Sản phẩm cà phê bột nguyên chất pha phin của gia đình cô đã từng bước chinh phục người tiêu dùng, khẳng định được thương hiệu cà phê Arabica Mường Ảng.
Vừa trực tiếp đứng lớp, vừa là nhà quản lý, cô giáo Bùi Thị Việt Hà (sinh năm 1977), Phó Hiệu trưởng Trường trung học cơ sở Mường Ảng, tỉnh Điện Biên, còn nhiều năm được người dân tín nhiệm bầu tham gia Hội thẩm nhân dân huyện Mường Ảng (cũ), nay chị tiếp tục được tín nhiệm bầu làm Phó trưởng Đoàn Hội thẩm nhân dân khu vực I - Điện Biên. Đặc biệt, chị cũng là người tiên phong trong hành trình gắn sao cho nhiều sản phẩm cà phê, góp phần khẳng định thương hiệu cà phê Arabica Mường Ảng Điện Biên, tạo "chỗ đứng" vững vàng trên bản đồ thị trường cà phê Việt Nam. Dù ở cương vị nào, chị đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.
* Hành trình xây dựng thương hiệu
Sinh ra và lớn lên ở xã Mường Ảng, địa phương được xem là “vựa” cà phê lớn nhất tỉnh Điện Biên, từ nhỏ, chị Hà đã rất thích thú với công việc ra vườn nhà giúp bố, mẹ hái cà phê, sau đó chế biến làm thức uống để tiếp khách mỗi dịp lễ, Tết.
Sau khi trở thành giáo viên, chị vẫn thường xuyên tự tay chọn những hạt cà phê, chế biến thành nhiều món thức uống để chiêu đãi bạn bè, đồng nghiệp và người thân. Qua nhiều lần dùng, nhiều người nhận thấy những tách cà phê do chị Hà trực tiếp làm ra rất thơm, ngon nên đã chủ động đặt hàng để dùng.
Theo chị Hà, cà phê Arabica, hay còn gọi là cây cà phê chè, có mặt tại Điện Biên từ những năm 1970. Cà phê Arabica Mường Ảng được trồng ở độ cao từ 700 - 1.700m so với mực nước biển, có hương thơm tự nhiên quyến rũ, vị chua thanh, đắng nhẹ, ngọt hậu và hàm lượng caffeine hoàn hảo.
Là vựa cà phê lớn nhất tỉnh Điện Biên, sản lượng mỗi năm đạt hàng chục nghìn tấn nhưng vài năm về trước, xã Mường Ảng chưa có cơ sở chế biến. Cà phê sau khi thu hoạch hầu hết được xuất bán nguyên liệu cho các công ty thu mua. Tuy nhiên, giá bán cà phê nguyên liệu luôn bấp bênh, thiếu ổn định, thương hiệu cà phê của địa phương chưa được người tiêu dùng biết đến.
Những năm 2012 - 2021, cà phê ở Mường Ảng rơi vào vòng xoáy “được mùa mất giá, được giá mất mùa”, khiến cuộc sống của người trồng lâm vào cảnh lao đao. Trước thực trạng trên, chị Hà luôn trăn trở về việc tạo ra thực phẩm sạch từ nguồn ca phê tại quê hương, giúp người trồng cà phê có nơi tiêu thụ ổn định; góp phần đưa sản vật quê nhà vươn xa, được nhiều người biết đến.
Năm 2013, sau thời gian dài trăn trở và được sự ủng hộ của gia đình cùng với niềm đam mê, chị Hà bắt đầu “khởi nghiệp” với sản phẩm đầu tiên là chế biến cà phê bột nguyên chất pha phin. Theo chị Hà, để có sản phẩm cà phê thơm, ngon, đảm bảo chất lượng, nguyên liệu đầu vào là yếu tố quan trọng nhất. Để có những quả cà phê ưng ý, chị Hà đã hợp đồng, hướng dẫn các nhà vườn về quy trình trồng, chăm sóc, hái quả cà phê phải là quả chín cây giữa mùa; chọn những quả chắc mẩy, bón phân hữu cơ, không dùng thuốc diệt cỏ và chấp nhận mua với giá thành cao hơn thị trường từ 3.000 đồng đến 5.000 đồng/kg.
Chị Hà chia sẻ, quả cà phê sau khi được bóc tách để loại bỏ trấu, lấy nhân phơi nắng đảm bảo độ săn vừa đủ. Trước khi đưa vào rang, xay cà phê thành phẩm, người chế biến phải nhặt sạch những hạt không đạt tiêu chuẩn; chọn những hạt cà phê bóng, mịn, hạt đều. Bằng kinh nghiệm của bản thân, cùng với sự chịu khó học hỏi, sau hơn 4 năm bén duyên, sản phẩm cà phê bột nguyên chất pha phin của gia đình chị đã từng bước chinh phục người tiêu dùng, khẳng định được thương hiệu cà phê Arabica Mường Ảng.
Năm 2017, sản lượng tiêu thụ ngày càng tăng lên, chị Hà quyết định đăng kí hộ kinh doanh cà phê Hà Chung. Từ đây, chị mở rộng quy mô sản xuất, nâng cấp kho xưởng, mua sắm thiết bị, máy móc hỗ trợ quá trình sản xuất, giảm bớt thời gian và sức lao động như máy rang, máy bóc tách vỏ trấu, máy nghiền bột, máy dập ngày hạn sử dụng, máy dập miếng túi…
Từ chỗ chưa có mẫu mã, bao bì còn thô sơ, sau hơn 10 năm cần mẫn, chăm chỉ nghiên cứu, đầu tư hàng tỷ đồng để mua sắm máy móc, cơ sở sản xuất cà phê Hà Chung do chị Hà làm chủ, đã cho ra đời chuỗi các sản phẩm gồm: Cà phê bột nguyên chất pha phin, cà phê muối Arabica, cà phê phin giấy, cà phê hạt rang máy, cà phê túi thơm để xe, cà phê đắp mặt, tắm trắng và rượu cà phê với mẫu mã chuyên nghiệp, đảm bảo quy chuẩn, gắn với thương hiệu riêng; trong đó có 3 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP như cà phê bột nguyên chất pha phin đạt 4 sao vào năm 2022, cà phê muối Arabica đạt 3 sao, cà phê phin giấy Arabica đạt 3 sao vào năm 2025.
Hiện, cơ sở cà phê Hà Chung mỗi năm đưa ra thị trường từ 3,5 đến 4,5 tấn cà phê thành phẩm, cho thu nhập từ 200 đến 300 triệu đồng.
* Để nông sản địa phương vươn xa
Với sản phẩm uy tín và chất lượng, năm 2025, cơ sở sản xuất chế biến cà phê Hà Chung được UBND tỉnh Điện Biên lựa chọn tham gia hội chợ và hội thảo phát triển cà phê Việt Nam chất lượng cao tại Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 8. Tại đây, cà phê Arabica Mường Ảng được đánh giá cao về chất lượng, với bình quân khoảng 600 lượt người/ngày đến tham quan và thưởng thức cà phê. Đặc biệt hơn, cà phê Hà Chung còn vinh dự là một trong những đơn vị được tham gia trưng bày, giới thiệu, phục vụ cà phê tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV (từ ngày 22/5/2023 đến ngày 23/6/2023).
Ngay trong lần đầu có mặt bên hành lang Quốc hội, hương vị cà phê đặc sản của vùng đất Mường Ảng đã thu hút rất đông các đại biểu Quốc hội đến tham quan, thưởng thức. Hầu hết các đại biểu đều đánh giá cao chất lượng, hương vị thơm ngon của cà phê Mường Ảng, bày tỏ sự ủng hộ và cho biết sẽ hỗ trợ địa phương tìm kiếm và mở rộng đầu ra cho sản phẩm này.
Theo Bí thư Đảng ủy xã Mường Ảng Tô Trọng Thiện, những năm qua, địa phương luôn xác định phát triển cây cà phê là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn trong quá trình tái cơ cấu nông nghiệp. Bên cạnh việc tập trung duy trì, phát triển các vùng cây trồng cây cà phê hiện có, xã tích cực tham gia quảng bá, giới thiệu các sản phẩm cà phê Mường Ảng tại các cuộc thi cà phê chất lượng cao, đến hội chợ COFAIR 2024 tại Trung Quốc - nơi cà phê Mường Ảng đã đạt giải “Cà phê đặc sản”. Hiện, cà phê Mường Ảng đã được Cục Sở hữu Trí tuệ cấp chỉ dẫn địa lý, được bày bán tại nhiều cửa hàng, siêu thị trong và ngoài nước.
Cơ sở sản xuất chế biến cà phê Hà Chung là một trong những đơn vị sản xuất hiệu quả mang lại giá trị kinh tế cao, giúp người trồng cây cà phê có đầu ra ổn định, tạo việc làm cho người lao động; góp phần khai thác thế mạnh của địa phương, đưa thương hiệu cà phê Arabica Mường Ảng phát triển xa hơn trong thời gian tới.
Nhận xét về cô giáo Bùi Thị Việt Hà, ông Tô Trọng Thiện chia sẻ, không chỉ giỏi trong sản xuất kinh doanh, chị Hà còn là một giáo viên luôn nỗ lực và đầy nhiệt huyết trong mọi hoạt động dạy và học cũng như trong quản lý trường học. Ngoài công tác chuyên môn, chị còn tham gia Hội thẩm nhân dân địa phương 3 nhiệm kỳ. Dù ở cương vị nào, chị đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.
Ghi nhận những thành tích kể trên, năm học 2022-2023, chị Hà đã được Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên tặng Bằng khen, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao tặng Bằng khen vì đã có nhiều thành tích xuất sắc trong công tác; được tặng nhiều Giấy khen của Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Điện Biên.
Chia sẻ về dự định tương lai, chị Bùi Thị Việt Hà cho biết, cơ sở sẽ tiếp tục nghiên cứu và phát triển thêm các dòng sản phẩm từ cà phê, giữ vững tiêu chí "thơm - sạch - an toàn", hướng đến xây dựng thương hiệu cà phê Arabica Mường Ảng trở thành niềm tự hào của quê hương Điện Biên./.
