Năm học mới 2025-2026 đã cận kề, với học sinh dân tộc Chứt ở bản Rào Tre (xã Phúc Trạch, Hà Tĩnh) con đường đến trường vẫn lắm gian nan. Đồng hành cùng các em, thầy cô giáo và những người lính Biên phòng nơi đây đang nỗ lực bám bản, vận động học sinh trở lại trường, trở thành điểm tựa vững chắc về tinh thần và hỗ trợ vật chất cho các em trên hành trình tìm kiếm con chữ.
Bản Rào Tre, xã Phúc Trạch, tỉnh Hà Tĩnh là nơi sinh sống của hơn 50 hộ với gần 160 nhân khẩu là người dân tộc Chứt. Trước đây, đồng bào dân tộc Chứt sinh sống trong hang đá, du canh du cư trên những vách núi giữa đại ngàn Trường Sơn. Hơn ba thập kỷ trước, Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh đưa bà con xuống định canh, định cư dưới chân dãy núi Giăng Màn, thành lập bản Rào Tre.
Đến nay, nhờ sự quan tâm hỗ trợ của các cấp chính quyền, sự đồng hành sát sao của Bộ đội Biên phòng, đời sống bà con dần vơi bớt khó khăn, tuy nhiên, một số hủ tục lạc hậu vẫn còn tồn tại. Tư tưởng “học làm gì, lớn lên rồi cũng đi rừng” vẫn len lỏi trong suy nghĩ của nhiều người lớn ở bản Rào Tre. Chính vì vậy, việc vận động các em đến trường, đặc biệt là duy trì sĩ số học sinh sau mỗi kỳ nghỉ hè luôn là thách thức lớn.
Năm học này, Trường Tiểu học Hương Liên, xã Phúc Trạch có 22 học sinh là người dân tộc thiểu số, trong đó, có 19 em là học sinh dân tộc Chứt. Để chuẩn bị cho năm học mới, các thầy giáo, cô giáo ở Trường Tiểu học Hương Liên phải lặn lội vào từng nhà nắm bắt tâm tư tình cảm và động viên các em quay lại trường lớp.
Thầy Trần Song Hào là giáo viên đã có nhiều năm gắn bó với học sinh dân tộc Chứt. Với thầy Hào, mỗi học sinh là một câu chuyện, mỗi gia đình là một hoàn cảnh. Thầy giáo Trần Song Hào chia sẻ, khó khăn nhất với học sinh dân tộc Chứt là quãng đường đến trường, cách núi ngăn sông, nhất là vào mùa mưa lũ, giáo viên phải vào tận bản đón các em đến trường.
Năm nay, cô giáo Đinh Thị Hải Anh được phân công chủ nhiệm lớp 1, trong đó, có 2 học sinh là người dân tộc Chứt. Ngay từ đầu tháng 8, cô giáo chủ động sang nhà, gần gũi với học sinh, trao đổi cùng phụ huynh để chủ động kèm cặp kiến thức còn thiếu hụt, giúp các em tự tin hơn khi bước vào lớp 1.
Thầy giáo Phạm Khánh Tùng, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Hương Liên cho biết, cùng với vận động các em đến trường, nhà trường cũng kết nối nhà hảo tâm, kêu gọi nguồn lực hỗ trợ học sinh có thêm kinh phí duy trì bữa ăn sáng, ăn trưa. Năm học này, nhà hảo tâm ủng hộ học sinh dân tộc Chứt sách vở, áo quần mới.
Ngoài thầy cô giáo, những chiến sĩ mang quân hàm xanh ở Tổ công tác Biên phòng bản Rào Tre, Đồn Biên phòng Bản Giàng, Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh luôn sát cánh cùng học sinh dân tộc Chứt.
Theo Trung tá Nguyễn Văn Thiên, Tổ trưởng Tổ công tác Biên phòng bản Rào Tre, năm học 2025 - 2026, bản Rào Tre có 56 học sinh các cấp học, trong đó, học sinh mầm non có 18 em, 19 học sinh tiểu học và 19 em học ở Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Dân tộc nội trú Hà Tĩnh. Bộ đội Biên phòng thường xuyên đến nhà vận động các em đi học.
Bên cạnh tuyên truyền, vận động, các chiến sĩ còn chủ động hỗ trợ vật chất cho học sinh. Hằng năm, Bộ đội Biên phòng đều tổ chức chương trình trao tặng sách vở, bút, cặp sách, áo ấm, xe đạp cho các em trước thềm năm học mới.
Nhờ sự đồng hành của Bộ đội Biên phòng, các thầy cô giáo và sự chung tay của toàn xã hội, con đường đến trường của học sinh Chứt ở Rào Tre đã bớt đi phần nào gian nan. Các em không chỉ học văn hóa mà còn được trang bị kỹ năng sống cần thiết, tiếp xúc với những điều mới, từ đó, mở rộng tầm nhìn, thoát khỏi định kiến lạc hậu.
Bản Rào Tre hiện nay đã có em Hồ Thị Sương vừa tốt nghiệp Trường Đại học Hà Tĩnh đang chờ cơ hội để về cống hiến cho bản làng, viết tiếp sứ mệnh “gieo chữ”. Em Hồ Viết Đức đang là sinh viên năm 2, Khoa Luật của Trường Đại học Hà Tĩnh. Các em chính là nguồn cổ vũ động viên lớn lao để học sinh dân tộc Chứt tiếp tục hành trình chinh phục tri thức./.
