Cơ chế, chính sách, pháp luật về người khuyết tật cần tiếp tục được hoàn thiện và tổ chức hiệu quả các chương trình trợ giúp người khuyết tật; thúc đẩy hòa nhập xã hội của người khuyết tật.
Việt Nam hiện có hơn 8 triệu người khuyết tật, chiếm 7,06% dân số từ 2 tuổi trở lên, trong đó có 58% là nữ; 28,3% là trẻ em; gần 29% là khuyết tật nặng và đặc biệt nặng. Vì vậy, công tác chăm lo, bảo vệ và phát huy quyền của người khuyết tật luôn được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm, coi đây là chủ trương, chính sách nhất quán, bảo đảm thực thi đầy đủ và toàn diện quyền con người và quyền của người khuyết tật trên tất cả các lĩnh vực.
*Còn nhiều khó khăn trong hòa nhập xã hội
Tại lễ kỷ niệm Ngày Quốc tế Người khuyết tật (3/12) do Bộ Y tế phối hợp với Trung tâm Hành động quốc gia khắc phục hậu quả chất độc hóa học và môi trường (NACCET) – Bộ Quốc phòng, Hội Người khuyết tật Hà Nội và Tổ chức CRS tổ chức ngày 2/12, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết: Thời gian qua, Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách trợ giúp người khuyết tật, tổ chức thực hiện Chương trình trợ giúp người khuyết tật, Kế hoạch thực hiện Công ước quốc tế về quyền của người khuyết tật và nhiều chương trình, đề án an sinh xã hội khác, bảo đảm thực thi đầy đủ và toàn diện quyền của người khuyết tật.
Đến nay, nước ta có hơn 1,7 triệu người khuyết tật nặng được hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng, 96% người khuyết tật có thẻ bảo hiểm y tế, các bệnh viện đa khoa trung ương, tỉnh và huyện đều có khoa phục hồi chức năng; trẻ em khuyết tật được hỗ trợ học hòa nhập tại các cơ sở giáo dục; đối với trẻ em không có khả năng học hòa nhập được hỗ trợ học tại các cơ sở giáo dục chuyên biệt. Người khuyết tật được hỗ trợ học nghề, tạo việc làm, sinh kế, được vay vốn với lãi suất ưu đãi để phát triển sinh kế; được miễn, giảm giá vé khi tham gia giao thông, vào các khu vui chơi giải trí, các công trình văn hóa, di tích lịch sử...
Tuy nhiên, phần lớn người khuyết tật Việt Nam sống ở vùng nông thôn; nhiều người sống ở vùng sâu, vùng xa nên cuộc sống còn gặp nhiều khó khăn. Trẻ em, người khuyết tật còn gặp khó khăn về chăm sóc sức khỏe, học tập, hòa nhập, tiếp cận các công trình xây dựng, giao thông, thể thao, văn hóa; khó cạnh tranh trên thị trường lao động.
Để tiếp tục phát huy những thành tựu đã đạt được và thực hiện thắng lợi các mục tiêu đề ra, trong thời gian tới, Uỷ ban Quốc gia về người khuyết tật Việt Nam, Bộ Y tế kêu gọi các cấp, các ngành, địa phương và toàn xã hội tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông, nâng cao nhận thức, thay đổi định kiến, xóa bỏ rào cản vật lý và xã hội, xây dựng môi trường sống nhân ái, không kỳ thị đối với người khuyết tật. Bên cạnh đó, tăng cường thực thi, bảo đảm các quyền của người khuyết tật được hiện thực hóa trong thực tiễn, đặc biệt là quyền tiếp cận giáo dục hòa nhập, y tế, việc làm bền vững và dịch vụ công.
Cơ chế, chính sách, pháp luật về người khuyết tật cần tiếp tục được hoàn thiện và tổ chức hiệu quả các chương trình trợ giúp người khuyết tật; thúc đẩy hòa nhập xã hội của người khuyết tật, tạo điều kiện thuận lợi để người khuyết tật chủ động tham gia vào quá trình xây dựng, thực thi và giám sát các chính sách, chương trình có liên quan trực tiếp đến cuộc sống của họ.
Bộ trưởng Đào Hồng Lan cũng đề nghị các Bộ, ngành và địa phương tiếp tục quan tâm, đảm bảo thực hiện hiệu quả các chính sách, pháp luật; quyền, lợi ích hợp pháp đối với người khuyết tật; bảo đảm người khuyết tật có cơ hội bình đẳng, sống độc lập và tham gia tích cực vào các lĩnh vực của đời sống xã hội. Đồng thời, mong muốn người khuyết tật vượt qua khó khăn, nỗ lực vươn lên, phát huy điểm mạnh, phát triển kỹ năng, ứng dụng công nghệ thông tin để tham gia các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội, chăm sóc sức khỏe, giáo dục, văn hóa, thể thao; đóng góp nhiều hơn nữa cho cộng đồng, cho đất nước.
*Cần sự đồng hành lâu dài
Cả nước hiện có 165 cơ sở trợ giúp xã hội chăm sóc người khuyết tật (104 cơ sở công lập và 61 cơ sở ngoài công lập) đang chăm sóc khoảng 25.000 người khuyết tật, tâm thần và quản lý khoảng 80.000 người khuyết tật, người tâm thần tại cộng đồng.
Các bộ, ngành và địa phương đã xây dựng và tổ chức triển khai nhiều chương trình, kế hoạch, đề án nhằm thực hiện mục tiêu đến năm 2030: Tất cả người khuyết tật đặc biệt nặng và nặng được trợ cấp xã hội hàng tháng và cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí; khoảng 90% người khuyết tật tiếp cận các dịch vụ y tế dưới các hình thức khác nhau; 80% trẻ em từ sơ sinh đến 6 tuổi được sàng lọc phát hiện sớm khuyết tật bẩm sinh, rối loạn phát triển và được can thiệp sớm các dạng khuyết tật; 90% người khuyết tật ở độ tuổi mầm non và phổ thông được tiếp cận giáo dục. Toàn bộ công trình xây mới và 50% công trình cũ bảo đảm điều kiện tiếp cận đối với người khuyết tật…
Bà Đỗ Thị Huyền, Chủ tịch Hội Người khuyết tật thành phố Hà Nội chia sẻ: Người khuyết tật không chỉ là đối tượng cần được hỗ trợ, bảo vệ, mà còn là một lực lượng lao động có năng lực, có khát vọng đóng góp. Trong những năm qua, bằng nỗ lực của bản thân và sự hỗ trợ của Nhà nước, của các tổ chức và cộng đồng, người khuyết tật đã tham gia tích cực vào lao động, sản xuất, kinh doanh, nghệ thuật, thể thao, công tác xã hội… đóng góp thiết thực cho sự phát triển bền vững của đất nước. Nhiều anh chị em đã vượt qua các rào cản về môi trường, về định kiến để khẳng định bản thân và đóng góp cho sự phát triển kinh tế xã hội. Những nỗ lực đó là minh chứng rằng khi xã hội hòa nhập, xã hội tiến bộ, khi chúng ta được tạo cơ hội, chúng ta sẽ lan tỏa giá trị.
Tuy nhiên, theo bà Đỗ Thị Huyền, thúc đẩy xã hội hòa nhập người khuyết tật không phải là nhiệm vụ của một ngành, một tổ chức hay một ngày trong năm, đó là hành trình lâu dài của cả xã hội. Để người khuyết tật thực sự hòa nhập và phát huy được hết tiềm năng, Đảng và Nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện và thực thi mạnh mẽ hơn nữa các chính sách hỗ trợ hòa nhập, đặc biệt trong tiếp cận giáo dục, việc làm, y tế, công nghệ hỗ trợ và môi trường không rào cản. Bên cạnh đó, tăng cường đầu tư, hỗ trợ cho các mô hình sinh kế, đào tạo nghề gắn với nhu cầu thị trường, giúp người khuyết tật không chỉ tìm được việc làm mà còn có cơ hội khởi nghiệp.
Nhấn mạnh vai trò của các tổ chức người khuyết tật, bà Đỗ Thị Huyền bày tỏ: Cần tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức của người khuyết tật ra đời và hoạt động, vì đây là mô hình mà người khuyết tật tự tổ chức, quản lý, điều hành và đại diện cho tiếng nói của mình - một yếu tố cốt lõi của phát triển bao trùm. Đây là bước đi quan trọng để khẳng định rằng, người khuyết tật không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà là chủ thể của quá trình phát triển - là những công dân có quyền, có tiếng nói và có khả năng đóng góp vào sự tiến bộ của chính địa phương mình./.
