Carbon có thể được nhìn nhận như một loại tài sản mới của hệ sinh thái rừng, có giá trị tiềm năng vì tạo ra thị trường và nguồn thu mới từ việc giảm phát thải hoặc tăng cường hấp thụ carbon của rừng.
Cộng đồng có thể tự đo đếm sinh khối, đưa ra được hệ số quy đổi sinh khối tươi sang sinh khối khô của 3 loài cây bần, mắm, đước bằng các phương pháp khoa học tin cậy. Đây là kết quả quan trọng của hoạt động đo lường carbon rừng ngập mặn tại thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng.
Thông tin trên được chia sẻ tại trao đổi khoa học “Đo lường carbon rừng ngập mặn - cơ hội và thách thức - trường hợp rừng ngập mặn Vĩnh Châu” diễn ra tại Trường Đại học Lâm nghiệp, Hà Nội ngày 9/11. Đại diện Cục Lâm nghiệp, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chi cục Kiểm lâm Sóc Trăng và các địa phương có rừng ngập mặn ở khu vực phía Bắc cùng đông đảo nhà khoa học, cộng đồng và các tổ chức phi chính phủ hoạt động trong lĩnh vực bảo vệ rừng tham dự sự kiện.
Nghiên cứu trữ lượng carbon rừng ngập mặn Vĩnh Châu do Viện Sinh thái rừng và Môi trường (Trường Đại học Lâm nghiệp) phối hợp với Quỹ Hỗ trợ chương trình, dự án an sinh xã hội Việt Nam (AFV), ActionAid Quốc tế tại Việt Nam (Tổ chức quốc tế chống đói nghèo) cùng đối tác và cộng đồng thực hiện tại thị xã Vĩnh Châu trong 2 năm (11/2022-10/2024).
Phát biểu tại sự kiện, Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Văn Điển, Hiệu trưởng Trường Đại học Lâm nghiệp nhấn mạnh, là trường đại học đầu ngành của cả nước về lĩnh vực lâm nghiệp, Đại học Lâm nghiệp được Nhà nước, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn giao chủ trì, phụ trách xây dựng Sổ tay hướng dẫn kỹ thuật xác định sinh khối và trữ lượng carbon rừng ngập mặn. Đây là nhiệm vụ trọng yếu nhằm thống nhất kỹ thuật đánh giá sinh khối và lượng carbon rừng ngập mặn ở Việt Nam. Qua nghiên cứu tại Vĩnh Châu, các nhà khoa học lâm nghiệp Việt Nam có thể xây dựng được công cụ kỹ thuật cao cho ngành, mở ra cơ hội làm chủ các thảo luận và chính sách về tài chính khí hậu cấp khu vực và toàn cầu.
Theo ông Tạ Việt Anh, Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ Hỗ trợ chương trình, dự án an sinh xã hội Việt Nam, carbon có thể được nhìn nhận như một loại tài sản mới của hệ sinh thái rừng, có giá trị tiềm năng vì tạo ra thị trường và nguồn thu mới từ việc giảm phát thải hoặc tăng cường hấp thụ carbon của rừng. Nghiên cứu nhằm xây dựng phương pháp, quy trình, đo lường, lấy mẫu và theo dõi carbon rừng; là cơ sở để cộng đồng và các bên liên quan tại Vĩnh Châu thấy được giá trị đa dạng của rừng, đặc biệt giá trị kinh tế có thể thu được từ carbon rừng sẽ là động lực để cộng đồng trồng rừng, bảo vệ rừng.
Kết quả đo lường rừng ngập mặn tại Vĩnh Châu cho thấy, lượng tăng trưởng carbon bình quân hằng năm của cây mắm cao nhất với 8,06 tấn/ha, trong khi đó bần là 6,93 tấn/ha và đước là 5,32 tấn/ha. Trung bình tăng trưởng toàn khu vực là 6,77 tấn/ha/năm (tương đương 24,8 tấn CO2/ha/năm) với giá trị kinh tế từ rừng có thể đem lại hằng năm từ 5-10 đô la Mỹ/tấn CO2/ha (tương đương 124 - 248 đô la Mỹ/ha/năm).
Ông Phạm Văn Duẩn, Phó viện trưởng Viện Sinh thái rừng và Môi trường đánh giá, kết quả đo đạc này mở ra cơ hội mới cho cộng đồng, chính quyền địa phương, các cơ quan quản lý Nhà nước về lâm nghiệp trong việc phát triển kinh tế xanh, nghiên cứu các biện pháp giúp cộng đồng thích ứng với biến đổi khí hậu, cũng như hiểu thêm về các giá trị bảo vệ môi trường của rừng ngập mặn. Đặc biệt, người dân có thể tự đo được lượng sinh khối trong rừng ngập mặn.
Với tính khoa học, chính xác và khả năng ứng dụng cao, phương pháp đo tăng trưởng carbon của nghiên cứu được Cục Lâm nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) thẩm định, sử dụng để xây dựng và ban hành Sổ tay hướng dẫn kỹ thuật điều tra, đo đếm carbon rừng ngập mặn tại Quyết định số 316/QĐ-LN-SXLN, ngày 29/10/2024. Đây là lần đầu tiên một hướng dẫn chuyên ngành trong lĩnh vực này được ban hành, áp dụng trên phạm vi toàn quốc.
Trong khuôn khổ sự kiện đã diễn ra tọa đàm giữa đại diện cơ quan quản lý Nhà nước, chính quyền, nhà khoa học và người dân xoay quanh các vấn đề kỹ thuật và khả năng ứng dụng phương pháp đo carbon vào việc quản lý, bảo vệ, phát triển rừng ngập mặn tại cộng đồng.
Là người trực tiếp tham gia đo, đếm carbon rừng, chị Lê Thị Nữ, thành viên Tổ bảo vệ rừng ấp Trà Sết (xã Vĩnh Hải, thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng) cho hay, khi mới bắt đầu, mọi người đều ngại vì cho rằng hoạt động này rất khó, carbon rừng là điều gì đó rất mơ hồ. Tuy nhiên, sau 5 lần tham gia đo đếm carbon cùng với các chuyên gia của Viện Sinh thái rừng và Môi trường và các cán bộ kiểm lâm Vĩnh Châu, bây giờ, chị đã thành thạo và có thể hướng dẫn các thành viên khác của Tổ bảo vệ rừng cũng như cộng đồng về cách giám sát carbon rừng, đo lường được sinh trưởng của cây rừng.
Trao đổi khoa học là một phần của Dự án “Tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu của cộng đồng ven biển thuộc Đồng bằng Sông Cửu Long - giai đoạn 1” (gọi tắt là dự án B4) được ActionAid Quốc tế tại Việt Nam, Bộ Khí hậu, Môi trường và Năng lượng Cộng hòa Áo thông qua Tổ chức Bánh mỳ Thế giới đồng tài trợ và được Quỹ Hỗ trợ chương trình, dự án an sinh xã hội Việt Nam phối hợp với UBND thị xã Vĩnh Châu thực hiện.
Mục tiêu của dự án là góp phần bảo vệ và tăng cường khả năng hấp thụ khí CO2 của rừng phòng hộ ngập mặn ven biển ở thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng thông qua các nỗ lực chung của cộng đồng và chính quyền địa phương; cải thiện sinh kế của cộng đồng sinh sống trong các vùng đệm thông qua giao khoán rừng phòng hộ ngập mặn cho người dân với sự quản lý của Nhà nước để triển khai nuôi trồng thủy sản theo hướng bền vững và thân thiện với môi trường./.
