Sản phẩm OCOP ở các huyện miền núi của tỉnh Phú Yên đều có nét riêng, độc đáo mà các địa phương khác không có.
Sau gần 5 năm triển khai thực hiện Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP), đến nay toàn tỉnh Phú Yên có gần 350 sản phẩm OCOP. Chương trình đã thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát triển nội lực và gia tăng giá trị. Với sự hỗ trợ của các cấp, ngành và sự nỗ lực của các chủ thể, nhiều sản phẩm OCOP dần được nâng tầm về chất lượng, từng bước khẳng định thương hiệu trên thị trường.
Thúc đẩy sản phẩm địa phương
Theo đánh giá từ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Phú Yên, để có được thành công trong Chương trình OCOP, các huyện miền núi của tỉnh là Sơn Hòa, Đồng Xuân và Sông Hinh đã có những cách làm sáng tạo riêng với giải pháp phù hợp, sát thực tiễn. Chủ chốt là khơi dậy tiềm năng sản xuất hàng hóa đối với sản phẩm có thế mạnh của địa phương.
Sản phẩm mắc ca Bảo Hân của hộ kinh doanh Kiều Thị Hạnh ở xã Sơn Long (huyện Sơn Hòa) được người tiêu dùng lựa chọn, đánh giá cao về chất lượng. Với 2 sản phẩm đạt OCOP 3 sao, hiện nông sản mắc ca Bảo Hân được sản xuất đảm bảo các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm. Ngoài việc sử dụng nguyên liệu có nguồn gốc hoàn toàn tại địa phương, sản phẩm không có chất bảo quản, tuân thủ quy trình sản xuất và áp dụng máy móc, khoa học công nghệ để tạo nên một sản phẩm chất lượng không thua kém gì với các sản phẩm mắc ca trên thị trường.
Phó Chủ tịch UBND huyện Sơn Hòa Phạm Đình Phụng cho biết, với mục tiêu hướng đến mỗi xã có ít nhất một sản phẩm OCOP, huyện đang tiếp tục đẩy mạnh triển khai chương trình gắn với quy hoạch vùng nguyên liệu dựa trên lợi thế và điều kiện tự nhiên, văn hóa, tập quán của người dân. Đồng thời tập trung đẩy mạnh xúc tiến thương mại và quảng bá sản phẩm, tạo điều kiện để các chủ thể mở rộng thị trường tiêu thụ, nâng cao giá trị sản phẩm. Đến nay, toàn huyện có 34 sản phẩm OCOP của 13 chủ thể được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 - 4 sao.
Theo Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Sông Hinh Lý Thị Thu Hằng, thời gian qua, huyện đã có định hướng cụ thể trong việc xây dựng các vùng nguyên liệu nông sản đặc trưng. Huyện đã triển khai các lớp tập huấn khoa học kỹ thuật về trồng trọt, chăn nuôi, trang bị kiến thức và kỹ năng trong đầu tư xây dựng sản phẩm OCOP. Địa phương cũng lựa chọn sản phẩm phù hợp nhằm tiến tới xây dựng và phân hạng sản phẩm. Hiện các sản phẩm được xếp hạng OCOP đều là những nông sản mang tính đặc trưng của Sông Hinh như: Sầu riêng, bưởi da xanh, hạt mắc ca, nhãn hương, cam sành, ổi...
Có thể thấy, sản phẩm OCOP ở các huyện miền núi của tỉnh đều có nét riêng, độc đáo mà các địa phương khác không có. Tuy nhiên, hiện nhiều sản phẩm lợi thế của khu vực miền núi chưa được khai thác, phát triển; một số sản phẩm vẫn còn ở dạng tiềm năng.
Theo ông Hồ Văn Nhân, Phó Chánh văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh Phú Yên, khó khăn lớn nhất trong xây dựng sản phẩm OCOP ở miền núi là thị trường tiêu thụ và xây dựng thương hiệu cho chủ thể. Hiện các sản phẩm chủ yếu vẫn tiêu thụ trong tỉnh, chưa vươn ra ngoài tỉnh nhiều. Trong khi đó, để trở thành sản phẩm OCOP không thể bó hẹp phạm vi tiêu thụ trong một địa phương. Do vậy, các địa phương cần phải chủ động phối hợp với các ngành, đồng thời huy động, lồng ghép các nguồn lực, bố trí kinh phí từ ngân sách địa phương, hướng dẫn, hỗ trợ các chủ thể xây dựng, lập hồ sơ, phát triển sản phẩm đạt chuẩn OCOP theo quy định.
Nhiều giải pháp hỗ trợ phát triển
Chương trình OCOP là cơ hội để các chủ thể khẳng định chất lượng sản phẩm, tăng khả năng cạnh tranh, mở rộng thị trường. Năm 2024, tỉnh Phú Yên đã hỗ trợ các chủ thể đầu tư nâng cấp trang thiết bị, mở rộng hoạt động sản xuất, áp dụng quy trình quản lý chất lượng an toàn thực phẩm; đồng thời hỗ trợ các chủ thể kinh phí thiết kế bao bì, nhãn mác sản phẩm cũng như xây dựng câu chuyện sản phẩm. Địa phương cũng tập trung trang bị các kỹ năng, năng lực về quản trị doanh nghiệp, quản lý chất lượng, an toàn thực phẩm, sở hữu trí tuệ, phát triển bao bì, thực hiện quản lý vùng nguyên liệu, truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm, áp dụng chuyển đổi số gắn với yêu cầu thị trường.
Bà Đặng Thị Hạ Quyên, chủ thể có 6 sản phẩm kẹo dừa truyền thống được công nhận OCOP 3 sao ở xã Hòa Thành (thị xã Đông Hòa) phấn khởi nói: Khi sản phẩm được chứng nhận OCOP, số lượng sản phẩm bán ra thị trường tăng cao nhờ được hỗ trợ tem OCOP dán lên sản phẩm. Ngoài ra, cơ sở còn được ngành chuyên môn tư vấn về dây chuyền sản xuất, góp phần giảm công lao động, tăng lợi nhuận, hoàn chỉnh về hình thức, giúp sản phẩm tăng tính cạnh tranh trên thị trường.
Huyện Đồng Xuân hiện mới có 5 sản phẩm đạt OCOP. Nguyên nhân là do một số sản phẩm có giá trị kinh tế cao nhưng khó mở rộng vùng nguyên liệu, quy mô sản xuất; hầu hết sản phẩm duy trì ở quy mô hộ gia đình, chưa có sự liên kết chặt chẽ trong sản xuất, tiêu thụ. Bên cạnh đó, công nghệ chế biến, bảo quản chưa đáp ứng được yêu cầu khiến các sản phẩm tiềm năng của địa phương chủ yếu mang tính chất thời vụ, chưa có các đơn hàng lớn, liên tục…
Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Đồng Xuân Trần Quốc Huy, để sản phẩm OCOP của khu vực miền núi phát triển bền vững và vươn xa hơn nữa là câu chuyện không hề dễ. Thời gian tới, cùng với công tác tuyên truyền, huyện sẽ tăng cường khai thác sản phẩm chủ lực, có thế mạnh, các sản phẩm của làng nghề, hợp tác xã; tiếp tục thực hiện chính sách hỗ trợ đối với các chủ thể có sản phẩm tham gia Chương trình OCOP. Huyện cũng đang hoàn thiện hồ sơ đánh giá và sẽ công nhận thêm ít nhất 14 sản phẩm OCOP như: bưởi da xanh, trà dung, dệt thổ cẩm, bánh tráng, cà phê… vào cuối năm nay.
Bà Đặng Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết: Các chủ thể khi tham gia chương trình OCOP sẽ được hỗ trợ thiết kế mẫu mã bao bì, hỗ trợ mã QR, tem truy xuất nguồn gốc. Các sản phẩm OCOP cũng được thương mại hóa và thường xuyên được quảng bá, giới thiệu tại các hội chợ thương mạị, hội chợ triển lãm, hội nghị xúc tiến. Thời gian tới, ngành nông nghiệp của tỉnh tập trung hỗ trợ các chủ thể nâng cao chất lượng, năng lực sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của thị trường bằng việc áp dụng các tiêu chuẩn cơ sở, hệ thống quản lý chất lượng sản phẩm; xây dựng mô hình phát triển sản phẩm OCOP theo chuỗi giá trị trên cơ sở phát triển tiềm năng, lợi thế của địa phương./.
