn của Việt Nam như Viettel, VNPT, Vingroup, FPT…
Đến nay, Khu thu hút được gần 9.000 học sinh, sinh viên và khoảng 13.000 người lao động đang học tập, làm việc. Về cơ bản ở đây đã hình thành được mạng lưới một số tổ chức nghiên cứu và phát triển (R&D) trong các lĩnh vực: Công nghệ, thông tin, điện tử viễn thông và phần mềm, công nghệ sinh học, trang thiết bị y tế, công nghệ cơ khí chính xác, công nghệ tự động hóa…
Nhiều sản phẩm công nghệ cao như công nghệ 4G, 5G, thiết bị y tế kỹ thuật số, cấu kiện động cơ máy bay, các giải pháp phần mềm đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp lớn trên nền tảng Akaminds IOT, Akabot, điện thoại thông minh… đã được sản xuất tại đây. Khu Công nghệ cao Hòa Lạc cũng đang hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, triển khai xây dựng nền tảng dữ liệu não người Việt tại Hệ tri thức Việt số hóa… Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia đặt tại đây sẽ góp phần thu hút các nguồn lực để tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong thời gian tới.
Trước đó, Hà Nội đã phê duyệt Đề án “Vườn ươm doanh nghiệp công nghệ thông tin đổi mới sáng tạo Hà Nội” nhằm cụ thể hóa việc “hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025” bằng việc. Vườn ươm được khai trương và chính thức đi vào hoạt động từ tháng 1/2018 nhằm hoàn thiện các ý tưởng và phát triển các doanh nghiệp công nghệ thông tin. Đây là một bước đi mạnh mẽ và đầy quyết tâm của Hà Nội về cơ chế, chính sách xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp, hỗ trợ và thúc đẩy phát triển doanh nghiệp khởi nghiệp, xây dựng Hà Nội trở thành Thủ đô khởi nghiệp đổi mới, sáng tạo./.
