Chính quyền địa phương 2 cấp: Phú Thọ quyết tâm tạo bước chuyển biến mạnh mẽ
Việc tổ chức lại bộ máy theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp giúp giảm tầng nấc trung gian, tăng tính chủ động cho cơ sở, từ đó xây dựng nền hành chính phục vụ - bắt đầu từ nơi gần dân nhất.
Từ 1/7, cùng với cả nước, tỉnh Phú Thọ chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Đây không chỉ là sự điều chỉnh về mặt tổ chức hành chính, mà còn là bước cải cách có tính chiến lược, thể hiện quyết tâm lớn của Đảng, Nhà nước và của tỉnh trong việc tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực quản lý và phục vụ nhân dân. Việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, công tác cải cách hành chính ở tỉnh Phú Thọ tiếp tục được triển khai đồng bộ, hiệu quả, khẳng định quyết tâm chính trị lớn của tỉnh trong xây dựng nền hành chính phục vụ, liêm chính, hiện đại và hiệu quả.
Chuyển biến tích cực
Sau khi hợp nhất, tỉnh Phú Thọ có diện tích tự nhiên hơn 9.360 km², dân số trên 4 triệu người và 148 đơn vị hành chính cấp xã. Việc tổ chức lại bộ máy theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp giúp giảm tầng nấc trung gian, tăng tính chủ động cho cơ sở, từ đó xây dựng nền hành chính phục vụ - bắt đầu từ nơi gần dân nhất.
Trước đây, nhiều xã, phường ở Phú Thọ gặp khó do thẩm quyền hạn chế, bộ máy cồng kềnh và quy trình nhiều tầng nấc. Người dân muốn giải quyết một thủ tục hành chính thường phải đi lại nhiều lần, mất thời gian, công sức. Nay, với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, các khâu trung gian không cần thiết được cắt bỏ, thẩm quyền cấp xã được mở rộng, quy trình xử lý nhanh gọn hơn, cán bộ gần dân và hiểu dân hơn.
Xác định cải cách hành chính là một nhiệm vụ trọng tâm để thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, tỉnh Phú Thọ đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, đôn đốc triển khai, tăng cường kiểm tra và truyền thông. Nhờ vậy, nhiều lĩnh vực đã có chuyển biến tích cực, nổi bật là cải cách thể chế; cải cách thủ tục hành chính; xây dựng và phát triển chính quyền điện tử, chính quyền số.
Vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, tỉnh đã thẩm định 36 dự thảo văn bản, tham gia ý kiến vào 81 dự thảo và ban hành 29 văn bản quy phạm pháp luật. Tỉnh rà soát 1.063 văn bản còn hiệu lực, kiểm tra 52 văn bản cấp xã và cập nhật 25 văn bản mới vào cơ sở dữ liệu quốc gia. Công tác hoàn thiện thể chế đã tạo nền tảng quan trọng cho việc đồng bộ hóa quy trình quản lý nhà nước, hạn chế chồng chéo và nâng cao hiệu quả tổ chức thực thi pháp luật.
Việc cải cách thủ tục hành chính đạt nhiều kết quả quan trọng. Tỉnh đã công bố 2.153 thủ tục hành chính, trong đó cấp tỉnh có 1.863 thủ tục. Các Trung tâm phục vụ hành chính công cấp tỉnh và 148 Trung tâm cấp xã được kiện toàn, đảm bảo hoạt động thông suốt, hướng tới mô hình “Chính quyền phục vụ”. Tỷ lệ số hóa hồ sơ đạt 72,05%; tỷ lệ giải quyết hồ sơ đúng hạn và trước hạn ở cả hai cấp đều rất cao. Cấp tỉnh đã giải quyết 40.695/57.679 hồ sơ, cấp xã giải quyết 225.367/240.426 hồ sơ. Công tác tiếp nhận và xử lý phản ánh, kiến nghị được chú trọng với 986 phản ánh được tiếp nhận và xử lý hơn một nửa.
Trong công tác triển khai Đề án 06, có 98,67% hồ sơ được nộp trực tuyến; nhiều thủ tục đạt 100% như đăng ký thường trú, thông báo lưu trú, cấp hộ chiếu, cấp biển số xe… Các sở, ngành đẩy mạnh xử lý hồ sơ trực tuyến, đạt tỷ lệ 67,64%, góp phần giảm thời gian, chi phí cho người dân và doanh nghiệp. Kết quả đánh giá chất lượng giải quyết thủ tục hành chính của tỉnh đạt 85,6 điểm, xếp thứ 7/34 tỉnh, thành phố - minh chứng rõ nét cho sự nỗ lực của các cấp, ngành.
Việc xây dựng và phát triển chính quyền điện tử, chính quyền số cũng đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận. Hiện nay, tỷ lệ phủ sóng viễn thông 3G/4G đạt 99% diện tích, 170 trạm 5G tại đô thị, gần 800.000 thuê bao băng rộng cố định. Trung tâm dữ liệu của tỉnh vận hành ổn định, bảo đảm kết nối liên thông dữ liệu. Hệ thống một cửa điện tử cung cấp 2.153 thủ tục hành chính với 969 dịch vụ công trực tuyến toàn trình.
Tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn tỉnh đạt tới 91% – một con số ấn tượng, đưa Phú Thọ vào nhóm địa phương đứng đầu cả nước về chuyển đổi số trong giải quyết thủ tục hành chính. Trung tâm điều hành thông minh (IOC) với 12 phân hệ đã hỗ trợ hiệu quả công tác giám sát, điều hành của lãnh đạo tỉnh.
Phú Thọ đã hướng dẫn các đơn vị xây dựng vị trí việc làm và cơ cấu ngạch công chức, viên chức theo đúng quy định. Công tác điều động, biệt phái cán bộ cho cấp xã được thực hiện bài bản, đảm bảo bố trí đúng người, đúng việc. Tỉnh cũng triển khai nghiêm túc tinh giản biên chế theo Nghị định 154/2025/NĐ-CP, giải quyết chính sách cho 4.461 người. Việc tinh giản biên chế gắn với sắp xếp tổ chức bộ máy đã góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ và hiệu quả hoạt động của cơ quan hành chính.
Tăng cường nêu gương người đứng đầu
Để tạo chuyển biến toàn diện, đồng bộ trong giai đoạn tới, Chủ tịch UBND tỉnh Trần Duy Đông yêu cầu thủ trưởng các cơ quan, đơn vị, Chủ tịch UBND cấp xã nghiêm túc quán triệt và thực hiện nhiều nhiệm vụ trọng tâm. Người đứng đầu phải trực tiếp chỉ đạo toàn diện nhiệm vụ cải cách hành chính tại cơ quan, đơn vị mình; xem đây là thước đo năng lực điều hành và mức độ hoàn thành nhiệm vụ.
Đặc biệt, các cơ quan, đơn vị phải tập trung chỉ đạo đẩy mạnh cải cách cách hành chính, hoàn thành mục tiêu cắt giảm thời gian giải quyết, chi phí tuân thủ theo yêu cầu của Chính phủ; không để phát sinh thêm thủ tục, quy định mới gây phiền hà. Các đơn vị cần rà soát, bổ sung cơ sở vật chất, trang thiết bị cho Trung tâm Phục vụ hành chính công; triển khai nghiêm quy trình một cửa, một cửa liên thông, bảo đảm công khai, minh bạch, đúng hạn, nhất là tại cấp xã, nơi khối lượng hồ sơ của người dân phát sinh nhiều nhất.
Lãnh đạo tỉnh yêu cầu tăng cường nêu gương trong chuyển đổi số, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong xử lý công việc; thực hiện thành thạo văn bản điện tử và ký số trên môi trường mạng. Người đứng đầu phải chịu trách nhiệm trực tiếp, toàn diện về hoạt động công vụ và kỷ luật hành chính của cán bộ thuộc thẩm quyền quản lý. Các hành vi gây nhũng nhiễu, phiền hà, tham nhũng, tiêu cực phải được phát hiện và xử lý nghiêm. Những cán bộ không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, né tránh, đùn đẩy trách nhiệm sẽ bị điều chuyển hoặc thay thế. Các đơn vị thường xuyên nắm tình hình, tháo gỡ khó khăn trong các lĩnh vực liên quan đến thuế, đăng ký kinh doanh, đất đai, giải phóng mặt bằng, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, y tế, giáo dục…; tăng cường đối thoại với người dân, doanh nghiệp. Việc khảo sát mức độ hài lòng đối với dịch vụ công phải được thực hiện thực chất, làm cơ sở để cải thiện chất lượng phục vụ.
Sở Nội vụ chủ trì kiểm tra, giám sát việc triển khai nhiệm vụ cải cách hành chính; đánh giá trách nhiệm người đứng đầu; đề xuất xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Kết quả xếp loại chỉ số cải cách hành chính của từng cơ quan, đơn vị sẽ là căn cứ quan trọng để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của người đứng đầu và xét khen thưởng đối với tập thể, cá nhân có sáng kiến hiệu quả.
Lắng nghe tiếng nói từ cơ sở để tháo gỡ vướng mắc, khó khăn
Trong quá trình triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, các địa phương tại tỉnh Phú Thọ đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Tuy nhiên, tại nhiều xã, phường, thị trấn, các địa phương đã bộc lộ những khó khăn, vướng mắc. Vì vậy, các địa phương đã đề xuất nhiều kiến nghị cụ thể nhằm hoàn thiện hơn cơ chế vận hành của mô hình này, bảo đảm bộ máy hoạt động hiệu lực, hiệu quả, phục vụ tốt hơn cho người dân và doanh nghiệp.
Cử tri xã Cao Phong phản ánh nhiều vấn đề nổi cộm trong công tác phân cấp, phân quyền, khi một số quy định còn chồng chéo, chưa thống nhất, gây khó khăn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ ở cơ sở. Bên cạnh đó, hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ, hệ thống phần mềm hành chính còn hạn chế khiến việc giải quyết thủ tục cho người dân đôi khi bị gián đoạn. Một khó khăn khác được xã nêu ra là tình trạng hồ sơ đất đai bị ách tắc do chưa có bản đồ địa chính chuẩn. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến công tác quản lý đất đai và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân.
Chính quyền xã Mường Thàng cho biết hệ thống phần mềm liên thông hành chính chưa ổn định, thường xuyên lỗi, dẫn đến quy trình giải quyết hồ sơ bị chậm; hạ tầng giao thông, thủy lợi trên địa bàn xuống cấp nghiêm trọng; trong khi đó, hướng dẫn về vị trí việc làm và định biên nhân sự còn thiếu, gây khó khăn cho việc bố trí, sử dụng cán bộ sau sáp nhập.
Hai xã Cao Phong và Mường Thàng kiến nghị tỉnh sớm ban hành quy định rõ ràng, cụ thể hơn về phân cấp, phân quyền, đồng thời đầu tư hạ tầng thiết yếu như giao thông, thủy lợi, nước sạch sinh hoạt… để tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Cừ tri xã Tam Đảo và các xã lân cận phản ánh, sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, khối lượng công việc tăng lên trong khi biên chế không đổi, nhiều cán bộ phải kiêm nhiệm nhiều lĩnh vực, dẫn đến quá tải, thiếu kỹ năng quản lý, công nghệ thông tin, xử lý hồ sơ điện tử. Một số phòng chuyên môn chưa có cán bộ được đào tạo bài bản về các lĩnh vực như y tế, giáo dục, tài chính, quy hoạch, nông - lâm nghiệp... Đặc biệt là phần mềm motcua.phutho.gov.vn, công cụ liên thông thủ tục hành chính của tỉnh vẫn còn nhiều lỗi hệ thống, một số danh mục tiếp nhận hồ sơ chưa được cập nhật trên Cổng dịch vụ công quốc gia, dẫn đến việc luân chuyển hồ sơ giữa cấp xã và Văn phòng đăng ký đất đai bị gián đoạn, làm chậm tiến độ giải quyết thủ tục cho người dân.
Xã Tam Đảo và các địa phương kiến nghị Trung ương và tỉnh sớm ban hành khung tiêu chí biên chế phù hợp, bổ sung dự toán ngân sách để xã chủ động trong thực hiện nhiệm vụ; bổ sung công chức có trình độ công nghệ thông tin, phục vụ quá trình chuyển đổi số. Nhiều ý kiến cũng đề nghị tăng phân cấp, phân quyền trong tuyển dụng, luân chuyển cán bộ, viên chức, giúp địa phương chủ động hơn trong bố trí nhân lực.
Ở xã Thái Hòa, sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, một số phòng, ban còn thiếu nhân lực trong khi khối lượng công việc ngày càng nhiều. Chính quyền xã kiến nghị tỉnh bổ sung biên chế theo định mức, ban hành kế hoạch tuyển dụng giáo viên cho các trường học trên địa bàn, sớm ban hành quy định về lương và phụ cấp cho cán bộ, công chức cấp xã...
Trước thực tế trên, Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ đã yêu cầu các sở, ban, ngành và UBND các cấp tiếp tục quán triệt, triển khai nghiêm túc các Nghị quyết, Kết luận của Trung ương, Chính phủ và của tỉnh về sắp xếp đơn vị hành chính và vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Các đơn vị chủ động rà soát, xử lý khó khăn, vướng mắc, đặc biệt trong lĩnh vực hành chính công, phân cấp, phân quyền, bố trí nhân sự và đầu tư hạ tầng; tăng cường bồi dưỡng, tập huấn kỹ năng cho đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là ở cấp xã, nơi trực tiếp tiếp xúc và giải quyết nhu cầu của người dân.
UBND tỉnh cũng yêu cầu rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, kịp thời sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tế; hoàn thiện quy trình điện tử giải quyết thủ tục hành chính; tăng cường phối hợp giữa các cấp, các ngành để rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ cho tổ chức và cá nhân.
Sở Nội vụ chủ trì rà soát, sắp xếp cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp theo hướng tinh gọn, giảm đầu mối; điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại đội ngũ công chức, viên chức. Tỉnh cũng yêu cầu kiểm tra chặt chẽ việc bố trí cấp phó, vị trí việc làm, đảm bảo đúng quy định, đồng thời tham mưu tuyển dụng bổ sung nhân sự cho các lĩnh vực thiết yếu, đặc biệt là ngành Giáo dục và Đào tạo.
UBND các xã, phường chủ động đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, bố trí nhân lực theo đúng chuyên môn, bồi dưỡng kỹ năng chuyển đổi số và vận hành phần mềm nghiệp vụ cho cán bộ cơ sở, góp phần nâng cao chất lượng phục vụ người dân…
Với những giải pháp quyết liệt, đồng bộ, kỳ vọng sẽ tạo bước chuyển biến mạnh mẽ trong công tác cải cách hành chính, góp phần xây dựng nền hành chính phục vụ, chuyên nghiệp, hiện đại, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững tại Phú Thọ./.
