Trên thực tế, các chương trình xóa mù chữ đang được coi là một trong những giải pháp trọng tâm trong chiến lược giảm nghèo.
Vào mỗi buổi tối, khi những nếp nhà chìm trong màn sương, ánh đèn từ các lớp học xoá mù chữ lại sáng lên, tiếng đọc ê a, tiếng cười xen lẫn niềm háo hức như sưởi ấm không gian vùng cao vốn tĩnh lặng.
Học để thay đổi cuộc đời
Đó là lớp học xoá mù chữ tại nhà văn hoá xóm Mỏ Chì do Trường Tiểu học Cúc Đường phối hợp với chính quyền xã La Hiên, tỉnh Thái Nguyên mở từ tháng 12/2024. Với bà con, lớp học này không chỉ giúp họ biết đọc, biết viết, mà còn mở ra cơ hội thoát nghèo, làm chủ cuộc sống.
Bà Ngô Thị Sia, 59 tuổi, một học viên của lớp, chia sẻ: “Không biết chữ, cái gì cũng khó. Ra chợ mua bán thì bị thiệt, nhận giấy tờ của Nhà nước cũng không hiểu. Tôi học để biết thêm, để làm gương cho con cháu.”
Bà Sia không phải trường hợp duy nhất. Ông Ngô Văn Lù, gần 60 tuổi, tối nào cũng bế cháu đến lớp. Ông kể: “Các con đi làm xa, gửi cháu lại cho ông bà. Không biết chữ thì khổ lắm, uống thuốc cũng không biết cách dùng, nên tôi quyết tâm học.”
Những câu chuyện tưởng giản dị ấy phản ánh rõ thực tế ở vùng cao, mù chữ đồng nghĩa với nghèo đói và bị bỏ lại phía sau trong quá trình phát triển. Bởi khi không biết đọc, viết, người dân khó tiếp cận chính sách hỗ trợ, khó áp dụng kỹ thuật sản xuất mới và không thể chủ động trong cuộc sống.
Không chỉ dừng ở việc dạy đọc, dạy viết, lớp học còn là nơi truyền đạt kiến thức sản xuất, kỹ năng sống và tuyên truyền chính sách. Cô giáo Nông Thị Luyện, giáo viên Trường Tiểu học Cúc Đường, người trực tiếp đứng lớp chia sẻ: “Bà con đến học đều chăm chỉ. Nhiều người đi bộ mấy cây số trong đêm chỉ để được cầm bút. Chúng tôi không chỉ dạy chữ mà còn lồng ghép tuyên truyền cho bà con về pháp luật. Nhờ biết chữ, nhiều học viên đã thay đổi cách nghĩ, cách làm”. Nhiều người đi bộ mấy cây số trong đêm chỉ để được cầm bút. Chúng tôi không chỉ dạy chữ mà còn lồng ghép tuyên truyền cho bà con về pháp luật. Nhờ biết chữ, nhiều học viên đã thay đổi cách nghĩ, cách làm”.
Ông Vũ Mạnh Cường, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Cúc Đường, cho biết: “Sau một năm, nhiều học viên đã biết đọc, biết viết, ký tên được vào giấy tờ. Điều đáng mừng là họ không còn e dè khi tiếp xúc với cán bộ xã hay tham gia sinh hoạt cộng đồng. Sự tự tin đó chính là bước đầu của quá trình thoát nghèo.”
Còn điểm trường Chòi Hồng, xã Tràng Xá, tỉnh Thái Nguyên, 12 học viên người Mông cũng đang miệt mài học chữ mỗi tối. Họ là những nông dân cả đời gắn với nương rẫy, có người tóc đã bạc, có người đã là ông bà.
Chìa khóa của giảm nghèo bền vững
Chị Lý Thị Sáu, 55 tuổi, xúc động nói: “Hồi trẻ, nhà nghèo, không được đi học. Giờ con cái nhắn tin mà mình không đọc được, buồn lắm. Có lớp học, tôi mừng lắm, quyết tâm học để biết chữ như người ta.”
Cô giáo Sùng Thị Sinh, giáo viên Trường Tiểu học Đông Bo, người đứng lớp tại Chòi Hồng cho biết: “Dạy người lớn tuổi khó hơn trẻ nhỏ nhiều. Các bác sợ sai, ngại phát âm tiếng phổ thông. Vì vậy, tôi chọn cách dạy trực quan, ví dụ từ chính cuộc sống: con gà, cái cuốc, mùa lúa… Cứ học từ những điều quen thuộc, các bác tiếp thu nhanh hơn.”
Sau vài tháng, 12 học viên đều đã biết đọc, viết các từ đơn giản, ký tên được vào giấy tờ và đọc được nội dung trên tivi, điện thoại. Không chỉ vậy, lớp học còn giúp bà con tiếp cận thông tin về chính sách giảm nghèo, khuyến nông, bảo hiểm y tế, dịch vụ công trực tuyến, những kiến thức thiết thực giúp họ hòa nhập tốt hơn với xã hội.
Bà Nông Thu Thủy, Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Đông Bo chia sẻ: Việc biết chữ đã giúp bà con mạnh dạn hơn trong giao tiếp và trong phát triển kinh tế. “Nhiều người đã biết làm thủ tục hành chính, biết tính toán sản xuất. Quan trọng hơn, họ hiểu được giá trị của tri thức và khuyến khích con cháu đi học,” bà Thủy nói.
Trên thực tế, các chương trình xóa mù chữ đang được coi là một trong những giải pháp trọng tâm trong chiến lược giảm nghèo. Bởi, khi dân trí được nâng lên, khả năng tiếp cận chính sách và cơ hội phát triển kinh tế của người dân cũng được mở rộng. Biết chữ không chỉ giúp giảm nghèo cho một người, mà còn mở ra tương lai cho cả cộng đồng.
