Các tour đêm được xây dựng trên nền giá trị truyền thống nhưng được sáng tạo để đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa ngày càng cao của du khách trên cơ sở tôn trọng bản sắc vốn có. Điều đó đã tạo ra đặc trưng riêng cho mỗi tour du lịch đêm.
Từ tour đêm đầu tiên của Di tích Nhà tù Hỏa Lò ra mắt giữa năm 2020, đến nay Hà Nội phát triển tới gần 20 tour đêm, đánh dấu sức hút và sự phát triển mạnh mẽ của loại hình du lịch này. Hà Nội cũng là địa phương dẫn đầu cả nước về sản phẩm du lịch đêm đã khẳng định hướng đi sáng tạo và hiệu quả, định vị thương hiệu cho ngành Du lịch Thủ đô.
*Dấu ấn và đặc trưng riêng
Do tích Nhà tù Hỏa Lò là đơn vị đi tiên phong trong xây dựng tour du lịch đêm với sản phẩm mang tên Đêm thiêng liêng: Sáng ngời tinh thần Việt. Sau những nghi hoặc ban đầu, ngay khi ra mắt, tour đêm ngay lập tức tạo sức hút đối với khách du lịch. Không chỉ được trải nghiệm không gian di tích về đêm, được sống với các câu chuyện lịch sử, du khách còn được thưởng thức các thực cảnh về tinh thần bất khuất, kiên trung của các chiến sĩ cách mạng bị giam giữ tại nhà tù thời chiến. Hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ, Ban quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò tiếp tục xây dựng chương trình Đêm thiêng liêng 2: Sống như những đóa hoa, Đêm thiêng liêng 3: Lửa thanh xuân.
Sau tour Đêm thiêng liêng, nhiều tour đêm khác cũng lần lượt ra mắt. Đó là: Giải mã Hoàng thành Thăng Long (Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội); tour du lịch văn học chữ Tâm – chữ Tài (Bảo tàng Văn học Việt Nam); Tinh hoa đạo học (Trung tâm hoạt động văn hóa khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám); Ngọc Sơn – Đêm huyền bí (Ban quản lý Di tích Danh thắng Hà Nội).
Trước đó, Hà Nội đã xây dựng được nhiều sản phẩm du lịch đêm, ban đầu là những tour như: Lễ hạ cờ 21 giờ tại Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh; tour ẩm thực Tống Duy Tân - Tạ Hiện - chợ đêm Đồng Xuân; tuyến xe điện và xích lô Đồng Xuân…; các tour được xây dựng một cách bài bản, công phu như: Không gian đi bộ Phố cổ Hà Nội, hồ Hoàn Kiếm và phụ cận; show diễn thực cảnh “Tinh hoa Bắc Bộ” huyện Quốc Oai; “Đêm thiêng liêng” tại Di tích Nhà tù Hỏa Lò; “Giải mã Hoàng thành Thăng Long” tại Di tích Hoàng thành Thăng Long; “Chữ Tâm - chữ Tài” tại Bảo tàng Văn học Việt Nam; “Tinh hoa đạo học” tại Di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám…
Các sản phẩm du lịch đêm được xây dựng thời gian gần đây có sự đầu tư lớn về chất lượng nội dung, hạ tầng, công nghệ, con người, dịch vụ. Tất cả đều được xây dựng trên nền giá trị truyền thống nhưng được sáng tạo để đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa ngày càng cao của du khách trên cơ sở tôn trọng bản sắc vốn có. Chính hướng đi đó đã tạo ra đặc trưng riêng cho mỗi tour du lịch đêm của Hà Nội.
Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám Lê Xuân Kiêu cho rằng: Dù di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám là một trong những điểm đến hấp dẫn hàng đầu của Hà Nội song nếu chỉ khai thác phục vụ khách ban ngày sẽ không phát huy những giá trị cần giới thiệu tới du khách. Việc xây dựng tour đêm theo hướng ứng dụng công nghệ mới là hướng đi phù hợp với xu thế hiện nay, truyền tải giá trị vốn có của di tích theo một góc nhìn sáng tạo, mới lạ.
*Khẳng định thương hiệu du lịch Thủ đô
Đến thời điểm hiện nay, dù có rất nhiều tour đêm nhưng mỗi tour được khai thác ở những khía cạnh khác nhau và cách thể hiện riêng biệt. Dù mới khai thác hay đưa vào hoạt động đã lâu nhưng các tour đêm Hà Nội đều tạo ra sức hấp dẫn du khách.
Các sản phẩm tour đêm ở những bảo tàng, di tích Hà Nội như: Nhà tù Hỏa Lò, Hoàng thành Thăng Long, Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Bảo tàng Văn học Việt Nam, dù mới ra mắt vài năm gần đây nhưng luôn trong tình trạng đông khách. Khách đặt tour không chỉ kín trong tuần mà còn kín cả tháng, phải chuyển sang tháng khác. Đây là những tín hiệu tốt thể hiện việc đầu tư, phát triển đúng hướng, hiệu quả. Nhất là những năm trước đó, du khách đến Hà Nội thường phàn nàn không có chỗ chơi đêm, thường chỉ “ăn tối, rối nước”. Chính vì vậy, khi các tour đêm ở di tích và bảo tàng ra đời, được đầu tư bài bản, chuyên nghiệp, ngay tập thức được công chúng đón nhận.
Giám đốc Ban quản lý Di tích danh thắng Hà Nội Nguyễn Doãn Văn chia sẻ, di sản dù giá trị đến mấy vẫn chỉ là “tài nguyên”, muốn tạo sức hấp dẫn để thu hút khách du lịch, phát huy tối đa giá trị di sản, cần biến di sản đó thành sản phẩm văn hóa, từ đó góp phần tạo động lực phát triển kinh tế xã hội.
Việc xây dựng các tour du lịch đêm, dù tại các không gian công cộng hay các điểm di sản, các bảo tàng, khu vui chơi nhưng đã tạo được dấu ấn cho du lịch Thủ đô. Sau thành công của hoạt động du lịch đêm Hà Nội, một số địa phương khác trong cả nước thúc đẩy xây dựng các tour đêm. Hiện nay, nhiều tour đêm đang tiếp tục điều chỉnh, hoặc hình thành những phiên bản khác, nhằm thu hút khách nhiều hơn nữa.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trục Ủy ban Văn hóa, giáo dục của Quốc hội cho rằng, Hà Nội đã có những tour đêm ấn tượng. Điều đó cho thấy sức sáng tạo và tiềm năng công nghiệp văn hóa rất dồi dào của Thủ đô. Tất nhiên, mỗi sản phẩm mới, muốn có sự hoàn thiện hơn nữa, cần vừa triển khai, vừa lắng nghe và khảo sát nhu cầu của khán giả.
Không thể phủ nhận Hà Nội có nhiều lợi thế phát triển du lịch đêm.Tuy nhiên, muốn tạo sản phẩm thu hút khách không đơn thuần dựa trên lợi thế sẵn có mà cần có đầu tư, khai thác đúng hướng và tạo ra những đặc trưng riêng. Các sản phẩm du lịch đêm của Hà Nội cơ bản đáp ứng được yếu tố này và đang phát triển hiệu quả, bền vững tạo ra thương hiệu riêng cho du lịch Thủ đô./.
