Những năm gần đây, trên địa bàn huyện Krông Bông luôn nhức nhối nạn “cát tặc” khi hoạt động khai thác, vận chuyển, mua bán cát trái phép ngày càng phức tạp.
Những năm gần đây, trên địa bàn huyện Krông Bông (Đắk Lắk) luôn nhức nhối nạn “cát tặc” khi hoạt động khai thác, vận chuyển, mua bán cát trái phép diễn biến ngày càng phức tạp. Chính quyền địa phương, các lực lượng chức năng liên tục triển khai nhiều đợt truy bắt nhưng vẫn chưa xử lý triệt để tình trạng này. Thực tế đó khiến các đối tượng khai thác cát trái phép ngày càng lộng hành và không ngừng “rút ruột” lòng sông; đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của chính quyền địa phương và sự chung tay của các lực lượng để đẩy lùi “cát tặc”.
* Khó truy bắt, xử lý
Xã Khuê Ngọc Điền, huyện Krông Bông là một trong những “điểm nóng” về khai thác cát trái phép. Dù chính quyền địa phương nắm được phương thức, thủ đoạn của “cát tặc” nhưng việc truy bắt, xử lý gặp nhiều khó khăn.
Ghi nhận của phóng viên TTXVN vào giữa tháng 7/2024, một khu vực bờ sông Krông Ana, đoạn qua thôn 5, xã Khuê Ngọc Điền đã trở thành “bãi tập kết cát” của các đối tượng khai thác trái phép. Theo tìm hiểu, đây là khu vực các đối tượng khai thác trái phép tập kết cát lên bờ sông, sau đó vận chuyển đi tiêu thụ.
Ông Hồ Văn Lịch, Chủ tịch UBND xã Khuê Ngọc Điền, huyện Krông Bông cho biết: Đoạn sông chạy qua địa bàn dài gần 7 km, trữ lượng cát khá lớn và hiện chưa có công ty nào được cấp phép khai thác. Trong những năm qua, tình trạng khai thác cát trái phép vẫn xảy ra và khó khăn trong việc ngăn chặn, xử lý. Đối với hoạt động khai thác cát trái phép và “bãi tập kết” của “cát tặc” trên địa bàn thôn 5, địa phương đều nắm được, tuy nhiên lực lượng của xã rất khó khăn trong việc bắt quả tang hoạt động khai thác trái phép, cũng như thu giữ tang vật và xử lý đối tượng vi phạm.
Lý giải về tình trạng trên, ông Hồ Văn Lịch cho hay: Thủ đoạn của các đối tượng khai thác trái phép là lợi dụng lúc trời mưa, đêm khuya, các ngày lễ…, sử dụng phương tiện tự chế là thuyền, bè nhỏ để di chuyển, khi bị phát hiện lực lượng chức năng, người lạ… thường cắt dây phương tiện tháo chạy hoặc bỏ lại phương tiện để tẩu thoát. Trong khi đó, đoạn sông khá dài, địa bàn rộng, đi lại khó khăn, các lực lượng của xã không đủ phương tiện, nghiệp vụ truy đuổi trên đường sông. Đây cũng là những nguyên nhân khiến tình trạng khai thác cát trái phép diễn ra “âm ỉ” trong thời gian dài nhưng khó ngăn chặn.
Ngoài ra, nhiều năm trước đây một bộ phận dân trên địa bàn xã sinh sống chủ yếu bằng nghề khai thác cát. Thời gian gần đây, giá cát xây dựng tăng cao, một số người dân không có việc làm ổn định cũng bất chấp quy định của pháp luật, tổ chức khai thác cát trái phép trên sông để bán cho những hộ có nhu cầu xây dựng.
Theo ông Hồ Văn Lịch, để ngăn chặn tình trạng khai thác cát trái phép, quản lý tài nguyên khoáng sản hiệu quả, chính quyền địa phương đã triển khai nhiều biện pháp như tuần tra, mật phục, bắt và xử phạt vi phạm hành chính; đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, ký cam kết đối với người dân để không tiếp tay, không khai thác cát trái phép. Tuy nhiên, vẫn có những đối tượng bất chấp quy định pháp luật để khai thác khoáng sản trái phép trên sông, thậm chí có đối tượng vi phạm nhiều lần.
Chủ tịch UBND huyện Krông Bông Lê Văn Long cho biết: Huyện có hơn 80 km đường sông, hiện có gần 23 km được cấp phép cho 3 đơn vị khai thác. Thực tế cho thấy, hơn 10 năm qua khu vực nào được cấp phép khai thác cho các doanh nghiệp thì khu vực đó sẽ giảm thiểu được tình trạng “cát tặc”. Những khu vực còn lại thì tình hình khai thác khoáng sản trái phép diễn ra rất phức tạp.
“Chúng tôi cũng tiến hành nhiều biện pháp để phát hiện, truy bắt, xử lý khai thác khoáng sản trái phép. Đặc biệt, địa phương đã thành lập các đội chuyên ngành tổ chức mật phục các bến sông nhưng các đối tượng khai thác trái phép dùng rất nhiều thủ đoạn tinh vi để đối phó với lực lượng chức năng như bố trí canh phòng, khi có sự xuất hiện của lực lượng chức năng, người lạ thì lập tức tẩu thoát. Khi lực lượng chức năng rút lui lại tổ chức khai thác rầm rộ vào thời điểm nửa đêm, gần sáng, các ngày lễ…”, ông Lê Văn Long cho hay.
* Đẩy lùi “cát tặc” trên dòng sông
Tình trạng khai thác cát trái phép không chỉ gây “nhức nhối” ở xã Khuê Ngọc Điền mà còn diễn ra ở các xã Hòa Phong, Hòa Lễ, Cư Kty… của huyện Krông Bông. Điều này không chỉ làm thất thoát nguồn tài nguyên khoáng sản mà còn gây bức xúc trong dư luận, người dân mong sớm được ngăn chặn, xử lý dứt điểm để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.
Theo thống kê, năm 2023, trên địa bàn huyện Krông Bông, lực lượng chức năng phát hiện 8 vụ, 9 đối tượng khai thác, vận chuyển cát trái phép, xử lý vi phạm hành chính trên 200 triệu đồng. Trong quý I năm 2024 tiếp tục có 5 vụ, 9 đối tượng khai thác, tàng trữ vận chuyển cát trái phép bị phát hiện.
Trước tình trạng “cát tặc” lộng hành, các đơn vị nghiệp vụ Công an tỉnh Đắk Lắk phối hợp với Công an huyện Krông Bông tổ chức truy bắt, xử lý nhiều vụ việc khai thác cát trái phép trên địa bàn. Gần đây nhất là hai vụ việc bị phát hiện trong cùng khoảng 0 giờ 25 phút ngày 7/6/2024, đều trên địa bàn xã Khuê Ngọc Điền.
Vụ thứ nhất, Công an tỉnh Đắk Lắk bắt quả tang đối tượng L.T.T (sinh năm 1974, trú thôn 5, xã Khuê Ngọc Điền) cùng tang vật là 1 bè hút cát, 1 xe múc, 2 xe ben, 90m3 cát trên xe và cát ở “bãi tập kết” thôn 5. Vụ thứ hai, Công an huyện Krông Bông phối hợp với Công an tỉnh Đắk Lắk phát hiện và bắt quả tang đối tượng P.V.T (sinh 1974, trú thôn 5, xã Khuê Ngọc Điền) thu giữ 1 thuyền hút cát, 1 xe múc, 2 xe ben, khoảng 400m3 cát.
Từ các vụ việc trên có thể thấy, hoạt động khai thác cát trái phép trên địa bàn xã Khuê Ngọc Điền, huyện Krông Bông diễn ra “nhộn nhịp” khi cùng một thời điểm lực lượng chức năng bắt quả tang các đối tượng vi phạm cùng nhiều phương tiện như thuyền, bè, xe múc, xe ben… tham gia hoạt động khai thác trái phép.
Theo UBND huyện Krông Bông, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong hoạt động khoáng sản trên địa bàn huyện, UBND huyện đã giao các phòng, đơn vị liên quan, UBND các xã, thị trấn đẩy mạnh tuyên truyền, kiểm tra, ngăn chặn, xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm để bảo vệ tài nguyên khoáng sản, bảo vệ môi trường và đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn huyện.
Trong đó, Công an huyện tăng cường kiểm tra, xử lý tình trạng các phương tiện vận chuyển hàng hóa (khoáng sản) vượt tải trọng, không rõ nguồn gốc; xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng việc xây dựng công trình để lấy tài nguyên khoáng sản sử dụng cho mục địch khác không đúng quy định của pháp luật. Công an huyện tham mưu UBND huyện có văn bản để nghị Công an tỉnh Đắk Lắk xem xét, chỉ đạo lực lượng Cảnh sát giao thông đường bộ, đường thủy xây dựng kế hoạch tuần tra, kiểm soát trên sông Krông Ana để kịp thời phát hiện xử lý các phương tiện vi phạm quy định.
Phòng Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tham mưu UBND huyện thực hiện nghiêm công tác quản lý nhà nước về đất đai, tài nguyên môi trường, khoáng sản; thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn các xã, thị trấn xử lý các trường hợp vị phạm theo thẩm quyền. Phòng báo cáo UBND huyện xem xét kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tập thể, cá nhân có liên quan khi để xảy ra vi phạm mà chậm xử lý hoặc không xứ lý đứt điểm. Phòng xây dựng kế hoạch tổ chức kiểm tra tình hình quản lý nhà nước hoạt động khoáng sản của UBND cấp xã, đặc biệt ở những địa phương thường xuyên xảy tình trạng hoạt động khai thác khoáng sản trái phép.
Ông Lê Văn Long, Chủ tịch UBND huyện Krông Bông cho biết, trước tình trạng khai thác cát trái phép, UBND huyện đã liên tục chỉ đạo các đơn vị liên quan, nhất là lực lượng Công an và chính quyền các địa phương quyết liệt vào cuộc, xử lý, ngăn chặn và từng bước đẩy lùi “cát tặc” trên các dòng sông. Đến nay, tình trạng khai thác cát trái phép đã phần nào “hạ nhiệt”. Tuy nhiên về lâu dài, bên cạnh sự vào cuộc của các lực lượng chức năng, huyện kiến nghị tỉnh Đắk Lắk tổ chức khảo sát, đấu thầu, cấp phép khai thác cho các doanh nghiệp ở những vị trí phù hợp trên các dòng sông để khai thác khoáng sản hiệu quả, đúng quy định, từ đó giảm thiểu tình trạng khai thác cát trái phép tại địa phương./.
