Triển lãm “Trăm năm tính cuộc vuông tròn” của nghệ sĩ thị giác Doãn Hoàng Kiên đánh dấu chặng đường sáng tạo của người nghệ sĩ đa tài, từng bước ra từ sân khấu xiếc và nghệ thuật điện ảnh.
Tối 22/11, tại không gian nghệ thuật Artera Space (115 Nguyễn Thái Học, Ba Đình), triển lãm “Trăm năm tính cuộc vuông tròn” của nghệ sĩ thị giác Doãn Hoàng Kiên đã khai mạc, đánh dấu một dấu mốc quan trọng trong chặng đường sáng tạo của người nghệ sĩ đa tài, từng bước ra từ sân khấu xiếc và nghệ thuật điện ảnh.
Hoạ sĩ Doãn Hoàng Kiên cho biết, triển lãm “Trăm năm tính cuộc vuông tròn” trưng bày 30 tranh khổ lớn trên giấy dó bồi trên toan, chất liệu mực, màu... và hơn 2000 miếng dán biểu tượng ngũ hành, cùng 318 gương tròn tượng hình bề mặt, chiếu sáng cùng các vật phẩm âm - dương được sắp đặt.
Đây không chỉ là một trưng bày nghệ thuật thị giác quy mô, mà còn là một hành trình tổng kết đời sống tinh thần và những biến động đặc biệt sâu sắc của tác giả trong suốt giai đoạn 2020 - 2025. Với nghệ sĩ Doàn Hoàng Kiên, đây là “triển lãm cá nhân lần thứ ba, nhưng là triển lãm của đời mình”, nơi ông kết tinh những trải nghiệm, tri thức, suy tư triết học và cả biến cố đời sống của mình… vào trong các tác phẩm.
Ít có nghệ sĩ Việt Nam nào sở hữu một hành trình nghệ thuật nhiều tầng nấc như Doãn Hoàng Kiên. Trong thập niên 1990, ông được biết đến là nghệ sĩ xiếc tài năng của Việt Nam, từng đoạt Giải đặc biệt Liên hoan Xiếc quốc tế lần thứ 16 tại Paris (1993) với tiết mục nổi tiếng “Đế kiếm trên thang”. Đồng thời, ông ghi dấu ấn trong điện ảnh qua hàng loạt vai diễn mạnh mẽ, đầy nội lực trong “Khách ở quê ra”, “Người sót lại của rừng cười”, “Vua bãi rác”…
Nhưng cũng chính thời khắc rực rỡ ấy, một tai nạn nghề nghiệp nghiêm trọng tại Cao Bằng - cú ngã từ độ cao 7,5m - đã khiến sự nghiệp sân khấu của ông phải dừng lại. Từ cú ngã ấy, nghệ sĩ bắt đầu một hành trình khác: lặng lẽ bước vào hội họa, học lại từ đầu tại trường Yết Kiêu, theo đuổi nghệ thuật thị giác như một cách hồi phục tinh thần và tái tạo bản thể. Hơn 20 năm qua, nghệ sĩ Doãn Hoàng Kiên đã kiên trì lao động nghệ thuật, từ hội họa giá vẽ, video art, thiết kế sân khấu đến các dự án sắp đặt mang tính cộng đồng. Tất cả đã dẫn tới “Trăm năm tính cuộc vuông tròn” - một thế giới nghệ thuật mà trong đó, nghệ sĩ Doãn Hoàng Kiên không chỉ vẽ, mà tái thiết lập vũ trụ theo góc nhìn của riêng mình.
Triển lãm lần này là sự kết hợp giữa hội họa, sắp đặt và biểu tượng học tạo nên một không gian đa tầng - vừa thị giác, vừa triết học, vừa mang tính trải nghiệm.
Ở đó, vòng tròn - biểu tượng của trời, của vô hạn, của chu chuyển luôn vận hành, tương tác với ô vuông - biểu tượng của đất, của giới hạn, của nguyên lý cấu trúc. Những ma trận vòng tròn, những ô lưới điểm đen, những dao động nhẹ của nét vẽ… tạo nên cảm giác “tĩnh mà động”, “tối giản mà sâu thẳm”, khiến người xem tò mò, khám phá…
Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam Lương Xuân Đoàn cho rằng, hoạ sĩ Doãn Hoàng Kiên đã rất can cảm và cũng rất “liều” khi dám làm những điều mà nhiều người thế hệ hoạ sĩ chưa dám làm hoặc không nghĩ đến làm. Các tác phẩm của hoạ sĩ Doãn Hoàng Kiên ẩn chứa những suy tư, dằn vặt của chính nghệ sĩ trong hành trình tìm kiếm con đường nghệ thuật cho mình…
Không chỉ dừng lại ở trưng bày, hoạ sĩ Doãn Hoàng Kiên còn tự biên tập một cuốn artbook song ngữ, dày 208 trang do Nhà xuất bản Mỹ thuật ấn hành. Cuốn sách tập hợp toàn bộ quá trình sáng tạo của dự án, các bài nghiên cứu, phê bình nghệ thuật của những học giả uy tín, hệ thống đồ hình, tư liệu hội họa và ảnh do các nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp thực hiện…
Nghệ sĩ Doãn Hoàng Kiên chia sẻ, với ông, nghệ thuật và khoa học không chỉ là phương tiện khám phá thế giới, mà còn là cách con người hoàn thiện bản thân. Có lẽ vì vậy, “Trăm năm tính cuộc vuông tròn” không chỉ là triển lãm nghệ thuật, mà là một thực hành tư tưởng, một quá trình phản tỉnh nội tâm và là món quà tinh thần ông dành cho khán giả sau một đời lao động bền bỉ.
Chia sẻ tại triển lãm, hoạ sĩ Doãn Hoàng Kiên rất nhiều lời tri ân - từ gia đình, bạn bè, các học giả, kiến trúc sư, nhà nghiên cứu đến các tình nguyện viên… Đồng thời cho biết, số tiền bán sách tại triển lãm sẽ được ông dùng để quyên góp ủng hộ đồng bào đang bị thiệt hại bởi bão lũ gây ra.
Triển lãm “Trăm năm tính cuộc vuông tròn” diễn ra từ 22/11 đến 5/12/2025 tại Artera Space, 115 Nguyễn Thái Học, Hà Nội./.
