Cây hồng không hạt ở đây là giống hồng trơn, giòn, ngọt, chứa nhiều đường cát,… được người tiêu dùng ưa chuộng, và trở thành cây xóa đói giảm nghèo cho người dân.
Trên địa bàn các xã vùng cao thuộc khu vực phía Bắc của tỉnh Thái Nguyên, cây hồng không hạt được đồng bào các dân tộc trồng từ những năm 80. Cây hồng không hạt ở đây là giống hồng trơn, giòn, ngọt, chứa nhiều đường cát,… được người tiêu dùng ưa chuộng, và trở thành cây xóa đói giảm nghèo cho người dân.
Hồng không hạt được trồng nhiều tại các xã Nam Cường, Quảng Bạch, Nác Phặc, Đồng Phúc,… với diện tích gần 1.000 ha. Trong đó, Đồng Phúc là xã có diện tích hồng không hạt lớn nhất, khoảng 100 ha, hầu hết đã cho thu hoạch quả hằng năm.
Tại thôn Nà Chom, xã Đồng Phúc có 100 hộ dân thì có hơn 90 hộ trồng hồng không hạt để cải thiện sinh kế. Nhiều cây hồng không hạt có tuổi đời 40- 60 năm hiện vẫn ra trái ngon ngọt, đem lại thu nhập hằng năm cho người dân. Ông Triệu Văn Dần, Trưởng thôn Nà Chom cho biết, người vùng cao có vườn đồi rộng, ban đầu người dân trồng hồng không hạt chủ yếu để ăn trong nhà, cho nhau trong làng, xóm, họ hàng,… thấy giống hồng không hạt cho chất lượng rất ngon, ít nơi có được, bà con bắt đầu đem ra bán rất chạy, nhân giống thêm, trồng đại trà và trở thành cây xoá đói giảm nghèo.
Điển hình như gia đình ông Lường Văn Hồ, thôn Nà Chom. Gia đình ông Hồ là một trong những hộ trồng nhiều hồng không hạt nhất với hơn 400 cây. Theo ông Hồ, từ những năm 80 gia đình đã trồng hồng không hạt, giá bán dao động từ 25.000- 60.000, mặc dù giá cả bấp bênh, nhưng vẫn đẹm lại thu nhập nhất định hằng năm, giúp gia đình vượt qua gian khó. Hiện nay, tôi cùng bà con trong thôn tiếp tục mở rộng diện tích, chăm sóc, cải tạo những cây hồng già cỗi, đặc biệt là liên kết với một số Hợp tác xã để chăm sóc, tiêu thụ quả cho người dân mỗi vụ, góp phần ổn định đầu ra, tạo thương hiệu.
Tại xã Quảng Bạch, trong các thôn Bản Lác, Nà Cà, … dường như hộ nào cũng có 100- 200 gốc hồng đang cho quả. Tháng Tám mùa thu, những vườn hồng đỏ rực lưng đồi, hồng không hạt trở thành đặc sản của địa phương. Đặc biệt, từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Hợp tác xã Tân Phong triển khai dự án liên kết sản xuất, tiêu thụ hồng không hạt với diện tích 33ha. Từ dự án, bà con được hỗ trợ kỹ thuật chăm sóc, thu hái, nhờ đó năng suất, thu nhập tăng lên từ 20-25%.
Hiện nay, xã Quảng Bạch có trên 80% số hộ trồng hồng không hạt, diện tích toàn xã đạt 20ha, năng suất đạt 12 tấn/ha, sản lượng 160 tấn/ năm, đem lại thu nhập bình quân hơn 3 tỷ đồng. Hằng năm, chính quyền địa phương tuyên truyền, hướng dẫn, vận động người dân chuyển đổi giống cơ cấu cây trồng, tận dụng vườn tược, xóa bỏ cây trồng thiếu hiệu quả, định hướng cho nhân dân phát triển và nhân rộng mô hình trồng hồng không hạt, trong đó chú trọng ứng dụng khoa học kỹ thuật vào canh tác, hướng hình thành vùng chuyên canh, xây dựng nhãn hiệu tập thể hồng không hạt Bản Lác, phát triển du lịch cồng đồng gắn với vườn hồng.
Được biết, từ năm 2012 tới nay, tỉnh Thái Nguyên cùng bà con tập trung triển khai cải tạo hồng già cỗi, trồng mới theo hướng hàng hoá. Hiện trên địa bàn đã có hơn 140ha hồng không hạt đã được thâm canh, cải tạo thường xuyên; hơn 50ha đạt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm; 15ha đạt tiêu chuẩn VietGAP,… năng suất các vườn hồng tăng 20-25%, hiệu quả kinh tế cao hơn khoảng 20%. Các ngành, địa phương có nhiều diện tích cây hồng không hạt cũng tích cực đầu tư, phát triển chuỗi giá trị sản phẩm từ trồng, chế biến, tiêu thụ đến du lịch trải nghiệm; quảng bá, đưa sản phẩm lên các sản thương mại điện tử để cây hồng thật sự trở thành cây xóa nghèo, sản phẩm đặc sản làm giàu cho người trồng./.
