Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV: Đánh giá kỹ tác động khi áp dụng thuế giá trị gia tăng 5% đối với phân bón
Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo đánh giá tác động kỹ hơn với quyết định chuyển phân bón sang đối tượng chịu thuế suất 5%; tiếp tục cân nhắc, đánh giá tác động kỹ lưỡng nhiều mặt.
Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, chiều 24/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi).
Thảo luận tại phiên họp, đa số các ý kiến cơ bản đồng tình với sự cần thiết sửa đổi Luật nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng, khắc phục các bất cập, hạn chế của Luật hiện hành. Nhiều ý kiến bày tỏ quan tâm tới nội dung về mức thuế suất đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ, trong đó đặc biệt là mặt hàng phân bón.
Tại Khoản 2, Điều 9 quy định mức thuế suất 5% áp dụng đối với 12 nhóm hàng hóa, dịch vụ, trong đó có phân bón. Theo đại biểu Tô Ái Vang (Sóc Trăng), trong các kỳ tiếp xúc cử tri của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, hầu như kỳ nào đại biểu Quốc hội trong đoàn cũng tiếp nhận tâm tư, nguyện vọng và kiến nghị của cử tri liên quan đến chi phí đầu tư cho mỗi kỳ canh tác, gồm giá phân bón, giá thuốc bảo vệ thực vật, giá xăng dầu, giá thuê nhân công vận chuyển, đều tăng gấp nhiều lần.
"Sự mâu thuẫn giữa giá phân bón và giá nông sản kéo dài thời gian qua vẫn luôn là vấn đề nóng của nông nghiệp Việt Nam. Tôi kiến nghị Quốc hội xem xét sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng theo hướng phân bón thuộc đối tượng chịu thuế suất thuế giá trị tăng 0%. Nếu luật vẫn giữ thuế 5% đối với mặt hàng phân bón thì nông dân phải bỏ ra khoảng 6.000 tỷ đồng. Còn nếu như dự thảo Luật áp dụng thuế giá trị gia tăng 0% đối với mặt hàng phân bón thì khoảng 2.000 tỷ đồng thay vì được bổ sung vào nguồn thu ngân sách nhà nước sẽ hỗ trợ lại cho doanh nghiệp và nông dân. Như vậy nông dân sẽ được giảm đáng kể về chi phí đầu vào. Trước sự lựa chọn giữa cái được và cái mất, tôi kiến nghị Quốc hội và Chính phủ nên chọn cái được cho nông dân, thể hiện rõ chính sách của Nhà nước đã được luật hóa”, đại biểu Tô Ái Vang nêu ý kiến.
Về quy định mức thuế suất 5% áp dụng đối với phân bón, đại biểu Nguyễn Danh Tú (Kiên Giang) nhận thấy dự thảo Luật đã chuyển phân bón từ đối tượng không chịu thuế thành đối tượng chịu thuế suất 5%. Theo cơ quan soạn thảo, các doanh nghiệp sản xuất phân bón không được kê khai khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào của hàng hóa, dịch vụ phục vụ cho sản xuất phân bón, mà phải tính vào chi phí sản phẩm, khiến giá thành sản phẩm tăng và lợi nhuận giảm, bất lợi trong cạnh tranh với phân bón nhập khẩu.
Đánh giá việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để thúc đẩy ngành sản xuất phân bón trong nước là rất cần thiết, tuy nhiên đại biểu Nguyễn Danh Tú đề nghị cần cân nhắc, tiếp tục nghiên cứu, đánh giá kỹ về việc chuyển phân bón sang đối tượng chịu thuế suất 5%.
Lý giải về đề nghị này, đại biểu tỉnh Kiên Giang cho rằng, phân bón là hàng hóa đầu vào quan trọng trong sản xuất nông nghiệp. Ba loại phân bón (phân đạm, phân DAP, phân NPK) là một trong chín loại hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục bình ổn giá, là hàng hóa, dịch vụ thiết yếu có ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế - xã hội, sản xuất kinh doanh và đời sống người dân. Giá thành phân bón liên quan trực tiếp đến chi phí đầu vào của sản xuất nông nghiệp. Thuế giá trị gia tăng là thuế gián thu, người chịu thuế giá trị gia tăng là người tiêu dùng cuối cùng. Vì vậy, nếu chuyển phân bón sang chịu thuế suất 5%, người nông dân là người trực tiếp sử dụng phân bón trong sản xuất nông nghiệp sẽ chịu tác động lớn của quy định này.
"Các doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước được khấu trừ thuế đầu vào, không phải tính vào giá thành sản phẩm phân bón, nhưng ngược lại phân bón lại phải chịu thuế 5% thì sẽ tác động như thế nào đến giá thành phân bón trên thị trường trong nước. Với quyết định này giá phân bón sẽ tăng hay giảm bao nhiêu?", đại biểu Nguyễn Danh Tú bày tỏ băn khoăn.
Do đó, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo đánh giá tác động kỹ hơn với quyết định chuyển phân bón sang đối tượng chịu thuế suất 5%; tiếp tục cân nhắc, đánh giá tác động kỹ lưỡng nhiều mặt, cả tác động từ phía các doanh nghiệp sản xuất phân bón cũng như tác động từ phía người nông dân trực tiếp sử dụng phân bón trong sản xuất nông nghiệp; việc tác động đến giá thành phân bón trên thị trường trong nước đối với đề xuất chuyển phân bón sang chịu thuế suất 5%.
Cùng tham gia ý kiến vào nội dung trên, đại biểu Trần Quốc Tuấn (Trà Vinh) kiến nghị Quốc hội, Chính phủ cần có khảo sát, đánh giá kỹ và báo cáo đầy đủ hơn về tác động của việc chuyển mặt hàng phân bón từ đối tượng không chịu thuế sang đối tượng phải chịu thuế với mức thuế suất là 5% ở hai góc độ: Góc độ tác động đến sự phát triển của ngành sản xuất, kinh doanh phân bón, phục vụ sản xuất nông nghiệp và góc độ tác động từ việc tăng giá của sản phẩm phân bón, ảnh hưởng đến thu nhập của người nông dân, hiệu quả cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp.
Đồng thời, để khuyến khích phát triển nền nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp xanh, sạch, dự thảo Luật cần phân loại “mặt hàng phân bón” thành hai nhóm hàng hóa: "phân bón hóa học" và "phân bón hữu cơ", trong đó đặc biệt ưu tiên miễn thuế giá trị gia tăng đối với mặt hàng phân bón hữu cơ như nhiều quốc gia đang làm. Qua đó góp phần định hướng và chuyển dần thói quen sử dụng phân bón hóa học sang sử dụng phân bón hữu cơ; chuyển dần nền sản xuất nông nghiệp của Việt Nam sang nền nông nghiệp xanh, nông nghiệp sạch theo chủ trương của Đảng, Nhà nước./.
