Vì một thế hệ tương lai khỏe mạnh và phát triển toàn diện, an toàn thực phẩm trường học cần được thực hiện hằng ngày, chỉn chu ở từng công đoạn nhỏ nhất.
Trong các cuộc họp Ban đại diện cha mẹ học sinh hay hội nghị của ngành giáo dục, bên cạnh nội dung chuyên môn về dạy và học, vấn đề bảo đảm an toàn thực phẩm trong trường học luôn được đề cập, nhấn mạnh là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên và bắt buộc. Bên cạnh đó, các văn bản chỉ đạo của cơ quan quản lý nhà nước cũng đầy đủ, thường xuyên.
Tuy nhiên, trên thực tế, vẫn còn không ít những vụ ngộ độc thực phẩm, đưa thực phẩm không đảm bảo chất lượng vào trường học. Điều này cho thấy, giữa khẩu hiệu và hành động vẫn tồn tại khoảng cách không nhỏ.
Hệ lụy phức tạp
Việc mất an toàn thực phẩm trong trường học không chỉ đơn giản là học sinh bị đau bụng, nôn hay chóng mặt mà cần nhận định đó là sự đe dọa trực tiếp tới sức khỏe, sự phát triển của học sinh, đặc biệt là học sinh mầm non, tiểu học - lứa tuổi có hệ miễn dịch còn non, yếu. Vì vậy, chỉ cần một lần thực phẩm nhiễm khuẩn hoặc quy trình chế biến sai sót, hậu quả có thể khiến hàng chục, hàng trăm học sinh phải nghỉ học, nhập viện hoặc chịu ảnh hưởng lâu dài về sức khỏe. Không chỉ vậy, sự cố đó có thể gây tâm lý, khiến các em sợ đến trường, ảnh hưởng tới việc học tập.
Không chỉ học sinh, một vụ việc mất an toàn thực phẩm còn khiến niềm tin của phụ huynh với nhà trường bị lung lay nghiêm trọng. Bởi khi gửi con đến trường, cha mẹ học sinh đã đặt trọn niềm tin vào nhà trường với các hoạt động giảng dạy và bán trú.
Trong vụ việc xảy ra tại Trường Tiểu học Cự Khê (xã Bình Minh, Hà Nội) vào ngày 15/10 đã cho thấy những “lỗ hổng” trong quản lý và thực thi. Theo đó, vào sáng 15/10, phụ huynh phát hiện xe thực phẩm chuyển tới bếp ăn bán trú chứa trứng cút và một số thịt đã bị “bốc mùi”, chảy nước và có dấu hiệu bảo quản lạnh không đúng quy định. Nhà trường phải tạm dừng hợp đồng với đơn vị cung cấp suất ăn và điều chỉnh phương án cho học sinh ăn bán trú.
Hay tại Trường Tiểu học Chu Minh (xã Quảng Oai, Hà Nội), phụ huynh phát hiện bếp ăn sử dụng thực phẩm không đảm bảo chất lượng do đơn vị cung cấp mang đến. Sau các cuộc họp và với sự chỉ đạo quyết liệt của địa phương, nhà trường đã bị yêu cầu tạm dừng tổ chức bữa ăn, chấm dứt hợp đồng với nhà cung cấp và thay thế bằng nhà cung cấp khác.
Để khắc phục thực trạng lỏng lẻo trong quản lý an toàn thực phẩm, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội ban hành văn bản chỉ đạo về việc tăng cường công tác bảo đảm an toàn thực phẩm năm học 2025-2026, đề ra yêu cầu rất cụ thể với mỗi trường học, đảm bảo khép kín toàn bộ các khâu liên quan đến bữa ăn bán trú.
Tuy nhiên, từ những sự vụ trên đã cho thấy, dù có quy định nhưng khi kiểm soát đầu vào, bảo quản, vận chuyển thực phẩm bị lỏng lẻo hậu quả vẫn có thể xảy ra. Sự giám sát, kiểm tra vẫn còn theo lịch, chưa đảm bảo tính đột xuất cả ở phía nhà trường và cha mẹ học sinh. Và khi hậu quả xảy ra học sinh vẫn là người chịu thiệt đầu tiên.
Những giải pháp cần thiết
Để đảm bảo an toàn thực phẩm trong trường học, cần sự tham gia chặt chẽ của rất nhiều bên. Trong đó, nhà trường phải là trung tâm giám sát và quyết định cuối cùng đối với mọi nguồn thực phẩm đưa vào bếp ăn. Bên cạnh việc minh bạch thông tin về nhà cung cấp, quy trình kiểm tra, nhật ký lưu mẫu thực phẩm cần tăng cường kiểm tra đột xuất thay vì kiểm tra theo lịch thường xuyên, định kỳ.
Về phía cơ quan quản lý nhà nước, cần tăng cường thanh tra, xử lý nghiêm vi phạm chứ không dừng ở việc ban hành văn bản. Phụ huynh cần được tạo điều kiện giám sát đột xuất thực tế bếp ăn, kịp thời phát hiện các vi phạm. Học sinh cần được trang bị kiến thức cơ bản về vệ sinh thực phẩm và thói quen ăn uống lành mạnh. Khi tự biết bảo vệ mình, các em sẽ trở thành lực lượng phản biện trong bếp ăn trường học.
Một bếp ăn an toàn phải đảm bảo từ “gốc” tới “ngọn”: Từ nguồn thực phẩm đến khâu vận chuyển, bảo quản, chế biến và phân phối. Trong đó, mọi khâu đều cần có quy trình kiểm soát chặt chẽ và có thể kiểm chứng, không còn chỗ cho việc làm đối phó, “đẹp báo cáo” hay sự mập mờ trong lựa chọn nhà cung cấp. Hơn hết, việc minh bạch thông tin chính là cần thiết, bởi khi phụ huynh biết hôm nay con mình ăn gì, nguồn thực phẩm đến từ đâu, quy trình đảm bảo ra sao họ sẽ có niềm tin với nhà trường.
Quan trọng hơn, để đảm bảo an toàn thực phẩm trong trường học, rất cần sự thay đổi tư duy của toàn xã hội: Bữa ăn của học sinh không chỉ là vấn đề dinh dưỡng mà còn là đạo đức và trách nhiệm của người lớn. Mỗi suất ăn an toàn là một cam kết bảo vệ tương lai của trẻ.
Vì một thế hệ tương lai khỏe mạnh và phát triển toàn diện, an toàn thực phẩm trường học không nên chỉ là khẩu hiệu hay lời nói trong các cuộc họp và hội nghị. Việc này cần được thực hiện hằng ngày, chỉn chu ở từng công đoạn nhỏ nhất. Chỉ khi học sinh được ăn bữa ăn ngon và an toàn, khi đó giáo dục được thực hiện một cách trọn vẹn nhất: Nuôi dưỡng cả thể chất lẫn niềm tin của mỗi học sinh vào nơi các em gắn bó lớn lên từng ngày./.
