Phiên họp thứ 48, Ủy ban Thường vụ Quốc hội: Bổ sung một số nhiệm vụ của Công an cấp xã về thi hành án hình sự
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, việc sửa đổi Luật Thi hành án hình sự là cần thiết để thực hiện theo Nghị quyết 66-NQ/TW của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.
Sáng 12/8, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 48, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi).
Trình bày nội dung cơ bản của Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi), Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng cho biết, dự thảo luật gồm 15 chương, 172 điều và được xây dựng trên cơ sở kế thừa, sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số quy định của Luật Thi hành án hình sự năm 2019.
Cụ thể: Bổ sung quy định Công an cấp xã là cơ quan được giao một số nhiệm vụ thi hành án hình sự; bổ sung quy định “thu thập thông tin sinh trắc học của phạm nhân gồm ảnh khuôn mặt, vân tay, mống mắt, ADN, giọng nói, đối với những trường hợp chưa có thông tin” khi tiếp nhận người chấp hành án phạt tù; bổ sung quy định phạm nhân có quyền được hiến mô, một phần bộ phận cơ thể, được lưu trữ trứng, tinh trùng theo quy định pháp luật…
Bên cạnh đó sửa đổi, bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của UBND, Công an cấp xã theo hướng: UBND cấp xã quản lý, giám sát, giáo dục người chấp hành án hình sự tại cộng đồng. Trưởng Công an cấp xã có nhiệm vụ giúp UBND cấp xã quản lý, giám sát, giáo dục người chấp hành án hình sự tại cộng đồng. Sửa đổi, bổ sung quy định về chế độ lao động của phạm nhân, tổ chức lao động cho phạm nhân và sử dụng kết quả lao động của phạm nhân; trong đó, bổ sung quy định trại giam tổ chức cho phạm nhân lao động trong và ngoài trại giam nhằm giáo dục cải tạo, rèn luyện kỹ năng lao động, góp phần chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng trên cơ sở quy định của Nghị quyết số 54/2022/QH15 ngày 16/6/2022 của Quốc hội về thí điểm mô hình tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam.
Dự án luật sửa đổi, bổ sung quy định về xếp loại chấp hành án theo hướng không lấy kết quả khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội của phạm nhân gây ra để nhận xét, đánh giá và xếp loại quá trình chấp hành án phạt tù của phạm nhân. Sửa đổi, bổ sung quy định về chế độ đối với phạm nhân; quy định về tha tù trước thời hạn có điều kiện, thi hành án treo, thi hành án phạt cải tạo không giam giữ, thi hành án phạt cấm cư trú, quản chế, thi hành án phạt tước một số quyền công dân, thi hành biện pháp tư pháp bắt buộc chữa bệnh. Sửa đổi, bổ sung quy định về chức năng, nhiệm vụ của Tòa án, Viện Kiểm sát và các cơ quan, đơn vị trong thi hành án hình sự; bổ sung quy định về quản lý nhà nước về thi hành án hình sự.
Thứ trưởng Lê Quốc Hùng khẳng định, dự thảo luật không phát sinh thủ tục hành chính và được sửa đổi, bổ sung bảo đảm đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong công tác thi hành án, giảm các thủ tục không cần thiết.
Đa số các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất việc luật hóa quy định về tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam, đồng thời đề nghị quy định rõ về nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban nhân dân cấp xã, Công an cấp xã trong quản lý thi hành án hình sự.
Tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, việc sửa đổi Luật Thi hành án hình sự là cần thiết để thực hiện theo Nghị quyết 66-NQ/TW của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; Nghị quyết 197/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật.
Cho ý kiến cụ thể vào dự án Luật, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, dự thảo luật bổ sung quy định rõ về điều kiện hoãn chấp hành án phạt tù, cơ chế xử lý khi người được hoãn chấp hành án phát tù vi phạm cam kết, không chấp hành đúng nghĩa vụ tại nơi cư trú; đồng thời, quy định rõ thẩm quyền xử lý của UBND cấp xã, Công an xã trong quản lý thi hành án. Trường hợp người được hoãn chấp hành án phạt tù vi phạm cam kết nghĩa vụ theo quy định thì Ủy ban nhân dân cấp xã, Công an cấp xã đề xuất với cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền xem xét, hủy quyết định chấp hành án hoặc buộc người đó chấp hành án phạt tù; quy định cụ thể cơ quan thẩm quyền xử lý.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng đề nghị, dự thảo cần quy định rõ trình tự phối hợp giữa các cơ quan thi hành án, Tòa án thực hiện chuyển đổi hình phạt tử hình thành tù chung thân theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự năm 2025, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2025, nhằm tăng tính khả thi, minh bạch, bảo vệ quyền của người chấp hành án, đồng thời bảo vệ tính thống nhất trong hệ thống pháp luật hiện hành.
Cũng trong sáng 12/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi), dự án Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú./.
