Các xã vùng cao biên giới của Thanh Hóa đã chủ động triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm khai thác tiềm năng, lợi thế địa phương, phấn đấu giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội ổn định.
Từ sau khi mô hình chính quyền địa phương hai cấp chính thức đi vào hoạt động, các xã vùng cao biên giới của Thanh Hóa đã chủ động triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm khai thác tiềm năng, lợi thế địa phương, phấn đấu giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội ổn định.
Phấn đấu thoát khỏi xã nghèo
Là xã có tỷ lệ hộ nghèo còn cao, chiếm tới 57%, hộ cận nghèo 10,9%, tại Đại hội đại biểu Đảng bộ xã lần thứ I, nhiệm kỳ 2025–2030, xã Mường Lý xác định nhiệm vụ trọng tâm là đổi mới tư duy, nếp nghĩ, cách làm, từng bước chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi nhằm giúp đồng bào vùng cao xóa đói, giảm nghèo bền vững.
Từ định hướng đó, người dân Mường Lý đã chuyển đổi thành công diện tích trồng xoan kém hiệu quả sang trồng cây sắn. Được cán bộ nông nghiệp hướng dẫn kỹ thuật và chọn giống phù hợp, cây sắn nhanh chóng bén đất, sinh trưởng tốt, mở ra hướng phát triển kinh tế mới cho vùng đất còn nhiều khó khăn này.
Hiện toàn xã có 1.061,1 ha sắn, phân bố tại 15 bản; trong đó, bản Muống 1 có diện tích lớn nhất với 134,4 ha, tiếp đến là Nàng 1 (126,4 ha) và Xa Lung (110 ha). Cây sắn đang trở thành cây trồng chủ lực, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, với năng suất trung bình đạt 20,1 tấn/ha
Ông Phạm Quang Đại, Chủ tịch UBND xã Mường Lý cho biết, thời gian tới, địa phương tập trung tuyên truyền cho bà con trồng thâm canh cây sắn ở những diện tích đồi thoải, ít bị xói mòn kết hợp bón phân để tăng năng suất. Để cây sắn phát triển bền vững, xã đang tiếp tục quy hoạch vùng trồng sắn tập trung, tránh tình trạng manh mún; khuyến khích bà con luân canh, trồng xen các loại cây khác nhằm bảo vệ đất, chống xói mòn.
Xã đẩy mạnh liên kết với doanh nghiệp chế biến tinh bột sắn, đặc biệt là Nhà máy chế biến sắn Phúc Thịnh nhằm ổn định đầu ra và nâng cao giá trị sản phẩm. Bên cạnh đó, địa phương khuyến khích các hộ phát triển mô hình chế biến nhỏ, tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có làm tinh bột, bánh sắn, sắn lát khô... vừa nâng cao giá trị, vừa tạo việc làm cho lao động tại chỗ.
Song song với phát triển cây sắn, địa phương đang tuyên truyền, hướng dẫn người dân trồng thêm một số loại cây trồng, dược liệu khác phù hợp điều kiện thổ nhưỡng như trồng cây giang lấy lá, măng bát độ, cây dổi lấy hạt…, từng bước đa dạng hóa sinh kế, phát triển kinh tế hộ bền vững.
Ngay sau Đại hội đại biểu Đảng bộ lần thứ I, xã Mường Lý đã chủ động đưa nghị quyết vào cuộc sống bằng nhiều việc làm thiết thực. Xã tập trung phát triển kinh tế, vận động người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp điều kiện địa phương; qua đó từng bước giúp người dân tăng thu nhập, giảm nghèo bền vững…
Theo báo cáo của Sở Dân tộc và Tôn giáo Thanh Hóa, ngay từ đầu nhiệm kỳ, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cấp, ngành triển khai nhiều chính sách thiết thực, hướng mạnh về cơ sở.
Nhờ đó, kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi có nhiều chuyển biến tích cực. Tỷ lệ hộ nghèo trong vùng giảm mạnh, từ mức 20% ở đầu nhiệm kỳ xuống còn 8,6% vào năm 2025. Số xã đặc biệt khó khăn (khu vực III) giảm từ 21 còn 17 xã. Hệ thống hạ tầng như đường giao thông, điện, trường học, thủy lợi, trạm y tế, chợ nông thôn... được đầu tư đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất và sinh hoạt của người dân.
Phát triển kinh tế tăng thu nhập
Mường Lát là xã vùng cao biên giới còn nhiều khó khăn của tỉnh Thanh Hóa, với tỷ lệ hộ nghèo hiện chiếm 21,3% và hộ cận nghèo hơn 30%. Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ xã lần thứ I, nhiệm kỳ 2025–2030, địa phương xác định một trong hai khâu đột phá để thực hiện mục tiêu giảm nghèo là phát triển kinh tế hộ gia đình, trong đó tập trung thúc đẩy các loại hình kinh doanh gắn với phát triển du lịch cộng đồng. Theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã Mường Lát lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, để đạt mục tiêu hằng năm giảm 5% tỷ lệ hộ nghèo, xã tập trung tuyên truyền, vận động, tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, ý thức, trách nhiệm, tinh thần tự lực, tự cường, chủ động vươn lên mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và nhân dân các dân tộc trong xã.
Theo đó, xã tập trung phát triển sản phẩm lợi thế, đặc sản địa phương, chăn nuôi gia súc, gia cầm theo quy hoạch. Địa phương phát triển sản phẩm OCOP để nâng cao tiêu chuẩn chất lượng, sức cạnh tranh trên thị trường.
Năm 2017, với mong muốn phát triển kinh tế, đưa sản phẩm, đặc sản của địa phương đến nhiều người tiêu dùng, chị Lò Thị Quyến (xã Mường Lát) thành lập hộ kinh doanh sản xuất thịt trâu gác bếp Dì Ốc. Năm 2022, sản phẩm được chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh, là thương hiệu uy tín của địa phương.
Trước đây, bà Ngân Thị Vịnh (mẹ của chị Lò Thị Quyến) làm sản phẩm thịt trâu gác bếp mỗi dịp Tết đến, Xuân về để phục vụ nhu cầu của gia đình. Khoảng năm 2008 - 2016, nhiều anh em, bạn bè và bà con quanh vùng có nhu cầu nên gia đình sản xuất để cung cấp cho họ.
Chị Lò Thị Quyến cho biết, từ khi được công nhận OCOP, sản phẩm được nhiều người biết đến và tiêu thụ khắp nơi trong nước. Ngoài quảng bá nông sản, nghề truyền thống giúp gia đình thoát nghèo, tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương.
Hiện toàn xã Mường Lát có khoảng 30.000 con gia súc, gia cầm. Các mô hình chăn nuôi đang chuyển dịch từ phương thức chăn nuôi tự nhiên sang chăn nuôi có kiểm soát theo mô hình gia trại. Xã tiếp tục triển khai và phát huy hiệu quả các mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất như nuôi lợn đen sinh sản, gà đen H’Mong, trâu, bò sinh sản ở khu Tén Tằn, Đoàn Kết, Chiềng Cồng, Buốn, Na Khả… Xã chỉ đạo chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng; nhân rộng mô hình thuộc dự án hỗ trợ phát triển sản xuất đa dạng hóa sinh kế như mô hình trồng tre điền trúc (bát độ) lấy măng tại khu Buồn, Na Khả, Chiềng Cồng, Tén Tằn… Phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa bắt đầu được hình thành và phát huy hiệu quả, tập trung các sản phẩm có giá trị kinh tế cao và đặc sản địa phương như cây ăn quả, gạo nếp cay nọi, thịt trâu gác bếp, măng khô…
Phó Bí thư Thường trực xã Mường Lát Lê Công Nam cho biết, cùng với khâu đột phá tập trung phát triển kinh tế hộ, nhiệm kỳ mới, xã sẽ thực hiện đồng bộ các chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc xã Mường Lát đang tiếp tục nỗ lực, phấn đấu, hoàn thành các mục tiêu để đạt tiêu chí nông thôn mới…/.
