Phiên họp thứ 46 Ủy ban Thường vụ Quốc hội: Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục rà soát các quy định về xử lý khoản vay đặc biệt
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước khẳng định, việc cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước là cần thiết, ngăn hiện tượng rút tiền hàng loạt tại các tổ chức tín dụng, cũng như hạn chế nguy cơ rủi ro...
Tiếp tục chương trình làm việc, sáng 10/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng.
Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban và các đại biểu Quốc hội có nhiều ý kiến liên quan đến việc rà soát các quy định hiện hành về cho vay đặc biệt; nghiên cứu phương án quy định chi tiết tiêu chí; quy định điều kiện cho vay đặc biệt đối với khoản vay có lãi suất 0%/năm, khoản vay không có tài sản đảm bảo; đề nghị phải có quy định rõ ràng, minh bạch trình tự, thủ tục cho vay và có các biện pháp tăng cường kiểm soát, ngăn ngừa và hạn chế tổn thất có thể xảy ra…
Tiếp thu ý kiến này, tại Báo cáo số 481, Chính phủ đã đề nghị sau khi dự thảo Luật được ban hành, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục rà soát các vấn đề liên quan đến tiêu chí, điều kiện cho vay đặc biệt với lãi suất 0%/năm, không có tài sản đảm bảo và mục đích sử dụng khoản vay, trách nhiệm của đơn vị được vay và trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước khi cho vay, kiểm soát dòng tiền để sửa đổi, bổ sung các quy định về cho vay đặc biệt có liên quan tại Thông tư số 37/2024/TT-NHNN.
Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cơ bản nhất trí với giải trình của Chính phủ và đề nghị rà soát các quy định về điều kiện cho vay, thẩm định, cấp tín dụng và xử lý nợ xấu bảo đảm chặt chẽ, khả thi, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát bảo đảm thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật, đồng thời cần bảo đảm nguyên tắc khi xử lý tài sản đảm bảo thì quyền của bên nào phát sinh trước phải ưu tiên xử lý trước, không làm ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của các bên có liên quan khi xử lý tài sản đảm bảo của khoản nợ xấu.
Về cơ chế kiểm soát để tránh lạm quyền trong thu giữ tài sản bảo đảm, dự thảo Luật quy định các tổ chức tín dụng không được áp dụng các biện pháp vi phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội. Dự thảo cũng không hạn chế quyền khiếu nại của các bên khi thu giữ, đặc biệt là quyền khiếu nại của bên bảo đảm, bên đang giữ tài sản bảo đảm.
Việc thu giữ tài sản bảo đảm nói riêng và hoạt động của tổ chức tín dụng nói chung chịu sự quản lý, kiểm tra, thanh tra, giám sát của cơ quan quản lý nhà nước, trong đó có Ngân hàng Nhà nước. Liên quan vấn đề này, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cân nhắc một số nội dung có sự điều chỉnh so với quy định tại Nghị quyết số 42/2017/QH14 như việc bãi bỏ điều kiện “Tài sản bảo đảm không phải là tài sản tranh chấp trong vụ án đã được thụ lý nhưng chưa được giải quyết hoặc đang được giải quyết tại Tòa án có thẩm quyền”; bỏ hình thức công khai thông tin khi thu giữ tài sản bảo đảm thông qua “Niêm yết văn bản thông báo tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã nơi bên bảo đảm đăng ký địa chỉ theo hợp đồng bảo đảm và trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có tài sản bảo đảm”.
Giải trình thêm về nội dung cho vay đặc biệt, Thống đốc Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, nguồn tiền để cho vay đặc biệt được Ngân hàng Nhà nước lấy từ nguồn thực hiện chức năng của ngân hàng trung ương về phát hành tiền, không dùng nguồn từ ngân sách nhà nước. Do vậy, việc Ngân hàng Nhà nước cho vay đặc biệt có lãi suất 0% không dẫn tới rủi ro ngân sách nhà nước phải bù lãi suất. Tuy nhiên, Thống đốc cho biết, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục rà soát các quy định về xử lý khoản vay đặc biệt theo quy định về chế độ tài chính.
Bên cạnh đó, việc cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước chỉ cho hai trường hợp: Một là, tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt (để chi trả cho người gửi tiền); hai là, để thực hiện phương án phục hồi, chuyển giao bắt buộc của các tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt và chỉ áp dụng sau khi đã thực hiện các biện pháp nghiệp vụ như tái cấp vốn, thị trường mở…
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước khẳng định, việc cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước là cần thiết, ngăn hiện tượng rút tiền hàng loạt tại các tổ chức tín dụng, cũng như hạn chế nguy cơ rủi ro lan truyền sang các tổ chức tín dụng khác, hoặc hỗ trợ cho phương án phục hồi, chuyển giao bắt buộc nhằm tái cơ cấu các tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt.
Ngân hàng Nhà nước sẽ rà soát, sửa Thông tư 37/2024/TT-NHNN liên quan tới tiêu chí, điều kiện cho vay đặc biệt với lãi suất 0% một năm, không có tài sản đảm bảo, mục đích sử dụng khoản vay, trách nhiệm của các đơn vị được vay, Ngân hàng Nhà nước khi cho vay, kiểm soát dòng tiền để tránh rủi ro, lạm dụng chính sách và ngăn ngừa, hạn chế tổn thất có thể xảy ra…/.
