Không chỉ giúp người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số hoàn thiện căn nhà mơ ước, chương trình xóa nhà tạm tạo động lực cho người dân ở Lâm Đồng tập trung lao động, sản xuất.
Ở những buôn làng người K’Ho tại vùng đất Nam Tây Nguyên Lâm Đồng, nhiều căn nhà gỗ mục nát, nhà tôn tạm bợ đang được thay thế bằng những căn nhà khang trang. Nhờ chương trình xóa nhà tạm, dột nát được triển khai trên toàn tỉnh, người dân địa phương đang dần ổn định chỗ ở, yên tâm lao động sản xuất, vươn lên thoát nghèo.
* Nhà “ba cứng” cho đồng bào K’Ho
Buôn làng người K’Ho ở Đạ Sar (huyện Lạc Dương) ngày nay đã có nhiều thay đổi với những con đường kiên cố, hai bên là những ngôi nhà “ba cứng” còn thơm mùi sơn mới. Háo hức về nhà mới, bà Lơ Mu Ka Jiêng (Thôn 3, xã Đạ Sar) đã nhanh chóng huy động người thân đến tháo dỡ căn nhà gỗ tạm bợ để xây nhà ngay sau khi được địa phương hỗ trợ xóa nhà tạm. Sau gần 20 năm cả gia đình 5 người sống trong căn nhà thấm dột, đến nay, ước mơ của bà Ka Jiêng đã thành hiện thực với căn nhà mới khang trang, sạch sẽ, ngay “mặt tiền” đường liên thôn.
Bà Ka Jiêng bày tỏ: “Mùa mưa năm nay, gia đình tôi không lo bị thấm dột, nước chảy vào như căn nhà cũ nữa. Ngôi nhà mới khang trang, rộng 50m2 này là mơ ước và cũng là động lực để vợ chồng tôi làm việc, nuôi các con ăn học”.
Theo kế hoạch, giai đoạn 2024-2025, toàn huyện Lạc Dương được hỗ trợ xây 15 căn xây mới. Hiện, toàn bộ đã hoàn thành, bàn giao cho người dân sử dụng. Các căn nhà mới với tiêu chí 3 cứng (móng cứng, tường cứng, mái cứng) đã giúp nhiều hộ nghèo, cận nghèo ổn định chỗ ở, yên tâm lao động sản xuất.
Tại thôn Kao Kuil (xã Đinh Lạc, huyện Di Linh), căn nhà của gia đình ông K’Tos (sinh năm 1973) đang dần hoàn thiện những hạng mục cuối cùng. Vợ chồng ông K’Tos thuộc diện hộ cận nghèo, có đến 8 người con. Hai mươi năm qua, cả gia đình phải sống trong căn nhà tôn chừng 25m2.
Ông K’Tos chia sẻ, con đông mà đất canh tác thì ít nên vợ chồng ông không có đủ tiền xây nhà mới tránh mưa, tránh nắng. Đầu năm 2025, gia đình ông được địa phương hỗ trợ 60 triệu đồng để xóa nhà tạm, ông cũng vay thêm Ngân hàng Chính sách và người thân để đối ứng, gắng làm nhà khang trang cho con cháu quây quần.
“Hiện chi phí đã hết khoảng 100 triệu đồng, căn nhà cũng đang vào giai đoạn hoàn thiện, nhà mình sắp có tổ ấm mơ ước rồi. Mình biết ơn Đảng, Nhà nước đã có chính sách hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo như chúng tôi để có thể phát triển, ổn định đời sống” – ông K’Tos bày tỏ.
Theo ông Vũ Quang Huy, Chủ tịch UBND xã Đinh Lạc (huyện Di Linh), ngay sau sau khi có chủ trương, địa phương đã thành lập Ban Chỉ đạo chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát nhằm rà soát các hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn để trình cấp huyện hỗ trợ cho người dân. Hiện, có 5 hộ đã xây dựng nhà ở và đang trong giai đoạn hoàn thiện, 7 hộ khác đang hoàn thiện hồ sơ, thủ tục pháp lý về đất đai để sớm xây dựng nhằm ổn định chỗ ở ổn định.
*Không ai bị bỏ lại phía sau
Không chỉ phấn đấu hoàn thành xóa nhà tạm, dột nát vào tháng 6/2025, một số địa phương trong tỉnh Lâm Đồng cũng đưa ra nhiều giải pháp khắc phục khó khăn, vướng mắc nhằm giúp các hộ dân xóa nhà tạm để không ai bị bỏ lại phía sau. Đặc biệt, với đặc thù, thói quen của người dân tộc tại địa bàn, các hộ gia đình thường chia đất cho con cái nhưng chưa làm thủ tục sang tên theo quy định. Đây cũng là một trở ngại mà các địa phương có đông đồng bào dân tộc thiểu số gặp phải.
Đứng trong công trình đang dần hoàn thành có tường gạch kiên cố, chị Ka Hes (thôn Duệ, xã Đinh Lạc, huyện Di Linh) như vẫn chưa tin có ngày gia đình nhỏ của mình có tiền xây nhà.
Chị Ka Hes bộc bạch, hai vợ chồng cưới nhau mới được vài năm, dù được cha mẹ chia đất nhưng vẫn không đủ tiền làm nhà. Đến khi địa phương triển khai chương trình xóa nhà tạm, vợ chồng Ka Hes đủ tiêu chuẩn nhận hỗ trợ nhưng lại vướng đất không “chính chủ”. Nhờ chính quyền địa phương hỗ trợ tối đa, hướng dẫn chị làm thủ tục sang tên, tách sổ theo quy định nên đủ tiêu chuẩn nhận hỗ trợ 60 triệu đồng từ chương trình. Sau đó, địa phương cũng hỗ trợ thêm 50 triệu đồng, gia đình chị vay mượn, nhờ thêm công thợ bắt đầu hoàn và bắt tay vào xây dựng ngôi nhà mơ ước.
Theo thống kê, trong năm 2025, huyện Di Linh có 102 hộ đủ điều kiện để nhận hỗ trợ từ chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát. Tuy nhiên, qua rà soát có hơn một nửa số hộ bị vướng các thủ tục về đất đai như đất cho, tặng, chưa sang tên “chính chủ”; đất chưa thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng lên đất ở.
Theo ông Vũ Đức Nhuần, Phó Chủ tịch UBND huyện Di Linh, sau khi ghi nhận vướng mắc trên, địa phương đã tìm cách tháo gỡ cho bà con bằng nhiều phương án. Cụ thể, huyện đã lập các tổ công tác phối hợp với cấp xã hỗ trợ về thủ tục sang tên, tách thửa đối với các hộ có đất được cho, tặng. Với các hộ chưa có đất ở phù hợp thì địa phương kêu gọi nguồn xã hội hóa, hỗ trợ mỗi hộ từ 10 - 15 triệu đồng để thực hiện các thủ tục liên quan đến việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất phù hợp.
Ông Nguyễn Hoàng Phúc, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng cũng cho biết, trong quá trình triển khai chương trình xóa nhà tạm, Sở đã hướng dẫn các địa phương phối hợp, hỗ trợ chuyển đổi mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở đối với các vùng có quy hoạch đất ở để bà con đủ điều kiện pháp lý làm nhà. Đặc biệt, ngoài nguồn kinh phí hỗ trợ của Mặt trận Tổ quốc, các địa phương cũng kêu gọi xã hội hóa để hỗ trợ thêm cho các hộ dân gặp khó khăn về nguồn vốn đối ứng. Qua đó nhằm tạo điều kiện cho bà con vùng đồng bào dân tộc được xây dựng nhà mới, tiến tới hoàn thành xóa nhà tạm trên địa bàn vào tháng 6 tới đây.
* An cư, rồi lạc nghiệp
Không chỉ giúp người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số hoàn thiện căn nhà mơ ước, chương trình xóa nhà tạm tạo động lực cho người dân địa phương tập trung lao động, sản xuất. Đồng thời, một số địa phương cũng áp dụng các chương trình phát triển kinh tế, tạo sinh kế, tăng thêm thu nhập cho đồng bào vươn lên thoát nghèo.
Căn nhà chừng 50m2 của gia đình ông Kră Jăn Ha Lê Niss (Thôn 1, xã Đạ Sar, huyện Lạc Dương) như một tổ ấm thực thụ với phòng khách bài trí khang trang, 2 phòng ngủ cho gia đình 4 thành viên. Ông Kră Jăn Ha Lê Niss cho biết, không những hỗ trợ gia đình ông xây dựng căn nhà này với trị giá hơn 150 triệu đồng, chính quyền địa phương còn giới thiệu, hỗ trợ vợ chồng ông có việc làm tại công ty nước ngoài trên địa bàn. Qua đó giúp vợ chồng ông có thu nhập ổn định, được thoát nghèo và tích cóp vài năm nữa để mua thêm đất vườn sản xuất, gia tăng thu nhập.
Tại huyện Di Linh, nhiều hộ nghèo vừa được hỗ trợ xóa nhà tạm, dột nát bằng các nguồn khác nhau, vừa được tiếp cận vốn vay để thực hiện các mô hình tạo sinh kế giảm nghèo. Ngoài việc được vay tiền để làm nhà mới thay thế cho ngôi nhà tôn cũ nát, gia đình chị Ka Thái (thôn Ta Ly, xã Bảo Thuận) còn được vay thêm 100 triệu đồng từ nguồn vốn Ngân hàng Chính sách xã hội để phát triển kinh tế.
Chị Ka Thái chia sẻ: “Sau khi được vay vốn, vợ chồng tôi mua thêm phân bón, ống nước để chăm sóc cho vườn cà phê 5 sào của gia đình. Vụ mùa năm 2024, gia đình tôi thu được gần 1 tấn cà phê nhân và thu được hơn 100 triệu đồng để trang trải, trả nợ bớt tiền vay làm nhà”.
Theo ông Vũ Đức Nhuần, Phó Chủ tịch UBND huyện Di Linh, ước đến cuối năm 2025, tỷ lệ nghèo đa chiều trên địa bàn huyện giảm còn 2%, trong đó tỷ lệ nghèo vùng dân tộc thiểu số giảm còn 3%. Thời gian tới, huyện sẽ tiếp tục thực hiện mục tiêu giảm nghèo đa chiều, bền vững. Đặc biệt là thực hiện mục tiêu giảm nghèo, đảm bảo hài hòa giữa phát triển kinh tế và an sinh xã hội bền vững, hoàn thành mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, nhất là tại các địa bàn đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Thực hiện chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn, tính đến ngày 19/5, toàn tỉnh Lâm Đồng đã hoàn thành 1.313 căn (1.028 căn xây mới, 281 căn sửa chữa), còn lại 191 căn đang triển khai xây dựng, sửa chữa và sẽ hoàn thành trước ngày 30/6.
Ông Nguyễn Hoàng Phúc, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng khẳng định, sau khi hoàn thành giai đoạn 2024 - 2025, địa phương sẽ tiếp tục triển khai xóa nhà tạm, dột nát cho người dân trên địa bàn. Cùng với đó sẽ lồng ghép các chương tình mục tiêu để hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo, đặc biệt chú trọng xây dựng mô hình sản xuất nông nghiệp hiệu quả, tạo sinh kế cho bà con có thu nhập ổn định, vươn lên thoát nghèo bền vững./.
