Lĩnh vực tiêu chuẩn-đo lường-chất lượng tại Trung tâm phục vụ hành chính công của địa phương đã thực hiện tiếp nhận và giải quyết thủ tục cấp mã số mã vạch, công bố hợp chuẩn-hợp quy, kiểm định hiệu chuẩn thiết bị đo…
Ủy ban Tiêu chuẩn-Đo lường-Chất lượng quốc gia đã xây dựng và ban hành bộ “Tài liệu hướng dẫn địa phương thực hiện nhiệm vụ về tiêu chuẩn-đo lường-chất lượng” nhằm bảo đảm hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.
Để hoạt động chính quyền hai cấp trong lĩnh vực tiêu chuẩn-đo lường-chất lượng đạt hiệu quả cần sự duy trì sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Khoa học và Công nghệ, Ủy ban Tiêu chuẩn-Đo lường-Chất lượng quốc gia, Sở Khoa học và công nghệ cùng chính quyền cấp phường, xã trong việc chia sẻ thông tin, hướng dẫn nghiệp vụ và xử lý các tình huống phát sinh.
* Hoàn thiện pháp lý, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia
Lĩnh vực tiêu chuẩn-đo lường-chất lượng tại Trung tâm phục vụ hành chính công của địa phương đã thực hiện tiếp nhận và giải quyết thủ tục cấp mã số mã vạch, công bố hợp chuẩn-hợp quy, kiểm định hiệu chuẩn thiết bị đo…
Ông Đoàn Thanh Thọ, Trưởng Ban Pháp chế Thanh tra, Ủy ban Tiêu chuẩn-Đo lường-Chất lượng quốc gia cho rằng: Hệ thống pháp lý hiện nay vẫn còn những “nút thắt” cần tháo gỡ như một số quy định chưa phân định rõ phạm vi thẩm quyền, trong khi năng lực của các Sở Khoa học và Công nghệ chưa được lượng hóa cụ thể, dẫn đến sự lúng túng trong triển khai. Bên cạnh đó nguồn nhân lực trong lĩnh vực tiêu chuẩn-đo lường-chất lượng còn thiếu và yếu… Để tháo gỡ “nút thắt”, cùng với bộ “Tài liệu hướng dẫn địa phương thực hiện nhiệm vụ về tiêu chuẩn-đo lường-chất lượng” để triển khai thực chất, thống nhất trên phạm vi cả nước, tập trung vào ba nhóm giải pháp: Hoàn thiện pháp lý, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia liên thông và đẩy mạnh đào tạo, tập huấn chuyên môn cho cán bộ địa phương để hướng tới một hệ thống phân cấp đi vào thực chất nhưng vẫn bảo đảm tính thống nhất và hiệu quả quản lý trên phạm vi toàn quốc.
Ông Hồ Hồng Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết: Trước đó, trong quá trình các đoàn công tác của Bộ Khoa học và Công nghệ làm việc tại địa phương cho thấy còn một số tồn tại, khó khăn, vướng mắc, “nút thắt” trong các lĩnh vực thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ Khoa học và Công nghệ quản lý. Bộ đã cùng với các địa phương rà soát chức năng nhiệm vụ, phân công công việc cụ thể nhiệm vụ, giải quyết kịp thời các vấn đề phát sinh trong tiếp nhận, xử lý thủ tục hành chính và quản lý các lĩnh vực chuyên ngành thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ, trong đó, chú trọng việc chia sẻ, kết nối liên thông hệ thống dữ liệu chuyên ngành cũng như kiểm soát để đảm bảo tính thống nhất trên cả nước.
Ông Trần Hậu Ngọc, Phó Chủ tịch Ủy ban Tiêu chuẩn-Đo lường-Chất lượng quốc gia nhấn mạnh: Với tinh thần “phân cấp nhưng không buông lỏng”, Ủy ban sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các Sở Khoa học và Công nghệ kịp thời nắm bắt khó khăn, đề xuất biện pháp tháo gỡ, góp phần bảo đảm việc phân cấp trong lĩnh vực tiêu chuẩn-đo lường-chất lượng được triển khai thực chất, thống nhất và hiệu quả trên phạm vi cả nước.
Việc ban hành bộ tài liệu trong lĩnh vực tiêu chuẩn-đo lường-chất lượng được xem là bước đi đúng hướng, giúp phát huy tính chủ động của địa phương, rút ngắn thủ tục hành chính và tăng hiệu quả quản lý, đảm bảo hỗ trợ địa phương trong thực hiện các nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền quy định tại Nghị định số 132/2025/NĐ-CP về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Khoa học và Công nghệ và Nghị định số 133/2025/NĐ-CP quy định về phân quyền, phân cấp trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Khoa học và Công nghệ
* Thống nhất tiêu chuẩn-đo lường-chất lượng quốc gia
Theo ông Đoàn Thanh Thọ, Trưởng Ban Pháp chế Thanh tra, Ủy ban Tiêu chuẩn-Đo lường-Chất lượng quốc gia, việc phân cấp trong lĩnh vực tiêu chuẩn-đo lường-chất lượng là chủ trương đúng đắn, phù hợp với tinh thần cải cách hành chính và Nghị quyết 04/NQ-CP của Chính phủ về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước. Tuy nhiên, việc phân cấp giúp địa phương chủ động hơn trong triển khai, rút ngắn thời gian xử lý thủ tục, phát huy sự linh hoạt và phù hợp với đặc thù vùng miền nhưng nếu thiếu cơ chế phối hợp và chia sẻ dữ liệu cũng khiến việc hậu kiểm và giám sát còn nhiều hạn chế. Ngoài ra, việc thiếu cơ chế kiểm soát, sự phối hợp đồng bộ sẽ dẫn tới nguy cơ “mỗi nơi làm một kiểu” có thể làm suy giảm hiệu lực quản lý nhà nước, ảnh hưởng đến tính thống nhất của hệ thống tiêu chuẩn-đo lường-chất lượng quốc gia.
Vì vậy, để việc phân cấp thực sự hiệu quả phải khi đi kèm hệ thống kiểm soát chặt chẽ và nguồn lực đồng bộ, thống nhất giữa Trung ương và địa phương trong hướng dẫn chuyên môn cũng như làm rõ thẩm quyền giữa các cấp để không xảy ra chồng chéo hoặc bỏ trống, buông lỏng quản lý.
Ông Trần Hậu Ngọc nhấn mạnh: Việc phân cấp mạnh trong lĩnh vực tiêu chuẩn-đo lường-chất lượng không chỉ là cải cách thể chế mà còn tạo tiền đề cho đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tại địa phương. Đây là một bước tiến quan trọng của cải cách hành chính và hiện đại hóa quản lý nhà nước khi trao quyền cho địa phương cũng như nâng cao trách nhiệm, củng cố niềm tin và bảo đảm sự thống nhất trong một hệ thống tiêu chuẩn-đo lường-chất lượng quốc gia hiện đại, liên thông và hiệu lực, hiệu quả.
Liên quan đến hệ thống pháp lý vẫn còn những “nút thắt” cần tháo gỡ, bà Nguyễn Tố Quyên, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội cho biết: Sự phân cấp giúp địa phương linh hoạt, giảm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp, người dân. Tuy nhiên, thực tế triển khai vẫn còn nhiều rào cản khi nguồn nhân lực kỹ thuật chất lượng cao còn mỏng, cơ sở vật chất và phòng thí nghiệm hiện đại chưa có nguồn lực và cơ chế tài chính để đầu tư. Bên cạnh đó, thẩm quyền chưa được lượng hóa cụ thể dẫn đến sự lúng túng trong triển khai; Thiếu cơ chế phối hợp và chia sẻ dữ liệu cũng khiến việc hậu kiểm và giám sát còn nhiều hạn chế. Đặc biệt, lĩnh vực tiêu chuẩn-đo lường-chất lượng yêu cầu chứng chỉ nghiệp vụ chuyên ngành mới có thể thực hiện được chức năng quản lý nhà nước nên quá trình thực hiện nhiệm vụ còn hạn chế. Ngoài ra, đối với các lĩnh vực chuyên môn sâu, địa phương vẫn cần trung ương giữ vai trò chủ đạo để bảo đảm tính thống nhất tuyệt đối./.
