Nếu đầu tư phù hợp, Cần Giờ sẽ kết nối nối với Vũng Tàu, các điểm trung tâm khác trong hành lang ven biển và sẽ phát huy rất tốt.

Cần Giờ từ lâu được xác định có vị trí đặc biệt quan trọng không chỉ đối với Thành phố Hồ Chí Minh mà còn đối với cả vùng, cả quốc gia khi là cửa ngõ phía Đông, là mặt tiền biển của Thành phố. Với những giá trị tự nhiên, văn hóa độc đáo đã và đang được chính quyền, người dân gìn giữ và phát huy suốt gần nửa thế kỷ qua, Thành phố Hồ Chí Minh vẫn rất cần những giải pháp thiết thực nhằm tạo nền tảng bảo vệ môi trường, qua đó, tạo điều kiện thúc đẩy Cần Giờ phát triển nhanh, xanh và bền vững.

* Lợi thế hành lang xanh ven biển

Lãnh đạo Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, Cần Giờ được coi là một gạch nối quan trọng trong hành lang ven biển. Trong xu hướng phát triển sắp tới, hành lang này ngày càng đóng vai trò quan trọng, thậm chí sẽ quyết định những thời điểm đối với địa phương về kinh tế xã hội, quốc phòng, an ninh, hội nhập quốc tế. Nếu đầu tư phù hợp, Cần Giờ sẽ kết nối nối với Vũng Tàu, các điểm trung tâm khác trong hành lang ven biển và sẽ phát huy rất tốt.

Theo các chuyên gia, Cần Giờ có thể tận dụng 4 lợi thế lớn khi xây dựng tầm nhìn chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Đó là: Địa phương có biển duy nhất của Thành phố Hồ Chí Minh, tài nguyên tự nhiên và các điểm du lịch sinh thái, lịch sử văn hóa phong phú, không khí trong lành và thời tiết lý tưởng. Từ đó, đề xuất tập trung bốn trụ cột để tạo nên sự khác biệt, với tầm nhìn đến năm 2050 như: Hình thành trung tâm kinh tế biển hiện đại và đổi mới sáng tạo của cả nước và khu vực Đông Nam Á; phát triển Cần Giờ là điểm đến du lịch ven biển độc đáo và sôi động và tập trung nguồn lực để tạo ra các điểm tham quan bền vững, mang bản sắc của địa phương, đồng thời thu hút, liên kết các điểm tham quan các địa phương lân cận; phát huy lợi thế về vị trí, không khí trong lành, thiên nhiên trù phú để biến Cần Giờ thành một ốc đảo đô thị “xanh” lý tưởng; xây dựng Cần Giờ thành đô thị kiểu mẫu trong tương lai.

Cần Giờ đang có nhiều điều kiện thuận lợi để triển khai thí điểm những mô hình kinh tế mới cho phát triển xanh, bền vững. Do đó, cần quyết tâm chính trị để đưa Cần Giờ từng bước theo mô hình của Cù lao Chàm (tỉnh Quảng Nam) là khu lấn biển không có nhựa và xanh.

Thực tế, Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành Nghị quyết về định hướng phát triển huyện Cần Giờ đến năm 2030. Mục tiêu là xây dựng và phát triển huyện Cần Giờ trở thành thành phố biển mang đặc trưng của một thành phố tăng trưởng xanh, thông minh, thân thiện môi trường.

Bà Nguyễn Thị Thanh Thảo, Trưởng Phòng Quy hoạch, Phát triển tài nguyên du lịch, Sở Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết, định hướng trong phát triển du lịch Cần Giờ phải xanh, chính là phát triển du lịch sinh thái gắn với khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn, du lịch trải nghiệm gắn với sản phẩm OCOP, tiếp tục phát triển du lịch cộng đồng (đang triển khai ở ấp đảo Thiềng Liềng thuộc xã đảo Thạnh An).

Theo đó, du lịch xanh là xu hướng tất yếu nhưng riêng Cần Giờ là địa phương thuận lợi cho thí điểm trong lộ trình hướng tới kinh tế xanh, bởi nơi đây có yêu cầu bắt buộc là vừa phát triển vừa phải bảo tồn khu dự trữ sinh quyển thế giới. Các doanh nghiệp khi triển khai sản phẩm du lịch ở Cần Giờ phải bảo đảm các tiêu chí xanh.

Đặc biệt vừa qua, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký Quyết định số 148/QĐ-TTg ngày 16/1/2025 của Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư dự án cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ. Dự án được thực hiện ở cù lao Gò Con Chó, huyện Cần Giờ, dài hơn 7 km, có thể tiếp nhận tàu container trọng tải lớn nhất hiện nay với 250.000 DWT (24.000 TEUS). Dự án có tổng vốn 5,45 tỷ USD, chia làm 7 giai đoạn, trong đó giai đoạn đầu dự kiến hoàn thành xong vào năm 2027, hoàn thành toàn bộ vào cuối năm 2045.

Ước tính khi dự án cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ hoàn thành, đưa vào sử dụng sẽ đem lại nguồn thu 34.000 - 40.000 tỷ đồng mỗi năm. Bên cạnh đó, cảng Cần Giờ sẽ thu hút vốn lớn từ các doanh nghiệp tham gia đầu tư, tạo việc làm cho khoảng 6.000 - 8.000 nhân viên, lao động tại cảng cùng hàng chục nghìn người phục vụ ở khối hậu cần, trung tâm logistics sau cảng,...

* “Xây dựng Cần Giờ thành đô thị trong rừng”

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính từng nhấn mạnh, với hệ sinh thái rừng ngập mặn, khu sinh quyển Cần Giờ, Thành phố Hồ Chí Minh phải quy hoạch xây dựng Cần Giờ thành đô thị trong rừng. Thành phố chủ động tiến hành đào tạo nguồn nhân lực và các yếu tố cần thiết sẵn sàng vận hành cảng theo hướng thông minh, đẩy mạnh tự động hóa, quản lý vận hành bằng công nghệ số, quản trị hiện đại, xây dựng cảng xanh, sạch, không gây ô nhiễm môi trường; đảm bảo hài hòa giữa nhà nước, người dân, doanh nghiệp.

Lãnh đạo Thành phố Hồ Chí Minh cũng kỳ vọng Cần Giờ sẽ là địa phương tiên phong thực hiện mục tiêu “net zero” (phát thải ròng bằng 0) vào năm 2035, trước 15 năm so với cam kết của Việt Nam với quốc tế. Để thực hiện mục tiêu này, Thành phố đang định hướng tập trung đầu tư xây dựng Cần Giờ ở các lĩnh vực xử lý rác thành điện phục vụ nhu cầu sản xuất, sinh hoạt; xây dựng điểm đến không rác thải nhựa; phát triển du lịch xanh và thí điểm tín chỉ carbon với rừng Cần Giờ,…

Chủ tịch UBND huyện Cần Giờ Nguyễn Văn Hồng cho biết, Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24/6/2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hồ Chí Minh ra đời đã tháo gỡ những khó khăn và tạo điều kiện để Cần Giờ phát huy thế mạnh để kêu gọi đầu tư, phát triển đồng bộ và phát triển bền vững trên các lĩnh vực. Theo đó, về thí điểm cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon, Cần Giờ có thể kêu gọi đầu tư phát triển giao thông xanh, chuyển xe sử dụng xăng sang xe điện, thực hiện kế hoạch trồng rừng gắn với tín chỉ carbon. Địa phương sẽ triển khai kế hoạch phát triển điện áp mái cho cả cơ quan, đơn vị và bãi muối trong thời gian sớm nhất

Theo Nghị quyết về định hướng phát triển huyện Cần Giờ đến năm 2030, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ triển khai hiệu quả chiến lược phát triển bền vững Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2030 - 2040. Qua đó, đưa Cần Giờ trở thành một hình mẫu về sự hài hòa giữa bảo tồn đa dạng sinh học, các hệ sinh thái tự nhiên với nâng cao sinh kế và chất lượng sống cộng đồng dân cư, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống và tăng trưởng kinh tế xanh, bền vững.

Thành phố Hồ Chí Minh sẽ lập, triển khai kế hoạch đề cử vùng đất ngập nước ven biển huyện Cần Giờ trở thành vùng ngập nước có tầm quan trọng quốc tế (khu Ramsar) trong bảo tổn hệ sinh thái biển, ven biển; triển khai hiệu quả các chương trình ứng phó với biến đổi khí hậu, chống xâm thực, xói lở bờ biển, ngập lụt, xâm nhập mặn trên cơ sở ứng dụng khoa học, công nghệ tiên tiến. Đặc biệt, áp dụng các mô hình thông minh có khả năng thích ứng, chống chịu với thiên tai.

Đồng thời, Thành phố cũng xây dựng cơ chế, chính sách thu hút đội ngũ các nhà khoa học, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư tham gia, đồng hành cùng chính quyền địa phương trong quản lý, bảo tồn, phục hồi, phát triển diện tích rừng ngập mặn, nhằm phát huy tốt nhất vai trò, giá trị Khu dự trữ sinh quyển theo tiêu chí của Ủy ban Quốc gia Chương trình con người và sinh quyển (MAB, thuộc UNESCO).

Đối với dự án cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, với đánh giá sơ bộ tác động môi trường, UBND Thành phố Hồ Chí Minh cho biết dự án thuộc vùng đệm của Khu Dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ. Theo quy chế quản lý khu dự trữ sinh quyển, khu vực được triển khai hoạt động phát triển kinh tế; được thực hiện công trình có kết cấu, vật liệu hài hòa cảnh quan tự nhiên và được cấp có thẩm quyền cho phép.

Trước đó, trong phần đánh giá sơ bộ tác động môi trường của đề án nghiên cứu xây dựng cảng Cần Giờ, đơn vị tư vấn là Công ty Tư vấn thiết kế kỹ thuật cảng - kỹ thuật biển, cho rằng yếu tố nhạy cảm duy nhất của dự án là sử dụng một phần diện tích của rừng phòng hộ. Tuy nhiên, theo đơn vị tư vấn, yếu tố này có thể giải quyết bằng đề án kỹ thuật điều tra, kiểm kê và định giá để chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác. Bên cạnh đó, dự án sẽ được quy hoạch đảm bảo tỷ lệ cây xanh hơn 10% diện tích cho việc bảo tồn rừng phòng hộ và cây xanh, đảm bảo hài hòa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường./.