Tại hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận những vấn đề đặt ra đối với phát triển bền vững, từ yêu cầu giảm phát thải trong nông nghiệp, xây dựng nông nghiệp sinh thái, nông thôn xanh đến hoàn thiện cơ chế, chính sách và nâng cao nhận thức cộng đồng.
Ngày 9/12, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phối hợp với Hội Nữ trí thức Việt Nam tổ chức hội thảo “Trí thức Việt Nam đồng hành cùng tương lai xanh”.
Sự kiện nhằm khẳng định vai trò, trí tuệ và trách nhiệm của đội ngũ trí thức trong bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu và thúc đẩy phát triển bền vững. Hội thảo cũng là diễn đàn để các chuyên gia, nhà khoa học và cơ quan quản lý trao đổi tri thức, chia sẻ sáng kiến và tăng cường kết nối hợp tác; qua đó lan tỏa hành động vì môi trường và đóng góp cho mục tiêu xây dựng một tương lai xanh cho Việt Nam.
Tại hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Quang Thao, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam nhấn mạnh, năm 2025 là thời điểm quan trọng khi Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn được sáp nhập, sắp xếp và kiện toàn chức năng quản lý. Việc hoàn thiện tổ chức tạo nền tảng tăng cường phối hợp đa ngành, nâng cao hiệu quả thực thi chính sách và thống nhất quản lý các lĩnh vực tài nguyên, môi trường, khí hậu và phát triển nông thôn; đồng thời thúc đẩy quản lý tổng hợp theo hệ sinh thái, đáp ứng tốt hơn yêu cầu triển khai các cam kết quốc tế về đa dạng sinh học, biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh.
Trong bối cảnh thế giới chịu tác động ngày càng sâu sắc của biến đổi khí hậu và suy giảm tài nguyên, Việt Nam tiếp tục kiên định triển khai Chiến lược tăng trưởng xanh, thực hiện các cam kết tại COP và mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Do đó, đội ngũ trí thức giữ vai trò nòng cốt trong nghiên cứu khoa học, tư vấn chính sách, chuyển giao công nghệ và đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển xanh. Hội thảo là dịp để phát huy trí tuệ, trách nhiệm và sự tham gia của lực lượng này; đồng thời trao đổi các giải pháp về khoa học môi trường, năng lượng sạch, kinh tế tuần hoàn, nông nghiệp sinh thái, đô thị xanh và truyền thông môi trường nhằm góp phần thực hiện hiệu quả mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thế Chinh, Phó Chủ tịch Hội Kinh tế môi trường Việt Nam, Chiến lược tăng trưởng xanh của Việt Nam được ban hành và liên tục cập nhật trong hơn một thập kỷ qua, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải đổi mới tư duy, thúc đẩy khoa học, công nghệ và huy động sự tham gia thực chất của đội ngũ trí thức. Quá trình triển khai chiến lược cần dựa trên cơ sở khoa học vững chắc, nhất là trong ba lĩnh vực: Hoạch định và phản biện chính sách; thiết kế các công cụ quản lý mới như định giá carbon, kinh tế tuần hoàn, mô hình sản xuất xanh; giám sát độc lập việc thực thi để giảm rủi ro chính sách và bảo đảm mục tiêu trung hòa carbon.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thế Chinh đề xuất sớm hình thành cơ chế mở để đội ngũ trí thức tham gia trực tiếp xây dựng và đánh giá Chiến lược “Tương lai xanh Việt Nam 2050”; triển khai mô hình Hội đồng chuyên gia quốc gia; phát triển quỹ đặt hàng nghiên cứu phục vụ chính sách và xây dựng hệ thống dữ liệu mở về chuyển đổi xanh. Bên cạnh đó, Việt Nam cần xem xét thành lập Mạng lưới “Trí thức vì Tương lai Xanh” cấp quốc gia nhằm huy động nguồn lực chuyên môn liên ngành, tăng cường phản biện độc lập, đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi xanh và hỗ trợ doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu phát triển bền vững.
Giáo sư, Tiến sĩ Trần Tuấn Anh, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho rằng, trong bối cảnh toàn cầu chuyển mạnh sang công nghệ sạch, năng lượng tái tạo và kinh tế tuần hoàn, Việt Nam đứng trước yêu cầu cấp thiết phải ứng dụng các công nghệ mới để thực hiện cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Việt Nam cần ưu tiên ba định hướng lớn gồm: Phát triển công nghệ sạch, loại bỏ dần công nghệ lạc hậu và khuyến khích doanh nghiệp đổi mới công nghệ thông qua tín dụng xanh và thuế xanh; mở rộng năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió ngoài khơi, điện mặt trời, sinh khối và hydro xanh, kết hợp xây dựng lưới điện thông minh và hệ thống lưu trữ năng lượng; thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và mô hình 3R (mô hình quản lý chất thải dựa trên ba nguyên tắc) nhằm giảm rác thải, tiết kiệm tài nguyên và hạn chế tác động môi trường. Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam tiếp tục ưu tiên nghiên cứu công nghệ sạch, năng lượng tái tạo, vật liệu mới, pin thế hệ mới, công nghệ viễn thám và các mô hình tuần hoàn trong xử lý chất thải; qua đó hỗ trợ quá trình xanh hóa kinh tế và hoạch định chính sách.
Tại hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận những vấn đề đặt ra đối với phát triển bền vững, từ yêu cầu giảm phát thải trong nông nghiệp, xây dựng nông nghiệp sinh thái, nông thôn xanh đến hoàn thiện cơ chế, chính sách và nâng cao nhận thức cộng đồng. Các ý kiến cho rằng, để chuyển đổi xanh đạt hiệu quả cần đồng thời tháo gỡ các “nút thắt” về thể chế, khoa học, công nghệ và nguồn lực xã hội; sớm hoàn thiện khung pháp luật và cơ chế phối hợp liên ngành, bảo đảm chính sách môi trường thống nhất, khả thi, tránh chồng chéo; ưu tiên nguồn lực cho nông nghiệp phát thải thấp, nông nghiệp hữu cơ, sinh thái, kinh tế tuần hoàn gắn với xây dựng nông thôn xanh; tăng cường đào tạo, chuyển giao tri thức cho nông dân và phụ nữ nông thôn; hỗ trợ tín dụng xanh và thị trường cho sản phẩm xanh; đồng thời phát huy vai trò phản biện và giám sát của đội ngũ trí thức./.
