Công tác bảo vệ trẻ muốn hiệu quả không thể chỉ xử lý khi sự việc đã xảy ra mà phải xây dựng hệ thống phòng ngừa rủi ro ngay từ cơ sở, ngay từ trong mỗi gia đình, nhà trường và trong cộng đồng.
Thành phố Hồ Chí Minh sau hợp nhất đang đứng trước nhiều thay đổi sâu rộng về quy mô dân số, cơ cấu quản lý và phương thức vận hành của bộ máy mới. Việc tổ chức lại hệ thống là bước đi cần thiết, nhưng cũng đồng thời đặt ra hàng loạt thách thức cho công tác bảo vệ quyền trẻ em, nhất là trong bối cảnh đô thị đặc biệt với số lượng trẻ em đông, đa dạng về hoàn cảnh, nhu cầu chăm sóc và nguy cơ bị tổn thương.
Đây là nhận định được nhiều đại biểu đưa ra tại hội nghị giao ban trực tiếp mạng lưới các tổ chức xã hội hoạt động trong lĩnh vực bảo vệ quyền trẻ em do Hội Bảo vệ Quyền trẻ em Việt Nam phối hợp cùng Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức chiều 10/12.
Theo bà Mai Thị Ngọc Mai, Chủ tịch Hội Bảo vệ Quyền trẻ em Thành phố Hồ Chí Minh, những biến đổi về địa giới, dân số, nguồn lực và phương thức phối hợp liên ngành đang đặt ra các yêu cầu hoàn toàn mới đối với công tác trẻ em hiện nay. Thuận lợi có, nhưng khó khăn cũng không hề ít.
Bà Mai cho biết Hội đã làm việc với cán bộ phụ trách trẻ em ở ba khu vực cũ gồm Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu và ghi nhận nhiều vướng mắc nổi lên. Lớn nhất là việc chưa xác định rõ đầu mối phụ trách; quy trình phối hợp tuy đã có sẵn nhưng vận hành còn lúng túng; một số cán bộ mới được phân công nên thiếu kinh nghiệm, kiêm nhiệm nhiều mảng nên khó theo sát tình hình trẻ em tại cơ sở. Trong khi đó, các vụ bạo lực học đường, xâm hại trẻ em, vấn đề an toàn mạng… vẫn xuất hiện thường xuyên và phức tạp hơn.
Ông Nguyễn Lữ Gia, đại diện Tổ chức Cứu trợ Trẻ em quốc tế tại Việt Nam cho rằng, hạn chế về năng lực và kinh nghiệm tại một số đơn vị, địa phương đã ảnh hưởng không nhỏ đến tốc độ can thiệp, xử lý các vụ việc khẩn cấp liên quan đến trẻ. Từ thực tế triển khai dự án hỗ trợ trẻ em tại Thành phố Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Lữ Gia đề xuất các cơ quan liên quan cần sớm rà soát, cập nhật tình hình hậu sáp nhập, cùng Thành phố xây dựng các dịch vụ, mô hình hỗ trợ phù hợp để đảm bảo mọi trẻ em, nhất là trẻ có hoàn cảnh khó khăn, được tiếp cận sự chăm sóc cần thiết.
Ông Nguyễn Văn Tính, Phó Chủ tịch Hội Bảo trợ Trẻ em Thành phố Hồ Chí Minh cũng chỉ ra thực tế đáng lo ngại: Nhiều cán bộ cơ sở phụ trách công tác trẻ em mới nhận việc 1 - 2 tháng, vừa thiếu kinh nghiệm vừa phải gánh vác khối lượng công việc quá lớn.
“Nếu Sở Y tế quản lý 12 đầu việc, thì sắp tới ở mỗi phường chỉ duy nhất có một cán bộ y tế đảm nhiệm toàn bộ hoạt động cấp Sở. Lĩnh vực trẻ em chỉ là 1 trong 12 đầu việc đó, nhưng riêng mảng trẻ em lại có tới 8 nhiệm vụ thường xuyên, trong đó bảo vệ trẻ em chỉ là một phần”, ông Tính nêu dẫn chứng.
Tại hội nghị, các cơ sở xã hội trên địa bàn Thành phố đã chia sẻ nhiều khó khăn trong việc chuyển cấp, chuyển trường cho trẻ học lớp tình thương sau khi hoàn thành tiểu học; nhiều trẻ em tại các lớp học này chưa được cấp thẻ bảo hiểm y tế khiến quyền tiếp cận chăm sóc sức khỏe cơ bản của trẻ bị hạn chế. Một số ít trường hợp trẻ em khác chưa được làm giấy tờ tùy thân…
Từ thực tiễn, bà Nguyễn Thị Thanh Hòa, Chủ tịch Hội Bảo vệ Quyền trẻ em Việt Nam cho rằng yêu cầu cấp thiết hiện nay là phải củng cố mạng lưới phối hợp liên ngành giữa cơ quan nhà nước và các tổ chức xã hội. Song song đó là củng cố và phát triển mạng lưới cộng tác viên bảo vệ trẻ em ở cơ sở; tăng cường lực lượng gần dân, nắm sát tình hình và có thể phát hiện sớm nguy cơ, hỗ trợ kịp thời cho các cơ quan chức năng.
Theo bà Hòa, công tác bảo vệ trẻ em không thể chỉ do một cơ quan hay tổ chức đảm nhận mà phải là nỗ lực liên kết của nhiều ngành, nhiều cấp, nhiều lực lượng; đặc biệt, trong xu hướng tinh gọn bộ máy, đội ngũ cộng tác viên càng có vai trò quan trọng.
Công tác bảo vệ trẻ muốn hiệu quả không thể chỉ xử lý khi sự việc đã xảy ra mà phải xây dựng hệ thống phòng ngừa rủi ro ngay từ cơ sở, ngay từ trong mỗi gia đình, nhà trường và trong cộng đồng. Phòng ngừa vẫn là cách tốt nhất trong bảo vệ trẻ, bởi chỉ khi nguy cơ được nhận diện sớm, khi trẻ được bao bọc bởi mạng lưới an toàn từ trước thì mọi hành động bảo vệ mới phát huy ý nghĩa trọn vẹn…/.
