Cơ quan Cảnh sát điều tra xác định, ông Nguyễn Việt Hà, Giám đốc Ban Quản lý dự án của Công ty Đại Nguyên có hành vi “tiếp tay” khi biết rõ việc khai thác là không đúng theo giấy phép nhưng vẫn “làm ngơ” để hành vi vi phạm pháp luật diễn ra.
Công an Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, đơn vị đã phát hiện 2 vụ án khai thác khoáng sản trái phép với quy mô lớn, thủ đoạn tinh vi, tổ chức chuyên nghiệp trên địa bàn xã Hồ Tràm và Ngãi Giao. Các đối tượng đã lợi dụng danh nghĩa cải tạo mặt bằng hoặc nạo vét hồ thủy lợi để khai thác đá trái phép, thu lợi hàng chục tỷ đồng, gây thất thoát nghiêm trọng tài nguyên quốc gia.
Theo cơ quan Công an, tháng 3/2025, đối tượng Vũ Đức Sơn (sinh năm 1981, ngụ Thành phố Hồ Chí Minh) bắt đầu tổ chức hoạt động cải tạo thửa đất trồng cây lâu năm tại thôn Bà Rịa, xã Hồ Tràm. Tuy nhiên, thay vì chỉ san gạt đất như mục đích sử dụng đã đăng ký, Vũ Đức Sơn đã chỉ đạo đục phá hàng chục nghìn m3 đá tự nhiên để mang bán trái phép ra thị trường.
Với sự hỗ trợ của nhóm nhân công được thuê (gồm: người điều khiển máy xúc, máy đục, xe ben), Vũ Đức Sơn đã khai thác trái phép hơn 26.440 m3 đá, thu lợi bất chính nhiều tỷ đồng.
Tại hiện trường, lực lượng Công an ghi nhận còn lại 2.240 m3 đá chưa tiêu thụ, nằm rải rác trên diện tích hơn 1.900 m2 đất bị biến dạng địa hình với dấu tích khai thác rõ ràng. Toàn bộ khu vực khai thác không được cấp giấy phép và là đất nông nghiệp.
Tại cơ quan Công an, Vũ Đức Sơn đã khai nhận toàn bộ hành vi; đồng thời khai rõ cách thức thuê người, máy móc, phương tiện để khai thác, vận chuyển, tiêu thụ đá một cách có hệ thống.
Trong khi vụ Hồ Tràm đang được điều tra, một vụ việc nghiêm trọng hơn cũng được Phòng Cảnh sát kinh tế (Công an Thành phố Hồ Chí Minh) phát hiện tại khu vực hồ chứa nước Đá Đen, xã Ngãi Giao. Tại đây, một dự án có giấy phép nạo vét và tận thu đất san lấp đã bị “biến tướng” thành công trường khai thác đá trái phép quy mô lớn.
Theo hồ sơ, dự án nạo vét hồ Đá Đen được giao cho Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Đại Nguyên do Trần Văn Tuấn làm đại diện pháp luật (chủ đầu tư); thi công bởi Công ty Trách nhiệm hữu hạn Đại Long Nguyên do Phạm Thị Hồng Ngọc (vợ Trần Văn Tuấn làm Giám đốc). Từ năm 2023, khi phát hiện trong lòng hồ có lớp đá đen, Trần Văn Tuấn đã chỉ đạo vợ là Phạm Thị Hồng Ngọc ký hợp đồng cung cấp đá với nhiều đơn vị tư nhân, ghi tên hàng là “đá phong hóa” hoặc “đất phong hóa loại 1” để tránh bị phát hiện.
Chỉ tính riêng 3 khách hàng lớn, tổng khối lượng đá bị khai thác và tiêu thụ lên tới hơn 365.000 m3, tương đương giá trị khoảng 29,8 tỷ đồng. Đáng chú ý, các đối tượng sử dụng “hợp đồng chuyển nhượng đất đai” để thanh toán nhằm qua mặt cơ quan chức năng. Điều này cho thấy mức độ nghiêm trọng và tinh vi của đường dây.
Cơ quan Cảnh sát điều tra xác định, ông Nguyễn Việt Hà, Giám đốc Ban Quản lý dự án của Công ty Đại Nguyên có hành vi “tiếp tay” khi biết rõ việc khai thác là không đúng theo giấy phép nhưng vẫn “làm ngơ” để hành vi vi phạm pháp luật diễn ra.
Một số đối tượng khác đã được xác định là có hành vi tiếp tay khi biết rõ việc khai thác sai phép nhưng vẫn làm ngơ, cho phép các nhà thầu tận thu đá trái phép. Cả hai vụ việc đều cho thấy thủ đoạn lợi dụng dự án hợp pháp, thuê nhân công và phương tiện chuyên dụng, tổ chức vận hành như doanh nghiệp chính quy nhưng thực chất là khai thác khoáng sản trái phép nhằm thu lợi bất chính. Đặc biệt, hành vi của các đối tượng trong vụ hồ Đá Đen có tính chất tổ chức, phân công nhiệm vụ cụ thể, trục lợi qua các pháp nhân che chắn. Dù các hợp đồng được ghi tên hàng là "đá phong hóa" hay "đất san lấp" nhưng qua tài liệu chứng cứ thu thập được, Cơ quan Cảnh sát điều tra xác định rõ bản chất là “đá đen” - loại khoáng sản phải xin phép khai thác và chịu sự giám sát nghiêm ngặt của cơ quan chức năng.
Ngày 23/7/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an Thành phố Hồ Chí Minh đã khởi tố cả 2 vụ án; đồng thời có quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt tạm giam đối với Trần Văn Tuấn, Phạm Thị Hồng Ngọc và Nguyễn Việt Hà trong vụ hồ Đá Đen về tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên” theo quy định tại Điều 227 Bộ luật Hình sự. Trước đó, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an Thành phố đã có quyết định khởi tố và bắt tạm giam Vũ Đức Sơn cũng về tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”.
Đây là một trong những vụ khai thác khoáng sản trái phép có quy mô lớn trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, thể hiện rõ sự coi thường pháp luật của một số đối tượng vì mục đích trục lợi. Đây cũng là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ đối với các cá nhân, tổ chức có hành vi núp bóng dự án để phá hoại tài nguyên quốc gia.
Công an Thành phố tiếp tục mở rộng điều tra, làm rõ trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức có liên quan; đồng thời, kiên quyết xử lý các hành vi khai thác trái phép, gây thất thoát tài nguyên, ảnh hưởng đến an ninh, trật tự và môi trường sinh thái của Thành phố./.
