Các tham luận đều khẳng định Danh nhân Phạm Công Trứ là bậc lương đống của xã tắc, có nhiều đóng góp trên nhiều lĩnh vực. Đặc biệt, đối với Văn Miếu - Quốc Tử Giám những năm 60 của thế kỷ XVII, ông được giao trông coi và sau đó cho tu sửa nhà Thái học làm cho nơi này trở nên khang trang, từ đấy “phong khí nhà nho có phần phấn khởi”.
Sáng 30/10, Trung tâm Hoạt động văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám tổ chức Hội thảo khoa học “Tham tụng Phạm Công Trứ (1600 -1675) - Con người và sự nghiệp” nhân kỷ niệm 350 năm ngày mất của Tham tụng Phạm Công Trứ (1675 - 2025) và hướng tới kỷ niệm 955 năm Ngày thành lập Văn Miếu (1070 - 2025).
Hội thảo là dịp tìm hiểu về Danh nhân Phạm Công Trứ (1600 - 1675), danh thần thời Lê Trung Hưng có nhiều dấu ấn sâu đậm trong chính trị, kinh tế, giáo dục và sử học Việt Nam, tôn vinh những đóng góp của ông với quê hương, đất nước.
Các tham luận đều khẳng định Danh nhân Phạm Công Trứ là bậc lương đống của xã tắc, có nhiều đóng góp trên nhiều lĩnh vực. Đặc biệt, đối với Văn Miếu - Quốc Tử Giám những năm 60 của thế kỷ XVII, ông được giao trông coi và sau đó cho tu sửa nhà Thái học làm cho nơi này trở nên khang trang, từ đấy “phong khí nhà nho có phần phấn khởi”.
Phạm Công Trứ sinh ra tại làng Liêu Xuyên, huyện Đường Hào, trấn Hải Dương (nay thuộc xã Nguyễn Văn Linh, tỉnh Hưng Yên). Năm 1625, ông đỗ khoa Sĩ vọng, đến khoa thi năm Mậu Thìn niên hiệu Vĩnh Tộ thứ 10 (1628) đỗ Tiến sĩ. Trong hơn 40 năm làm quan, Phạm Công Trứ đã phụng sự 5 đời vua Lê và 2 đời chúa Trịnh, từng đảm nhận nhiều trọng trách như: Tham tụng, Lại bộ Thượng thư, Lễ bộ Thượng thư, Đông các Đại học sĩ…, góp phần củng cố triều cương, chỉnh đốn pháp luật, khuyến khích giáo hóa và tu sửa nhà Thái học.Tài năng và phẩm chất của ông được vua Lê, chúa Trịnh xem trọng. Vì thế, dù đã xin cáo quan về quê nhà nhưng không lâu sau, triều đình lại mời ông quay lại làm việc. Ngày nay, tên ông cùng địa danh quê hương vẫn được lưu giữ trên bia Tiến sĩ tại Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám.
Các đại biểu, nhà khoa học đã nêu bật tài năng, phẩm chất của Tham tụng Phạm Công Trứ với quê hương, đất nước; vai trò, vị trí và những đóng góp của Tham tụng Phạm Công Trứ với quê hương, đất nước và bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa liên quan đến Tham tụng Phạm Công Trứ (1600 - 1675) trong điều kiện hiện nay để tiếp tục làm rõ về tài năng, phẩm chất cũng như những đóng góp, ảnh hưởng của Tham tụng Phạm Công Trứ với đương thời và hậu thế.
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Bùi Xuân Đính, nhà dân tộc học nhấn mạnh, Sách Đại Việt sử ký toàn thư chép: "Công Trứ là người thâm trầm, giản dị, chắc chắn, làm việc có mưu thuật, giúp vương từ tiềm để, mưu tính nhiều việc, giúp việc nước lâu ngày, pháp độ kiến minh được nhiều". Cụ Phạm Công Trứ là một trong hai người làm Tham tụng (Tể tướng) của quê hương huyện Đường Hào (cũ).
Huyện Đường Hào, thị xã Mỹ Hào giờ đây đã mang tên mới sau khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp nhưng truyền thống hiếu học và khoa bảng mà các thế hệ cha ông tạo dựng là niềm tự hào truyền đời, vẫn còn đọng mãi trong các sách đăng khoa lục, các trang quốc sử cũng như lịch sử địa phương.
Tiến sỹ Nguyễn Hữu Mùi, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa Thăng Long thông tin, Tham tụng Phạm Công Trứ không chỉ là nhà khoa bảng trứ danh, làm quan hanh thông, lĩnh trải nhiều chức vụ khác nhau, mà còn là nhà chính trị, quân sự, văn hóa và giáo dục xuất sắc. Sự nghiệp lẫy lừng của ông được sử gia Phan Huy Chú đánh giá cao, xếp ông là một trong 72 “người có công lao tài đức” ở nước ta trước đây.
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Đức Nhuệ, Chủ tịch Hội đồng Khoa học Viện Sử học, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam nhấn mạnh, sự nghiệp của danh nhân Phạm Công Trứ gắn liền với thời kỳ trị vì của các bậc quân vương. Sự nghiệp của ông đạt đến đỉnh cao bắt đầu từ khi phò tá Trịnh Tạc. Trải hoạn lộ hơn 40 năm, hoạt động của Phạm Công Trứ thật đa dạng trên hầu khắp các lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hóa.
Hội thảo đã nhận được 21 bài tham luận của các nhà khoa học, nghiên cứu, đại biểu đóng góp ý kiến. Các tham luận đã tập trung vào hai nội dung chính: Quê hương và dòng họ Phạm Công Trứ; Tham tụng Phạm Công Trứ (1600 - 1675), con người và sự nghiệp./.
