Các Chương trình mục tiêu quốc gia đã thực sự đi vào đời sống đồng bào các dân tộc. Từ hạ tầng giao thông, trường lớp, trạm y tế được đầu tư khang trang đến các mô hình sản xuất mới.
Sau 5 năm triển khai, các Chương trình mục tiêu quốc gia đã tạo nên diện mạo mới cho Điện Biên. Những con đường bê tông về tận bản xa, trường lớp kiên cố mọc lên ở vùng cao, mô hình sản xuất mới giúp bà con nâng cao thu nhập… đang từng ngày làm thay đổi cuộc sống nơi cực Tây Tổ quốc.
Ở xã Mường Pồn, nhiều hộ dân đã tham gia dự án trồng thử nghiệm cây sa nhân tím thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Sau một thời gian chăm sóc, cây sinh trưởng tốt và cho thu hoạch sớm một năm so với dự kiến. Hiện xã đã có hơn 40 hộ trồng sa nhân tím với tổng diện tích gần 60 ha.
Bà Lò Thị Lả, một trong những hộ tiên phong trồng thử nghiệm cây sa nhân tím phấn khởi chia sẻ: “Gia đình tôi cùng bà con trong bản cùng nhau chăm sóc cây sa nhân tím. Lúc đầu chưa quen, ai cũng bỡ ngỡ, công việc nhiều và vất vả, nhưng nhờ cán bộ khuyến nông thường xuyên xuống hướng dẫn kỹ thuật nên chúng tôi dần tự tin hơn. Sau một năm, cây bắt đầu bén rễ, phát triển tốt, bà con trong bản thay nhau thăm, cùng nhau chăm sóc như chăm con nhỏ. Niềm vui lớn nhất là năm ngoái cây cho thu hoạch sớm, chia ra mỗi nhà được vài triệu đồng. Số tiền không lớn nhưng đã giúp bà con có thêm chi phí sinh hoạt, mua sắm đồ dùng cần thiết và có động lực gắn bó lâu dài với loại cây mới này.”
Không chỉ ở Mường Pồn, tại xã Mường Nhà, người dân cũng đang hưởng lợi từ các chương trình hỗ trợ phát triển sản xuất. Nhờ nguồn vốn của Chương trình xây dựng nông thôn mới, nhiều hộ được hỗ trợ cây, con giống, đa dạng hóa sinh kế.
Anh Lường Văn Đảo chia sẻ: “Gia đình tôi được hỗ trợ giống cam, bưởi và một ít xoài. Trước đây, tôi chỉ quen trồng lúa, ngô nên khi được hỗ trợ cây ăn quả, tôi khá lo lắng. May mắn là Hội Nông dân xã đã hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc, còn tạo điều kiện cho tôi đi học tập kinh nghiệm ở Sơn La. Sau khi về, tôi mạnh dạn đầu tư thêm phân bón, chăm sóc theo đúng quy trình. Đến nay vườn cây đang xanh tốt, ra hoa, kết quả, hứa hẹn vài năm tới sẽ cho thu nhập ổn định, giúp gia đình thoát nghèo bền vững.”
Thực tế cho thấy, việc triển khai các Chương trình mục tiêu quốc gia ở Điện Biên đã mang lại những con số ấn tượng. Đến tháng 6/2025, tỉnh có hai đơn vị cấp huyện đủ điều kiện công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới (thị xã Mường Lay và thành phố Điện Biên Phủ). Toàn tỉnh có 2 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, 5 xã đạt chuẩn nâng cao, 26/115 xã cũ đạt chuẩn; bình quân đạt 14,74 tiêu chí/xã. Ngoài ra, 267 thôn, bản được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới và nông thôn mới kiểu mẫu, phản ánh rõ sự đổi thay trong diện mạo nông thôn.
Trong công tác giảm nghèo, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 34,9% năm 2021 xuống 21,29% năm 2024, tương ứng 16.906 hộ thoát nghèo. Dự kiến đến hết năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh còn khoảng 17,66%, mức giảm bình quân 4,4%/năm; trong đó, các huyện nghèo giảm tới 6,45%/năm. Với đồng bào dân tộc thiểu số, tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân 5,85%/năm. Đây là những con số minh chứng cho hiệu quả của chính sách, đồng thời phản ánh sự nỗ lực vươn lên của người dân.
Với Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, đến hết năm 2025, Điện Biên cơ bản hoàn thành các mục tiêu: 100% xã có đường ô tô đến trung tâm xã được rải nhựa hoặc bê tông; 85,7% thôn có đường ô tô đến trung tâm được cứng hóa; 100% trạm y tế xã kiên cố; 94% đồng bào dân tộc thiểu số được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh. Cơ sở hạ tầng được cải thiện đã tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển sản xuất và nâng cao đời sống.
Ông Nguyễn Thanh Sơn, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Điện Biên cho biết, những năm qua, các Chương trình mục tiêu quốc gia đã thực sự đi vào đời sống đồng bào các dân tộc. Từ hạ tầng giao thông, trường lớp, trạm y tế được đầu tư khang trang đến các mô hình sản xuất mới, sinh kế của người dân ngày càng đa dạng, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh và bền vững. Đây là kết quả của sự nỗ lực chung, vừa khẳng định hiệu quả của chính sách, vừa thể hiện quyết tâm của các cấp ủy đảng, chính quyền và nhân dân tỉnh Điện Biên.
Bên cạnh kết quả tích cực, việc triển khai còn khó khăn. Nguồn lực đầu tư chưa đáp ứng hết nhu cầu, tiến độ giải ngân một số chương trình còn chậm, thu nhập của người dân vùng cao vẫn thấp. Hệ thống văn bản hướng dẫn còn thiếu ổn định, phân cấp cho cơ sở chưa mạnh mẽ, trong khi năng lực triển khai ở một số nơi còn hạn chế.
Theo Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên Lê Thành Đô, giai đoạn 2025-2030, tỉnh đặt mục tiêu xây dựng nông thôn mới toàn diện, bền vững. Điện Biên sẽ chú trọng phát triển hài hòa giữa kinh tế - xã hội với bảo vệ môi trường, giữ gìn cảnh quan, bản sắc văn hóa và những giá trị truyền thống. Tỉnh sẽ thúc đẩy kinh tế nông thôn theo hướng chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp đa giá trị, gắn chặt với mục tiêu giảm nghèo đa chiều, ngăn ngừa tái nghèo, hướng tới tăng trưởng xanh, ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Mục tiêu cuối cùng là nâng cao thu nhập, cải thiện chất lượng sống, giúp người dân tiếp cận tốt hơn các dịch vụ thiết yếu, xây dựng cuộc sống hạnh phúc. Tỉnh phấn đấu thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng, bảo đảm an sinh xã hội, bình đẳng giới, hình thành không gian nông thôn xanh - sạch - đẹp, an toàn, văn minh, gắn kết và hạnh phúc; xây dựng hình ảnh người nông dân văn minh, tri thức, có kỹ năng và sáng tạo, đồng thời giữ vững quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển trong tương lai.
Điện Biên phấn đấu đến năm 2030, thu nhập bình quân người dân nông thôn tăng ít nhất gấp 2 lần so với năm 2020; tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân 3%/năm trở lên; 50% số xã nghèo thoát khỏi tình trạng nghèo. Tỉnh phấn đấu có ít nhất 3 xã đạt chuẩn nông thôn mới theo bộ tiêu chí mới, trong đó 1 xã đạt chuẩn nông thôn mới hiện đại theo khung thí điểm.
Để thực hiện, tỉnh dự kiến nhu cầu vốn ngân sách trung ương cho các Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026-2030 khoảng 14.727 tỷ đồng, trong đó vốn đầu tư phát triển hơn 8.000 tỷ đồng, vốn sự nghiệp khoảng 6.700 tỷ đồng. Riêng năm 2026, nhu cầu vốn trên 6.300 tỷ đồng. Điện Biên cũng kiến nghị Trung ương sớm phê duyệt các chương trình mới, ban hành văn bản hướng dẫn, phân bổ vốn kịp thời để địa phương triển khai hiệu quả.
Có thể thấy, sau 5 năm triển khai, các Chương trình mục tiêu quốc gia đã và đang tạo ra bước chuyển mình rõ nét cho Điện Biên. Từ những bản làng xa xôi đến vùng biên giới, hạ tầng được đầu tư khang trang, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh, đời sống người dân ngày càng cải thiện. Những mô hình sản xuất mới, những con đường bê tông nối liền thôn bản, những ngôi trường, trạm y tế kiên cố… chính là minh chứng sống động cho sự đổi thay ấy./.
