Trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước, Hưng Yên tự hào là mảnh đất văn hiến, giàu truyền thống yêu nước, cách mạng.
Hưng Yên nằm ở trung tâm vùng Đồng bằng châu thổ sông Hồng, trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Thế kỷ XVI - XVII, Hưng Yên là trung tâm của trấn Sơn Nam, có thương cảng Phố Hiến nổi tiếng “Thứ nhất kinh kỳ, thứ nhì Phố Hiến”.
Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hưng Yên, trải qua dấu tích thời gian nhưng các thế hệ người Hưng Yên vẫn gìn giữ được nét cổ kính của những ngôi đình, đền, chùa hàng nghìn năm lịch sử. Tiêu biểu như sự kết tinh của kiến trúc thuần Việt với kiến trúc Trung Hoa và kiến trúc phương Tây thế kỷ XVI - XVII tại khu di tích Quốc gia đặc biệt Phố Hiến. Văn miếu Xích Đằng là một trong sáu văn miếu còn tồn tại đến ngày nay và là một trong hai văn miếu lâu đời nhất cả nước, chỉ sau Văn miếu Quốc Tử Giám. Chùa Keo là công trình kiến trúc cổ kính đẹp bậc nhất trời Nam. Chùa Hiến với cây nhãn gần 400 năm tuổi là di tích quý giá, biểu tượng cho cây đặc sản trên đất Phố Hiến. Chùa Chuông có tam quan cổ kính với ba tầng lầu lộng lẫy, hệ thống các pho tượng Phật độc đáo cùng với cây cầu đá xanh, ba nhịp được xây dựng từ năm 1702. Theo quan niệm dân gian, đi qua cây cầu đá, mọi ưu tư muộn phiền đều tiêu tan.
Trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước, tỉnh Hưng Yên một vùng địa linh, nhân kiệt, tự hào là mảnh đất văn hiến, giàu truyền thống yêu nước, cách mạng, nơi sinh dưỡng nhiều hiền tài, anh hùng, danh nhân văn hóa, tiêu biểu như: Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, Nhà bác học Lê Quý Đôn - danh nhân văn hoá được Uỷ ban Giáo dục, Khọa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) vinh danh. Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh và lãnh tụ của phong trào công nhân Nguyễn Đức Cảnh.
Với đặc điểm địa lý đặc biệt, Hưng Yên là nơi hội tụ, lan toả các giá trị văn hóa, văn minh vùng châu thổ Bắc Bộ với kho tàng di sản văn hóa đồ sộ, cả vật thể và phi vật thể. Hiện nay trên địa bàn tỉnh có 3.562 di tích, trong đó 6 di tích được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt; 284 di tích, cụm di tích xếp hạng quốc gia; 885 di tích, cụm di tích xếp hạng cấp tỉnh; 10 hiện vật, nhóm hiện vật được công nhận là Bảo vật quốc gia.
Đây cũng là nơi sản sinh, lưu giữ những di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc với lễ hội dân gian, làng nghề thủ công truyền thống, trò chơi, diễn xướng dân gian, tiêu biểu như: nghệ thuật chèo, hát trống quân, múa rối nước, hát ca trù, hát văn. Những tập quán, tri thức dân gian, thuần phong, mỹ tục của các thôn làng; truyền thống, nề nếp, gia phong của các gia đình, dòng họ phản ánh những nét riêng của vùng đất, con người Hưng Yên. Toàn tỉnh hiện có 29 di sản văn hóa được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; hàng nghìn ca dao, tục ngữ, hò, vè, sự tích, hát ru, văn tế, di sản hán nôm; 128 loại hình tri thức dân gian, 257 nghề thủ công truyền thống được lưu giữ. Đó là những di sản vô giá được sáng tạo, gìn giữ và lưu truyền đến ngày nay.
Không chỉ có hệ thống di tích, cụm di tích có giá tri văn hóa, lịch sử, Hưng Yên còn lưu giữ được hơn 1.155 lễ hội truyền thống phản ánh rõ nét phong tục tập quán sinh hoạt của người dân “Tiểu Tràng An” xưa. Trong đó nổi bật nhất là Lễ hội dân gian phố Hiến, Lễ hội Đền Trần, Lễ hội Chùa Keo, Lễ hội Đền Đồng Bằng, Tiên La với nhiều nét đẹp đặc sắc còn được lưu giữ như rước nước cầu mưa, rước kiệu thánh, thi cỗ cá, vật cầu, pháo đất, múa ông Đùng bà Đà, kéo lửa nấu cơm, đốt cây đình liệu...
Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hưng Yên Nguyễn Anh Tuấn cho biết, trong những năm qua, du lịch Hưng Yên đã có những phát triển vượt bậc, khẳng định vị thế trong vùng. Cơ cấu, sản phẩm du lịch phong phú, đa dạng, tập trung vào các lĩnh vực: tham quan di tích lịch sử văn hóa, du lịch lễ hội dân gian, làng nghề truyền thống, du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng tắm biển; du lịch cộng đồng và trải nghiệm.
Với 54 km bờ biển, Hưng Yên có nhiều tiềm năng, lợi thế phát triển du lịch biển. Những bãi ngang rộng, các cồn nổi tự nhiên như Cồn Vành, Cồn Đen, Cồn Nhất, Cồn Thủ vẫn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ. Đặc biệt, hệ thống rừng ngập mặn tại xã Thụy Hải, Thụy Xuân, Thụy Trường (huyện Thái Thụy cũ) với nhiều loại động vật, nhiều loài chim quý hiếm trong sách đỏ.
Các khu điểm du lịch di tích lịch sử văn hoá dần trở thành địa chỉ tham quan thân quen, như Khu di tích quốc gia đặc biệt Phố Hiến; Đa Hòa - Dạ Trạch; Phù Ủng; khu tưởng niệm Tướng công Nguyễn Thiện Thuật và chùa Sùng Bảo; Chùa Nôm; Đền thờ Tống Trân-Cúc Hoa; Cây Đa và Đền thờ La Tiến; di tích quốc gia đặc biệt Chùa Keo; Khu lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Trần; di tích Đình, đền, bến tượng A Sào, đền Đồng Bằng, đền Tiên La.
Du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng Hưng Yên phát triển mạnh, thu hút đông đảo du khách đến trải nghiệm như Khu đô thị Ecopark, Khu đô thị Ocean Park Văn Giang, làng hoa cây cảnh, đúc đồng Đại Đồng, chạm bạc Đồng Xâm, dệt đũi Nam Cao, nghề làm hương xạ Bảo Khê, bánh cáy Nguyên Xá, bánh cuốn Phú Thị, bánh tẻ Phụng Công, nhà cổ Mễ Sở, du lịch đường sông, vườn trồng cây ăn trái, trang trại kết hợp nông nghiệp, làng vườn cây cảnh tại xã Tân Thuận, trang trại hoa hồng tại xã Vạn Xuân, Hoa Sen Vân Đài...
Cùng hệ thống khách sạn, nhà hàng, sân gôn, khu vui chơi giải trí, nghỉ dưỡng, hạ tầng du lịch Hưng Yên đã và đang được đầu tư mạnh mẽ. Bước vào kỷ nguyên mới, Hưng Yên xác định du lịch không chỉ là dịch vụ mà còn là một ngành kinh tế tổng hợp, cần phát triển bài bản, chuyên nghiệp. Tỉnh đã và đang đa dạng hóa sản phẩm, xây dựng thương hiệu du lịch đặc trưng. Riêng năm 2025, Hưng Yên phấn đấu thu hút khoảng 4 triệu lượt khách du lịch, tổng thu khoảng 1.800 tỷ đồng./.
