Phụ nữ Đồng bằng sông Cửu Long khởi nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu * Bài 2: Cơ hội từ thách thức
Nhiều phụ nữ đã chủ động áp dụng mô hình canh tác tiết kiệm nước, chuyển đổi sang các loại cây trồng, vật nuôi chịu mặn, chịu hạn tốt hơn
Xuyên suốt những năm qua, Đảng và Nhà nước luôn khuyến khích mọi ý tưởng khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, nhất là trong bối cảnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, ứng phó biến đổi khí hậu… Cùng với xu hướng tiêu dùng trong và ngoài nước ngày càng ưa chuộng sản phẩm an toàn, thân thiện môi trường đã mở ra cơ hội lớn cho phụ nữ Đồng bằng sông Cửu Long khởi nghiệp từ các mô hình thích ứng bền vững với biến đổi khí hậu, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp xanh gắn đặc sản bản địa.
*Cơ hội “nảy nở” từ thách thức
“Để tồn tại thì phải thích ứng. Từ thích ứng mà nhiều mô hình hay, sáng tạo đã được hình thành và trở thành biểu trưng về khả năng thích ứng với tự nhiên, biến đổi khí hậu của phụ nữ vùng Đồng bằng sông Cửu Long” - Đó là nhận định của bà Nguyễn Thị Thương Linh, Phó Giám đốc VCCI Đồng bằng sông Cửu Long.
Phụ nữ Đồng bằng sông Cửu Long đang ngày càng khẳng định được sự chủ động trong việc tìm kiếm các giải pháp thích ứng biến đổi khí hậu thông qua khởi nghiệp. Họ trở thành những chủ thể tích cực trong việc thay đổi mô hình sản xuất, kinh doanh để phù hợp tình hình mới. Nhiều phụ nữ đã chủ động áp dụng mô hình canh tác tiết kiệm nước, chuyển đổi sang các loại cây trồng, vật nuôi chịu mặn, chịu hạn tốt hơn như, mô hình tôm - lúa, trồng sen, rau màu trên đất nhiễm mặn…
Bằng sự khéo léo và sáng tạo, phụ nữ Đồng bằng sông Cửu Long đã biến những sản vật sẵn có tại địa phương thành các sản phẩm có giá trị gia tăng, đồng thời góp phần bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống như: Sản phẩm từ dừa, tre, lục bình, thốt nốt, món ăn đặc sản vùng miền (ba khía, mật hoa dừa, đường thốt nốt…)...
Minh chứng sống động chính là sản phẩm trà làm từ quả mãng cầu xiêm (gai). Trước đây, giống mãng cầu cũ không chịu được đất mặn, phèn, chất lượng, sản lượng quả không cao… Nông dân đã tìm ra giải pháp, lấy gốc cây bình bát (cây hoang dại, sống trong điều kiện đất phèn, nhiễm mặn) để ghép với cây mãng cầu xiêm, cho ra sản lượng quả cao, đạt chất lượng. Đó là cách nông dân ứng biến với biến đổi khí hậu. Từ quả mãng cầu, nhiều người trong đó có chị Nguyễn Kim Nhiên (Giám đốc Công ty chế biến nông sản trà mãng cầu Kim Nhiên, thành phố Cần Thơ) đã xây dựng nên thương hiệu trà mãng cầu Kim Nhiên đạt chứng nhận OCOP 4 sao và được nhiều người biết đến.
Sản phẩm từ mật hoa dừa mang thương hiệu Sokfarm cũng là mô hình khởi nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu. Khi hạn mặn xảy ra, dừa bị ảnh hưởng sản lượng, chất lượng (quả bị teo, rụng quả non). Từ trăn trở của bản thân, chị Thạch Thị Chal Thi, Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Trà Vinh Farm (Sokfarm), tỉnh Vĩnh Long đã chọn lấy mật từ hoa dừa để chế biến một số sản phẩm (mật hoa dừa, nước tương hoa dừa, đường hoa dừa…), nâng giá trị quả dừa lên gấp 3 lần so với bán dừa trái cho thị trường. Đó cũng là cách phụ nữ khởi nghiệp chung tay cùng nông dân trồng dừa thích ứng, “sống khỏe” trước ảnh hưởng của thời tiết, hạn hán, xâm nhập mặn.
Những năm gần đây, các cuộc thi khởi nghiệp đã xướng tên nhiều mô hình khởi nghiệp do phụ nữ Đồng bằng sông Cửu Long làm chủ. Tiêu biểu, mô hình khởi nghiệp từ sản phẩm mây tre đan truyền thống do chị Trương Thị Bạch Thủy (Giám đốc Hợp tác xã mây tre đan Thủy Tuyết, thành phố Cần Thơ) dày công gây dựng; chị Chau Ngọc Dịu (Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Palmania, tỉnh An Giang), nữ doanh dân đầu tiên đưa đường thốt nốt vùng đất An Giang “vượt đại dương” đến các thị trường quốc tế hay chị Thạch Thị Chal Thi (Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Trà Vinh Farm, tỉnh Vĩnh Long) nổi tiếng với các sản phẩm làm từ mật hoa dừa mang thương hiệu Sokfarm không chỉ “làm mưa, làm gió” trên thị trường nội địa mà còn có mặt ở các kệ hàng châu Âu…
“Ban đầu khởi nghiệp ai cũng gặp khó khăn nhưng khó cũng cố gắng tìm mọi cách vượt qua. Làm thì mới biết có cơ hội thành công, không làm thì không có cơ hội”, đó là cách chị Trương Thị Bạch Thủy, Giám đốc Hợp tác xã mây tre đan Thủy Tuyết nói riêng và phụ nữ Nam Bộ nói chung vượt qua khó khăn để đạt được những “quả ngọt” trên con đường khởi nghiệp.
*Lan tỏa tinh thần khởi nghiệp “xanh”
Nhiều hội nghị, hội thảo với tầm vóc và quy mô khác nhau nhưng đều có chung khẳng định, thông qua các hoạt động khởi nghiệp, phụ nữ đóng vai trò quan trọng trong việc lan tỏa thông điệp về thích ứng biến đổi khí hậu và các giải pháp ứng phó, khuyến khích cộng đồng cùng tham gia hành động…
Bà Nguyễn Thị Thùy Linh, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố Cần Thơ nhấn mạnh, tinh thần khởi nghiệp đã lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng phụ nữ, tạo nên mạng lưới phụ nữ giúp nhau phát triển kinh tế bền vững. Đặc biệt, nhiều mô hình khởi nghiệp còn gắn với sản phẩm truyền thống, thế mạnh địa phương như, ẩm thực bản địa, mô hình sản xuất nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ thân thiện môi trường, sản phẩm truyền thống, làng nghề, du lịch cộng đồng… vừa góp phần bảo tồn giá trị văn hóa vừa thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn, xây dựng nông thôn mới.
“Có thể nói, khởi nghiệp thành công không chỉ tạo thành quả cá nhân của từng phụ nữ mà còn đóng góp thiết thực vào sự phát triển chung của cộng đồng”, bà Nguyễn Thị Thùy Linh nhận định.
Sau hợp nhất, hiện nay, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Cà Mau có 327.000 hội viên, chiếm 78,5% phụ nữ toàn tỉnh. Bà Nguyễn Thị Ngọc Thúy, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Cà Mau cho biết, thông qua hoạt động khởi nghiệp, phát triển các mô hình kinh tế tập thể, nhiều hợp tác xã, tổ hợp tác hiện nay đi vào hoạt động hiệu quả, vừa giải quyết việc làm cho thành viên, vừa tạo việc làm cho nhiều lao động nữ ở địa phương như: Hợp tác xã ba khía Ðầm Dơi, tổ gia công hàng thủ công mỹ nghệ, may gia công, đan lưới - vá lưới, đan rập cua, làm chả cá phi, làm khô, làm mắm... mang lại thu nhập cho mỗi lao động địa phương từ 2,5 - 7 triệu đồng/tháng.
Phụ nữ không chỉ là nạn nhân của biến đổi khí hậu mà còn là những tác nhân tích cực, tiên phong trong việc tìm kiếm và thực hiện các giải pháp ứng phó, thích ứng và vươn lên; đồng thời, nâng cao đời sống vật chất, tạo sinh kế bền vững cho người dân trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính từng nhận định: “Phụ nữ khởi nghiệp, phát huy tài nguyên bản địa không chỉ thúc đẩy khởi nghiệp mà còn bảo tồn văn hóa truyền thống, tạo ra các sản phẩm, dịch vụ làm gia tăng giá trị tài nguyên địa phương, giảm thiểu tác động môi trường, mang lại cơ hội việc làm cho cộng đồng địa phương”.
Sự kiên cường, sáng tạo và tinh thần khởi nghiệp của phụ nữ Đồng bằng sông Cửu Long không chỉ giúp họ vượt qua khó khăn mà còn đóng góp quan trọng vào sự phát triển bền vững của vùng đất này trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt./. (Còn tiếp)
