Đặc điểm chung của các môn thể thao dân tộc là dễ chơi, dễ tập, không đòi hỏi khắt khe về sân bãi, phù hợp với mọi lứa tuổi, nên thu hút đông đảo người dân tham gia
Thực hiện Dự án 6 “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, thời gian qua, cùng với việc chăm lo phát triển kinh tế-xã hội, các địa phương đã chú trọng phát triển phong trào thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe và đời sống tinh thần của đồng bào.
Hình thức nổi bật, được nhiều địa phương thực hiện là tổ chức Ngày hội văn hóa, thể thao vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Thực tế cho thấy, việc tổ chức thi đấu các trò chơi dân gian, các môn thể thao truyền thống của đồng bào các dân tộc đã tạo sân chơi bổ ích giúp đồng bào ở các bản làng vùng sâu, vùng xa nâng cao sức khỏe. Đây còn là nét sinh hoạt mang đậm giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc thiểu số.
Cuối tháng 11/2025 đã diễn ra Ngày hội Văn hóa - Thể thao các dân tộc thiểu số xã Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu với chủ đề "Bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc gắn với phát triển du lịch. Người dân và du khách đã tham gia trải nghiệm các hoạt động văn hóa, thể thao đậm bản sắc văn hóa truyền thống các dân tộc như thi đấu các môn thể thao dân tộc; trình bày, giới thiệu ẩm thực dân tộc; thi diễn văn nghệ với các tiết mục ca ngợi Đảng, Bác Hồ, tình yêu quê hương, đất nước, gương người tốt, việc tốt, sự thay đổi của bản, làng khi xây dựng nông thôn mới. Ngày hội cũng góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và đồng bào các dân tộc trong việc bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp để phát triển du lịch.
Trước đó, vào cuối tháng 10/2025, tỉnh Điện Biên tổ chức Hội thi thể thao các dân tộc thiểu số với 34 nội dung thuộc 8 môn thể thao dân tộc truyền thống, gồm tung còn, bắn nỏ, đẩy gậy, tù lu, tó sáng, tó má lẹ, giã bánh giầy và kéo co. Hội thi quy tụ hơn 500 vận động viên tham gia tranh tài. Hội thi đã góp phần thúc đẩy phong trào “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại”, tạo không khí thi đua sôi nổi, thắt chặt tình đoàn kết, giao lưu giữa các địa phương, đơn vị. Thông qua đó, tỉnh tuyển chọn, bồi dưỡng lực lượng vận động viên tham dự Đại hội Thể dục Thể thao tỉnh Điện Biên lần thứ XII năm 2026.
Tỉnh Sơn La có 12 dân tộc anh em cùng sinh sống nên các môn thể thao trong cộng đồng các dân tộc rất phong phú như ném còn, tó mák lẹ, đi cà kheo, tu lu, ném pao hay đẩy gậy, bắn nỏ... Đồng bào thường vui chơi, thi đấu các môn này trong các ngày hội, lễ, tết, tạo không khí sôi động, vui tươi. Đặc điểm chung của các môn thể thao dân tộc là dễ chơi, dễ tập, không đòi hỏi khắt khe về sân bãi, phù hợp với mọi lứa tuổi, nên thu hút đông đảo người dân tham gia.
Nhiều năm qua, các môn thể thao dân tộc như kéo co, đẩy gậy, ném còn, đánh tu lu, bắn nỏ... đã được các ngành, địa phương tổ chức thành các giải đấu với quy mô từ cấp cơ sở đến cấp tỉnh. Thông qua đó, tỉnh Sơn La lựa chọn vận động viên xuất sắc dự Đại hội thể thao toàn quốc.
Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Sơn La: Những năm qua, tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp, tổ chức các hoạt động nhằm khuyến khuyến việc bảo tồn các trò chơi dân gian có tính khơi dậy tinh thần dân tộc và tình đoàn kết cộng động, phát triển thành các môn thể thao thi đấu ở các giải đấu các cấp, trong đó đáng chú ý là “Đề án phát triển thể dục thể thao quần chúng giai đoạn 2021-2030”. Đề án nhằm tạo sự chuyển biến cơ bản cả về quy mô và chất lượng của thể dục, thể thao quần chúng trên địa bàn tỉnh. Đề án hướng tới đa dạng hóa các hoạt động thể thao quần chúng, các môn thể thao dân tộc, khuyến khích phong trào thể thao trong các cơ quan, đơn vị, trường học, gia đình, góp phần nâng cao thể chất và tinh thần của nhân dân, xây dựng đời sống văn hóa cơ sở...
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thông tin việc bảo tồn và phát triển các môn thể thao dân tộc, trò chơi dân gian là nhiệm vụ trọng tâm và cấp thiết cần được ưu tiên trong giai đoạn tới. Để cụ thể hóa chủ trương và các chính sách trên, Cục Thể dục thể thao Việt Nam đề xuất 5 nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm, trong đó có việc phối hợp chặt chẽ cùng Viện Khoa học Thể dục thể thao tham mưu Bộ ban hành và triển khai Đề án: "Bảo tồn và phát triển các môn thể thao dân tộc, trò chơi dân gian và môn võ cổ truyền" đến năm 2030. Đơn vị phối hợp các bộ, ngành liên quan, Sở các tỉnh/thành phố xây dựng và triển khai các đề án về bảo tồn, phát triển văn hóa truyền thống theo chức năng, nhiệm vụ và thực tiễn của địa phương, đơn vị.../.
(Bài viết có sự phối hợp thực hiện của Vụ Pháp chế, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch)
