Cơ quan chức năng tỉnh Lâm Đồng đã vào cuộc, làm rõ thông tin nhiều gia đình người dân tộc Pa Kô ở xã Lìa (huyện Hướng Hóa, Quảng Trị) phải vay mượn tiền để “chuộc” lại con em mình chỉ sau thời gian ngắn vào Lâm Đồng làm việc.
TTXVN - Ngày 21/3, thông tin từ Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Lâm Đồng cho biết đã đề nghị UBND xã N’Thôn Hạ (huyện Đức Trọng - Lâm Đồng) làm rõ thông tin nhiều gia đình người dân tộc Pa Kô ở xã Lìa (huyện Hướng Hóa, Quảng Trị) phải vay mượn tiền để “chuộc” lại con em mình chỉ sau thời gian ngắn vào Lâm Đồng làm việc. Chính quyền địa phương xác nhận đây là khoản tiền chủ sử dụng lao động trả cho đơn vị môi giới việc làm ứng ra chi tiền vé xe, ăn đường và chi phí môi giới lao động.
Trước đó, báo Công an thành phố Đà Nẵng ngày 7/3/2023 đã đăng thông tin “Nhiều gia đình đồng bào Pa Cô phải nộp tiền “chuộc” người thân bị lừa đi lao động”. Nội dung bài báo nêu: “Theo anh Hồ Văn Son (37 tuổi, trú thôn A Rông, xã Lìa), nghe nhiều người trong xã truyền nhau thông tin ở tỉnh Lâm Đồng đang tuyển dụng lao động “việc nhẹ lương cao”, anh cùng em trai là Hồ Văn Xơi (22 tuổi) đăng ký tham gia. Ngày 17/2, đoàn 18 người cùng ở xã Lìa được một ô tô đón ra ngã ba tiếp giáp với Quốc lộ 9 rồi lên xe giường nằm vào tỉnh Lâm Đồng. Tới nơi, họ lăn tay vào hồ sơ việc làm với thỏa thuận chăn nuôi lợn và bị giữ căn cước công dân. Tuy nhiên, sau đó nhóm này được chia ra làm việc ở nhiều nơi với những công việc khác nhau. Anh Son cùng em trai và 2 người cháu làm việc cùng trang trại, hàng ngày cắt rau, nhổ cỏ, làm vườn… trong nhà kính.
Cả bốn người được bố trí chỗ ngủ, tự lo ăn uống, ngày làm việc 8 tiếng, lương thỏa thuận 7 triệu đồng/tháng. Làm được vài ngày, thấy công việc không như thỏa thuận ban đầu, cực nhọc nên họ muốn về nhà để tìm công việc khác thì chủ trang trại không đồng ý. Người chủ giữ cả 4 người lại yêu cầu tiếp tục làm việc, hoặc gia đình phải nộp tiền mới được nhận giấy tờ về nhà. Nhóm lao động tìm hiểu thì được biết bên cung ứng lao động đã "bán" họ cho chủ trang trại.
Ông Hồ Văn Lê (69 tuổi, cha của anh Son và anh Xơi) cho biết: “Họ yêu cầu tôi phải chuyển khoản tiền chuộc thì mới trả con chúng tôi về”. Lo lắng cho con cháu, ngay ngày hôm sau ông Lê làm thủ tục vay 13,9 triệu đồng từ tổ tiết kiệm của thôn để chuyển khoản cho chủ trang trại… Sau khi nhận tiền, 4 lao động nhận tiền công trong 4 ngày làm việc là 1 triệu đồng rồi tự bắt xe về quê… Tương tự, 5 lao động khác cũng phải nhờ người thân nộp tiền để về nhà sau ít ngày làm việc không như thỏa thuận. Hiện, 9 người khác vẫn còn ở Lâm Đồng nhưng gia đình không liên lạc được khiến người thân lo lắng…”
Ngay sau khi tiếp nhận thông tin trên, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Lâm Đồng đã phối hợp với các cơ quan chức năng làm rõ. Theo Báo cáo số 47/BC-UBND ngày 14/3/2023 của UBND xã N’Thôn Hạ: Qua xác minh tại cơ sở, vào ngày 18/2/2023, có 18 công dân từ các địa phương thuộc huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị vào Lâm Đồng làm việc gồm: Hồ Văn Dói (sinh năm 1998), Hồ Văn Mau (sinh năm 1991), Hồ Văn Triết (1979), Hồ Văn Doang (1993), Hồ Cu Tốt (1982), Hồ Thị Plỹ (1984), Hồ Văn Lưu (1992), Hồ Thị Nam (1995), Hồ Thị Thiên (1988), Hồ Văn Hun (1995), Hồ Thị Xưng (1995), Hồ Văn Đan (1992), Hồ Văn Sơn (1986), Hồ Văn Thao (2001), Hồ Văn Xơi (2001), Hồ Văn Chương (1990), Hồ Văn Với (1989) và Hồ Thị Sỹ (2002).
Các công dân trên sau khi được giới thiệu từ các nguồn ở địa phương khác, đã đón ô tô đến liên hệ với Trung tâm giới thiệu việc làm của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Đức Hoàng tại xã N’Thol Hạ, huyện Đức Trọng. Công ty này có chức năng tư vấn, giới thiệu việc làm, dịch vụ lưu trú, mua bán nông sản... Làm việc với cơ quan chức năng, đại diện doanh nghiệp trên cho biết, ngày 18/2 có 18 người từ huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị, tới liên hệ, tìm kiếm việc làm tại Công ty. Những người này không có tiền để trả tiền xe và tiền ăn uống dọc đường nên khi tới đây, Công ty đã phải ứng tiền trả tiền xe và ăn uống mỗi người là 1.050.000 đồng.
Doanh nghiệp trên đã làm hợp đồng cung ứng lao động cho 6 chủ sử dụng lao động. Theo thỏa thuận của doanh nghiệp, người đến xin môi giới việc làm tại doanh nghiệp này phải trả chi phí cung ứng là 1,5 triệu đồng/người. Người không có tiền thì được ứng trước tiền lương của người ký hợp đồng nhận sử dụng lao động để trả cho bên môi giới. Người lao động tới xin môi giới việc làm và chủ sử dụng lao động sẽ ký hợp đồng cung ứng lao động theo hình thức 3 bên thỏa thuận công việc, tiền lương. Chủ sử dụng lao động làm một hợp đồng lao động riêng với người lao động về việc cho người lao động ứng tiền trả tiền xe, tiền ăn đường là 1.050.000 đồng/người và tiền phí môi giới lao động 1.500.000 đồng/người. Số tiền này được trừ vào tiền lương tháng đầu tiên của người lao động. Khi các bên đã thống nhất tiền lương và công việc thì ký hợp đồng, chủ sử dụng đưa người lao động về nơi làm việc.
Cơ quan chức năng cũng đã kiểm tra hồ sơ của 18 công dân đến từ huyện Hướng Hóa, kết quả đều có sự thỏa thuận và ký kết giữa các bên liên quan. 18 lao động này đã được chủ sử dụng lao động đưa về làm việc ở các huyện Đơn Dương, Lâm Hà, Đạ Huoai… của tỉnh Lâm Đồng. Đến nay, có 10 người đã xin nghỉ làm việc và người nhà phải trả lại tiền ứng trước của chủ lao động để trả tiền vé xe, tiền ăn đường và phí môi giới việc làm. 8 người khác vẫn đang làm việc là Hồ Thị Plỹ, Hồ Thị Thiên, Hồ Thị Nam, Hồ Văn Doang, Hồ Văn Mau, Hồ Văn Lưu, Hồ Cu Tốt và Hồ Văn Hun.
Một chủ sử dụng lao động ở huyện Lâm Hà cho biết: Trong vụ việc này, lỗi ở cả các doanh nghiệp môi giới lao động. Đơn vị môi giới thì quảng cáo mời gọi người lao động “việc nhẹ lương cao” không đúng sự thật. Còn người lao động khá nhiều người không được đào tạo gì, nhưng lại không muốn làm công việc chân tay, dù việc làm ở Lâm Đồng chủ yếu trong nhà kính, không phải chịu mưa nắng mỗi ngày. Khi họ được giao việc khó là muốn bỏ sang chỗ khác tìm việc, trong khi chưa làm đủ ngày công để bù vào các khoản chi phí như vé xe, tiền ăn đường, phí môi giới dịch vụ… mà chủ sử dụng lao động đã ứng trước cho họ.
Theo Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Lâm Đồng, trước khi đến Lâm Đồng tìm kiếm việc làm, người lao động cần tìm hiểu kỹ về thông tin, hình thức tuyển dụng lao động, công việc mong muốn và phù hợp với bản thân. Nếu người lao động tìm việc làm thông qua các công ty giới thiệu việc làm thì phải chấp nhận mất tiền môi giới và các chi phí phù hợp khác theo thỏa thuận. Các chi phí này là đúng quy định của pháp luật chứ không phải người lao động bị “bán”, bị “lừa” như nhiều người đang lầm tưởng…/.
