Hệ thống trạm y tế xã, phường tại Hải Phòng sau sáp nhập đang tiếp tục khẳng định vai trò tuyến đầu: Gần dân, phục vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu, y tế dự phòng và phòng, chống dịch.
Sau 1 tháng vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, hệ thống trạm y tế xã, phường tại Hải Phòng vẫn duy trì hoạt động thông suốt, bảo đảm chăm sóc sức khỏe ban đầu của người dân không bị gián đoạn. Tuy nhiên, để phát huy hiệu quả bền vững, các đơn vị y tế cơ sở mong muốn sớm có hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn về bài toán nhân lực, cơ chế và tổ chức để phù hợp với bối cảnh mới.
*Giữ vững vai trò "tuyến đầu"
Hệ thống trạm y tế xã, phường tại Hải Phòng sau sáp nhập đang tiếp tục khẳng định vai trò tuyến đầu: Gần dân, phục vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu, y tế dự phòng và phòng chống dịch. Đội ngũ y bác sĩ tại các trạm nêu cao tinh thần trách nhiệm, đảm đương đồng thời nhiều nhiệm vụ chuyên môn, từ khám chữa bệnh thông thường, tiêm chủng, quản lý bệnh không lây, truyền thông giáo dục sức khỏe, chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em, người cao tuổi.
Xã Kim Thành sau sáp nhập có 31 thôn với quy mô dân số gần 43.000 người. Ở xã hiện duy trì 4 trạm y tế. Trạm Y tế Kim Thành số 1 hiện có 9 cán bộ, trong đó có 1 bác sĩ. Trạm trưởng Trạm Y tế Kim Thành số 1 Nguyễn Thị Nga cho biết, trong tháng qua, số lượng bệnh nhân đến trạm tương đương với những thời điểm trước. Trạm đã khám chữa bệnh cho 637 lượt bệnh nhân, trong đó có 213 lượt khám theo bảo hiểm y tế và 22 lượt khám cấp cứu, tiêm vaccine viêm não Nhật Bản B cho 25 trẻ, tiêm chủng mở rộng định kỳ cho 72 trẻ và khám thai cho 45 phụ nữ mang thai. Công tác truyền thông, giám sát dịch bệnh được duy trì đều đặn…
Chị Nguyễn Thị Nga chia sẻ: "Sau sáp nhập, quy mô dân số của xã tăng, lượng công việc nhiều hơn nhưng chúng tôi vẫn luôn giữ tinh thần phục vụ tận tâm với người bệnh".
Theo bác sĩ Trịnh Đình Toán, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế Ninh Giang, từ khi vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đến nay, hoạt động chuyên môn tại 16 trạm y tế xã cũng như tâm tư của đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế tại các trạm y tế vẫn duy trì ổn định, không có thay đổi đột biến hay ảnh hưởng tiêu cực. Người dân được tiếp cận các dịch vụ y tế một cách thuận lợi.
Còn tại phường Lê Thanh Nghị, sau sáp nhập, hiện có 4 trạm y tế hoạt động. Trạm Y tế Lê Thanh Nghị 2 có 6 cán bộ. Trạm trưởng Trạm Y tế Lê Thanh Nghị 2 Nguyễn Hữu Tường cho biết, trong tháng 7/2025, trạm vẫn đảm bảo khám chữa bệnh, tiêm chủng mở rộng, phòng chống dịch bệnh, nhất là sốt xuất huyết. Đặc biêt, trạm đã phối hợp với Trung tâm Y tế Hải Dương và một doanh nghiệp tặng quà, xét nghiệm miễn phí 7 chỉ số sinh hóa cho các đối tượng người có công, thân nhân liệt sĩ với tổng trị giá quà tặng và dịch vụ trên 300 triệu đồng.
*Nâng tầm cho các trạm y tế trong bối cảnh mới
Tuyến y tế cơ sở có vai trò then chốt trong chăm sóc sức khỏe toàn dân. Các bệnh lý thông thường, bệnh mạn tính không lây như tăng huyết áp, đái tháo đường… nếu được theo dõi và quản lý tốt tại cơ sở sẽ giúp hạn chế các biến chứng nặng, giảm chi phí cho người bệnh và giảm tải cho hệ thống y tế. Từ thực tiễn hoạt động, nhiều cán bộ y tế cơ sở cho rằng, mô hình phù hợp trong giai đoạn hiện nay là: "Một trạm chính - Nhiều điểm trạm". Theo đó, mỗi xã, phường sẽ có 1 trạm trung tâm có đủ trưởng trạm, phó trưởng trạm, bác sĩ, điều dưỡng, hộ sinh, dược sĩ và các chức danh khác. Điểm trạm trực thuộc được bố trí tại các vị trí xa trung tâm xã, mỗi trạm có từ 2-4 cán bộ trực và phối hợp luân phiên bác sĩ từ trạm trung tâm về nếu cần.
Hiện nay, các trạm y tế thuộc Trung tâm Y tế Ninh Giang đang dàn trải, thiếu nhân lực, trang thiết bị phân tán, hiệu quả hoạt động chưa đồng đều. Ưu điểm của mô hình "Một trạm chính - nhiều điểm trạm" sẽ phù hợp với định hướng tinh gọn bộ máy y tế cơ sở theo chính quyền 2 cấp; linh hoạt trong điều hành, quản lý khi địa bàn xã mở rộng. Đặc biệt, mô hình này giúp tối ưu hóa nhân lực, tập trung trang thiết bị tại trạm trung tâm; giảm đầu mối hành chính nhưng vẫn đảm bảo người dân được tiếp cận y tế. Trung tâm Y tế Ninh Giang đưa ra phương án thành lập 5 trạm y tế tương ứng với 5 xã Ninh Giang, Khúc Thừa Dụ, Vĩnh Lại, Hồng Châu và Tân An. Mỗi xã có 1 trạm trung tâm và 2-3 điểm trạm, tùy quy mô địa bàn.
Trạm trưởng Trạm Y tế Lê Thanh Nghị 2 Nguyễn Hữu Tường cho rằng, sắp xếp lại hệ thống trạm y tế là xu hướng tất yếu và theo mô hình "Một trạm chính – Nhiều điểm trạm". Việc sắp xếp sớm bộ máy tổ chức sẽ thuận lợi về công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, thuận lợi trong sử dụng và điều phối nhân lực, vật tư y tế. Hiện tại, phương án của Trung tâm Y tế Hải Dương đề xuất là tổ chức 27 trạm y tế hiện có thành 9 trạm y tế phường, tương đương với 9 phường hiện nay và giữ nguyên các điểm trạm để cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân. Mỗi phường có 1 trạm chính và 2-3 điểm trạm.
Trong tương lai, để các trạm y tế hoạt động hiệu quả theo mô hình tổ chức mới, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân, cần "tiếp sức" cho các trạm về cơ sở vật chất và nguồn nhân lực. Theo bác sĩ Trịnh Đình Toán, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế Ninh Giang cần tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị y tế cho tuyến y tế cơ sở theo Quyết định số 1300/QĐ-BYT ngày 9/3/2023 của Bộ Y tế về Đề án đầu tư xây dựng và phát triển mạng lưới y tế cơ sở giai đoạn 2023 - 2030, Thông tư số 28/2020/TT-BYT ngày 31/12/2020 về danh mục và định mức trang thiết bị y tế thiết yếu cho tuyến y tế cơ sở. Mặt khác, cũng cần sớm có chính sách thu hút, luân phiên bác sĩ về làm việc tại tuyến xã, đảm bảo mỗi trạm y tế xã có ít nhất 1 bác sĩ, phù hợp với định hướng củng cố hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu.
Cùng với đó, các cơ quan chức năng cần ban hành Bộ tiêu chí chuẩn về tổ chức và hoạt động của trạm y tế xã theo mô hình mới (một trạm chính - nhiều điểm trạm), giúp địa phương có cơ sở triển khai đồng bộ, đánh giá hiệu quả và kiểm tra giám sát phù hợp với thực tiễn.
Ngoài ra, nhiều ý kiến đề xuất chính sách đãi ngộ tốt hơn cho cán bộ trạm y tế, như tăng phụ cấp trực, hỗ trợ đào tạo, luân phiên bác sĩ về xã; hỗ trợ phương tiện, chi phí đi lại cho cán bộ làm việc ở điểm trạm xa./.
