Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025: Tăng tính thực tiễn, phát triển năng lực vận dụng kiến thức trong đề thi các môn tự chọn
Đề thi năm nay phù hợp với mục tiêu của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, đảm bảo độ phân hóa rõ nét hơn để tuyển sinh đại học.
Sáng 27/6, thí sinh thi theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã kết thúc bài thi tự chọn, hoàn thành toàn bộ các môn thi của Kỳ thi tốt nghiệp Trung học Phổ thông năm 2025.
Theo báo cáo nhanh của Bộ Giáo dục và Đào tạo, tổng số thí sinh dự thi bài thi tự chọn theo Chương trình 2018 là 1.129.564/1.134.023 thí sinh đăng ký dự thi (đạt 99,61%); thí sinh thi bài thi tổ hợp Khoa học Xã hội hoặc Khoa học Tự nhiên theo Chương trình 2006 là 17.705/21.554 thí sinh đăng ký dự thi (đạt 82,14%). Trong sáng 27/6, cả nước có 5 thí sinh bị đình chỉ thi.
Ghi nhận ý kiến từ các thí sinh và giáo viên về đề thi năm nay có thể thấy, đề thi đã có bước chuyển, thể hiện nhiều điểm mới trong cách thức đặt câu hỏi, hướng tới phát triển tư duy và năng lực vận dụng kiến thức của học sinh để giải quyết những vấn đề trong thực tiễn đời sống, phù hợp với mục tiêu của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, đảm bảo độ phân hóa rõ nét hơn để tuyển sinh đại học.
Lịch sử là môn có số lượng thí sinh đăng ký dự thi nhiều nhất trong các môn tự chọn với gần 500 nghìn thí sinh. Nhận xét về đề thi Lịch sử năm nay, nhiều giáo viên cho rằng, đề thi phù hợp với đối tượng thí sinh dự thi lần đầu tiên theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 nhưng cũng tạo ra thách thức không nhỏ cho các thí sinh nếu không nắm vững kỹ thuật và phương pháp làm bài. Đề có bổ sung thêm dạng câu hỏi chùm, tức dạng câu căn cứ đoạn tư liệu để trả lời các câu hỏi liên tiếp nhau có liên quan đến tư liệu. Đây là dạng câu hỏi tiệm cận với đề thi đánh giá năng lực của các trường đại học, đáp ứng tốt việc phân hóa chuyên sâu với thí sinh dự tuyển đại học.
Đề thi môn Địa lý có khoảng 70% câu hỏi ở mức độ nhận biết và thông hiểu (chiếm khoảng 7/10 điểm), đây là các câu hỏi chủ yếu yêu cầu học sinh nhớ và hiểu các kiến thức cơ bản trong chương trình học. 30% câu hỏi còn lại tập trung vào các mức độ vận dụng và vận dụng cao, yêu cầu học sinh phân tích, chứng minh và đánh giá các vấn đề địa lý. Điều này cho thấy đề thi không chỉ yêu cầu học sinh ghi nhớ mà còn đòi hỏi khả năng tư duy, liên kết kiến thức và áp dụng các năng lực Địa lí. Đề cũng cập nhật số liệu mới, đưa ra các dữ kiện lấy từ thực tiễn, thể hiện rất rõ tinh thần chương trình mới.
Với đề thi các môn Khoa học Tự nhiên (Vật lý, Hóa học, Sinh học), theo nhận định của các giáo viên, đề năm nay giảm tỷ lệ các câu tính toán, thiên về các câu hỏi tư duy, vận dụng, lượng kiến thức rộng.
Phân tích đề thi Vật lý, cô Nguyễn Thị Minh Thu, giáo viên Trường Trung học Phổ thông Ban Mai (Hà Đông, Hà Nội) cho rằng: Bên cạnh những câu hỏi trải dài kiến thức của lớp 12 tập trung đánh giá mức độ nhận biết và thông hiểu nhắm vào đối tượng học sinh trung bình đến khá, đề có các câu hỏi phần đúng sai lồng ghép kiến thức vào trong những hiện tượng và ứng dụng trong thực tế, có kèm hình ảnh mô tả thí nghiệm rất cụ thể. Các ý trong từng câu thường ở mức độ nhận biết và thông hiểu bản chất vật lí, loại bỏ nhiều tính may rủi, đòi hỏi học sinh hiểu bài và có tư duy vận dụng mới có thể giành trọn điểm.
Ở môn Hóa học, so với đề tham khảo của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã công bố trước đó, đề chính thức có sự khác biệt đôi chút về cách ra đề như không có câu hỏi về đồ thị, các câu hỏi mang tính ứng dụng thực tế ít hơn. Học sinh mức độ khá, học chắc lý thuyết có thể đạt được điểm cao song đòi hỏi phải có sự chính xác trong phần trắc nghiệm đúng sai. Học sinh không có kĩ năng làm bài tốt có thể rơi vào tình trạng thiếu thời gian để hoàn thành toàn bộ câu hỏi.
Với môn Sinh học, giáo viên nhận định đề thi tiệm cận rõ nét với tinh thần cập nhật và hiện đại mà Chương trình giáo dục phổ thông 2018 hướng tới, không còn nhiều câu hỏi theo kiểu kể tên, chọn định nghĩa đúng, mà yêu cầu thí sinh phải hiểu cơ chế, nguyên lý và sự tương tác trong hệ thống sinh học. Các câu hỏi không còn bó hẹp trong lý thuyết khô cứng mà gắn với bối cảnh thực tiễn như sinh thái hồ nước ngọt, khoa học công nghệ như giải trình tự gene và các vấn đề sinh học hiện đại như công nghệ DNA tái tổ hợp… Câu hỏi được xây dựng dưới dạng vấn đề mở, có dữ kiện cụ thể, thí sinh phải vận dụng kiến thức để giải mã hiện tượng, xác định quy luật hoặc đưa ra kết luận có căn cứ. Đây là thách thức và cũng là định hướng rất tích cực cho việc dạy và học môn Sinh học trong những năm tới.
Môn Tiếng Anh nhận được nhiều ý kiến đánh giá là khó hơn các năm trước, tập trung vào việc đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh và khả năng ứng dụng tiếng Anh trong các tình huống thực tế. Để đưa ra được câu trả lời đúng, ngoài kiến thức ngữ pháp vững vàng, từ vựng phong phú, học sinh cần phải có khả năng phân tích, nắm bắt ngữ cảnh và tư duy logic. Các câu hỏi ngữ pháp rời rạc, phát âm, trọng âm, sửa lỗi sai đã bị loại bỏ hoàn toàn khỏi đề thi. Vì vậy, điểm thi môn Tiếng Anh được nhiều giáo viên dự đoán có thể giảm so với năm trước; phổ điểm 6 – 7 là nhiều và tỷ lệ điểm trên 9 sẽ ít hơn.
Thầy Đồng Quang Thuận, nhóm trưởng chuyên môn tổ Tiếng Anh, Trường Trung học Cơ sở - Trung học Phổ thông Phenikaa (Hà Nội) chia sẻ: Đề thi Tiếng Anh cho thấy bước đi thận trọng nhưng vững chắc trong việc hiện thực hóa mục tiêu của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, chuyển từ tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực. Điều này được thể hiện qua việc tăng cường các dạng bài kiểm tra kỹ năng thực tiễn: đọc hiểu học thuật, đọc hiểu thông tin, tư duy suy luận logic; giảm tỷ trọng kiểm tra ngữ pháp máy móc, tăng cường năng lực vận dụng kiến thức; khai thác chủ đề gần gũi với thực tế cuộc sống và các vấn đề toàn cầu như du lịch, môi trường, tiêu dùng, truyền thông…
Theo thầy Đồng Quang Thuận, trong bối cảnh Việt Nam đang thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số giáo dục, hội nhập quốc tế sâu rộng, phát triển ngôn ngữ cho thế hệ công dân toàn cầu thì đề thi năm nay đã thể hiện sự tiệm cận với tiêu chuẩn đánh giá ngôn ngữ quốc tế./.
