Dự thảo Luật Giáo dục (sửa đổi) cần làm rõ hơn cấu trúc liên thông giữa các trình độ giáo dục, đặc biệt là phân biệt giữa trình độ trung học phổ thông, trung học nghề và trung cấp nghề.
Phát triển hệ thống giáo dục quốc dân; tổ chức chương trình trung học nghề, tự chủ và liên kết trong giáo dục nghề nghiệp; các cơ chế chính sách khuyến khích doanh nghiệp tham gia giáo dục nghề nghiệp và chuyển đổi số, quản trị hiện đại trong giáo dục nghề nghiệp... Đây là những nội dung trọng tâm được các nhà nghiên cứu, nhà giáo, nhà quản lý, doanh nghiệp quan tâm, thảo luận tại Hội thảo góp ý Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục và chính sách của Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) do Hội Giáo dục nghề nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức, ngày 29/5.
Tiến sỹ Đặng Minh Sự, nguyên Trưởng Phòng Giáo dục nghề nghiệp (Sở Lao động, Thương binh và Xã hội Thành phố Hồ Chí Minh cũ) đề xuất, dự thảo Luật Giáo dục (sửa đổi) cần làm rõ hơn cấu trúc liên thông giữa các trình độ giáo dục, đặc biệt là phân biệt giữa trình độ trung học phổ thông, trung học nghề và trung cấp nghề. Khung trình độ quốc gia cần thể hiện rõ mối quan hệ giữa các cấp học và lộ trình học tập mở cho người học… Về văn bằng, chứng chỉ và công nhận năng lực, dự thảo Luật cần quy định cụ thể hơn về tính pháp lý, hệ thống lưu trữ, truy xuất và khả năng tích hợp vào cơ sở dữ liệu quốc gia. Ngoài ra, công nhận năng lực theo chuẩn đầu ra và khuyến khích người học tích lũy tín chỉ suốt đời sẽ góp phần xây dựng xã hội học tập thực chất.
Tiến sỹ Đặng Minh Sự cũng đề xuất dự thảo Luật cần quan tâm đến cơ sở giáo dục nghề nghiệp và mô hình tổ chức; việc phân luồng và hướng nghiệp; hợp tác với doanh nghiệp và xã hội hóa giáo dục nghề nghiệp; chuyển đổi số trong giáo dục nghề nghiệp cần được cụ thể hóa trong luật, nhất là phát triển đào tạo kết hợp, học tập trực tuyến, học qua mô-đun tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI).
Cùng quan điểm, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Bùi Văn Hồng, Viện trưởng Viện Sư phạm Kỹ thuật, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, dự thảo Luật cần sớm bổ sung các quy định cụ thể liên quan đến việc quản lý, giám sát và hướng dẫn sử dụng AI trong hoạt động giảng dạy và học tập; sớm ban hành hướng dẫn tích hợp năng lực sử dụng AI vào khung năng lực nghề nghiệp của giáo viên. Ngoài ra, dự thảo Luật cần làm rõ Bằng tốt nghiệp trung học nghề (vừa học văn hóa vừa học nghề) được công nhận tương đương với Bằng tốt nghiệp trung học phổ thông để nâng cao giá trị của loại hình đào tạo và giúp người học nghề có cơ hội học tiếp. Ngược lại, không nên cấp đồng thời chứng chỉ sơ cấp nghề cho học sinh tốt nghiệp trung học nghề, vì nếu cấp song song, sẽ gây ra giảm giá trị tương đương của Bằng trung học nghề với trung học phổ thông, khiến chương trình học nghề bị xem nhẹ như một hệ phụ.
Ông Trần Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, dự thảo Luật cần quy định liên thông "Tốt nghiệp trung cấp nghề giá trị liên thông cao đẳng hoặc đại học" không nên duy trì tiếp tục sự phân biệt liên thông của Bằng tốt nghiệp trung cấp nghề với Bằng tốt nghiệp Trung học phổ thông, vì đây là yếu tố quyết định giá trị đào tạo nghề.
Tại hội thảo, các đại biểu cũng góp ý xoay quanh các quy định về chính thức hóa loại hình trung học nghề – tích hợp đào tạo văn hóa và nghề nghiệp cho học sinh sau trung học cơ sở; xây dựng mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp tinh gọn, hiệu quả, hình thành trung tâm vùng và quốc gia chất lượng cao.
Các đại biểu cũng đề xuất các kiến nghị liên quan đến giáo dục nghề nghiệp thiết kế chương trình đào tạo theo mô-đun, tín chỉ, linh hoạt, thúc đẩy học tập suốt đời; phát triển hệ thống văn bằng, chứng chỉ số, công nhận tương đương giữa các loại hình đào tạo; tăng quyền tự chủ, trách nhiệm giải trình cho cơ sở giáo dục nghề nghiệp; thúc đẩy xã hội hóa và hợp tác công - tư, gắn kết chặt chẽ giáo dục nghề nghiệp với thị trường lao động, doanh nghiệp cùng tham gia từ tuyển sinh đến sử dụng lao động…./.
