Tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ - Bài 1: Hành trình thầm lặng của những chiến sĩ Đội K Tây Ninh
Trên những cánh rừng, triền núi và cánh đồng Campuchia, những người lính Đội K Tây Ninh vẫn ngày đêm bám địa bàn, lần theo từng dấu tích mờ nhạt của đồng đội năm xưa.
Với tinh thần đoàn kết, thống nhất và ý chí kiên cường, các Đội K70, K71 và K73 thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Tây Ninh đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong mùa khô 2024–2025, quy tập được 490 hài cốt liệt sĩ, đạt hơn 180% chỉ tiêu. Con số ấy không chỉ phản ánh nỗ lực vượt khó của những người lính hôm nay, mà còn là minh chứng sống động cho đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, tình đoàn kết bền chặt giữa nhân dân hai nước Việt Nam – Campuchia.
Để làm rõ hơn vai trò, nỗ lực và ý nghĩa sâu sắc của công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, phóng viên TTXVN thực hiện chùm 2 bài viết "Tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ", ghi nhận hành trình thầm lặng của các Đội K tỉnh Tây Ninh trong suốt nhiều năm qua, trên đất bạn Campuchia và trong nước.
Bài 1: Hành trình thầm lặng của những chiến sĩ Đội K Tây Ninh
Hàng chục năm qua, công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ Việt Nam hy sinh tại Campuchia vẫn được tỉnh Tây Ninh duy trì liên tục bởi các Đội K70, K71, K73. Dù chiến tranh đã lùi xa, nhưng hành trình đưa đồng đội trở về vẫn tiếp diễn thầm lặng, đầy gian khổ, bởi sâu trong mỗi tâm hồn người chiến sĩ là tình cảm thiêng liêng, là tinh thần trách nhiệm của mỗi người con đất Việt đã thấm nhuần đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”.
* Lần theo dấu tích
Trên những cánh rừng, triền núi và cánh đồng Campuchia, những người lính Đội K Tây Ninh vẫn ngày đêm bám địa bàn, lần theo từng dấu tích mờ nhạt của đồng đội năm xưa. Với họ, đó không chỉ là nhiệm vụ chính trị, mà còn là lời tri ân với những người đã ngã xuống.
Theo Ban Chỉ đạo 515 tỉnh Tây Ninh, trong mùa khô 2024–2025, Đội K70 phụ trách khu vực hai tỉnh Tboung Khmum và Kam Pong Cham (Campuchia); Đội K71 thực hiện nhiệm vụ ở trong nước và ba tỉnh Seam Reap, Banteay Mean Chey, Oddar Meanchey; Đội K73 phụ trách địa bàn Quân khu Đặc biệt, các tỉnh Svay Rieng, Battambang, Pailin và trong nước.
Kết quả, các đơn vị đã khảo sát hàng trăm khu vực, đào lấp hàng chục nghìn m3 đất đá, quy tập được tổng cộng 490 hài cốt liệt sĩ. Riêng Đội K70 đã tổ chức tìm kiếm tại 85 khu vực thuộc 18 xã, 9 huyện, đào hơn 12.000m3 đất, dọn bãi trên 6.600m2, qua đó quy tập được 105 hài cốt liệt sĩ. Sau khi kết thúc đợt công tác, đơn vị phối hợp với chính quyền Campuchia tổ chức lễ bàn giao, đón nhận hài cốt liệt sĩ đưa về nước trang trọng, đúng nghi thức, thể hiện tình cảm tri ân sâu sắc. Các hài cốt được an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ Đồi 82 (huyện Tân Biên cũ), nơi yên nghỉ của hàng vạn liệt sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc.
Song song với công tác chuyên môn, các đội luôn coi trọng hoạt động dân vận, đối ngoại, xây dựng mối quan hệ gắn bó với lực lượng vũ trang, chính quyền, phum, xã và nhân dân Campuchia. Chính sự đồng lòng, giúp đỡ từ phía bạn đã góp phần quan trọng để công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ đạt được kết quả tốt.
Đại tá Trần Chí Công, Đội trưởng Đội K73 chia sẻ, công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ tại Campuchia và trong tỉnh hiện gặp rất nhiều khó khăn. Nguồn thông tin ngày càng hạn chế, địa hình thay đổi nhiều, trong khi các nhân chứng hầu hết đã cao tuổi, trí nhớ suy giảm, thậm chí nhiều người đã qua đời. Phương tiện, trang thiết bị phục vụ nhiệm vụ cũng đã xuống cấp, cần được sửa chữa, bổ sung.
Trong mùa khô vừa qua, Đội K73 tập trung lực lượng tại ba tỉnh Svay Rieng, Pailin và Battambang (Campuchia). Riêng tại Phnom Penh, hầu như không còn thông tin mới về mộ liệt sĩ. Tuy vậy, cán bộ, chiến sĩ của đội vẫn kiên trì bám trụ, phối hợp chặt chẽ với Ban Chỉ đạo 515 tỉnh Tây Ninh và chính quyền nước bạn để tìm kiếm, xác minh từng thông tin dù nhỏ nhất.
Nhờ sự quan tâm, hỗ trợ kịp thời của Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh và các sở, ngành, địa phương, đời sống vật chất, tinh thần của các đội K ngày càng được cải thiện. Nhiều hoạt động thiết thực như sửa chữa doanh trại tại Tiểu khu Quân sự tỉnh Pailin, hỗ trợ tiền ăn thêm, thăm hỏi, tặng quà dịp lễ, Tết… đã trở thành nguồn động viên quý giá, tiếp thêm sức mạnh để cán bộ, chiến sĩ yên tâm công tác, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
* Nhiệm vụ thiêng liêng của lòng tri ân
Trong giai đoạn XXIV (mùa khô 2024–2025), Đội K71 được giao tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ tại ba tỉnh Seam Reap, Banteay Mean Chey và Oddar Meanchey. Trung tá Nguyễn Hoài Thanh, Chính trị viên Đội K71 cho biết, đơn vị đã cử 83 lượt cán bộ, chiến sĩ sang Campuchia và 30 lượt làm nhiệm vụ trong tỉnh, khảo sát 352 khu vực, đào san lấp hơn 8.000m3 đất đá, quy tập được 213 hài cốt liệt sĩ, đảm bảo tuyệt đối an toàn về người và phương tiện.
Xác định đây là nhiệm vụ chính trị đặc biệt, Đội K71 luôn gắn bó mật thiết với chính quyền và nhân dân địa phương, coi công tác dân vận, ngoại giao quân sự là yếu tố then chốt. Nhiều chiến sĩ của đội đã có kinh nghiệm lâu năm, biết tiếng Khmer, giúp việc tiếp cận nhân chứng và thu thập thông tin thuận lợi hơn. Nhờ đó, công tác quy tập hài cốt liệt sĩ đạt hiệu quả, góp phần củng cố tình hữu nghị Việt Nam – Campuchia.
Tuy nhiên, theo Trung tá Nguyễn Hoài Thanh, khó khăn vẫn còn nhiều; thời gian chôn cất quá lâu khiến phần lớn hài cốt không còn căn cứ nhận dạng; nhiều khu mộ nằm trong khu dân cư, công trình công cộng hoặc đất sản xuất của người dân Campuchia, đòi hỏi phải có sự phối hợp chặt chẽ và kinh phí hỗ trợ lớn. Bên cạnh đó, khí hậu khắc nghiệt, đường sá hiểm trở ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của lực lượng làm nhiệm vụ.
Từ thực tiễn công tác, các đội K đã kiến nghị được quan tâm hơn về nhân lực, phương tiện và cơ sở vật chất. Đội K71 đề xuất xây dựng nhà ở tại Tiểu khu Quân sự Oddar Meanchey, cấp đổi phương tiện cơ động đã cũ, kéo dài thời gian làm nhiệm vụ mỗi mùa khô để nâng cao hiệu quả. Đội K70 kiến nghị bổ sung nhân sự và sửa chữa nơi ở xuống cấp tại Kam Pong Cham.
Đại tá Trần Chí Công cho biết, các đội K cũng mong muốn Ban Chỉ đạo 515 tỉnh tiếp tục quan tâm, phối hợp với Sở Nội vụ, Sở Ngoại vụ tỉnh Tây Ninh và các địa phương trong việc rà soát, hoàn thiện hồ sơ, bản đồ mộ liệt sĩ; đồng thời duy trì ký kết hợp tác với các tỉnh Campuchia, mở rộng kênh thông tin để nâng cao hiệu quả tìm kiếm.
Theo khảo sát mới nhất, trong đợt 1 giai đoạn XXV (mùa khô 2025–2026), riêng tỉnh Oddar Meanchey đã có 42 nguồn thông tin với khoảng 80 mộ, chủ yếu được chôn tập trung nên dự báo hiệu quả quy tập cao. “Trong đó, một điểm có khoảng 35 mộ nằm trong khu hành chính của tỉnh, cần chi phí bồi thường khoảng 3,9 tỷ đồng khi tiến hành đào tìm”, Trung tá Nguyễn Hoài Thanh, Chính trị viên Đội K71 chia sẻ.
Hành trình tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ của các đội K Tây Ninh vẫn đang tiếp diễn, lặng lẽ nhưng đầy ý nghĩa. Trên mỗi bước đường họ đi, luôn là sự hòa quyện giữa trách nhiệm, lòng tri ân và tình hữu nghị quốc tế. Đó là hành trình của những người lính hôm nay, những người tiếp nối tinh thần “Uống nước nhớ nguồn”, để những người đã ngã xuống được trở về trong vòng tay đất mẹ./.
