Nếu không tiếp tục thực hiện các biện pháp mạnh mẽ, kịp thời ngăn chặn các sản phẩm thuốc lá mới tại Việt Nam, tỷ lệ sử dụng thuốc lá sẽ gia tăng trở lại.
TTXVN - Ngày 29/5, tại Hà Nội, Bộ Y tế tổ chức hội thảo triển khai Thông tư số 11/2023/TT-BYT ngày 11/5/2023 của Bộ Y tế quy định về việc thực hiện cấm hút thuốc lá và xét tặng Giải thưởng Môi trường không thuốc lá.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), sử dụng thuốc lá là nguyên nhân gây ra hơn 8 triệu ca tử vong trên toàn cầu mỗi năm. Trong đó hơn 7 triệu người tử vong do sử dụng thuốc lá trực tiếp và khoảng 1,2 triệu người tử vong do hút thuốc lá thụ động. Đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu trong số 10 yếu tố nguy cơ đe dọa sức khỏe người dân ở các nước đang phát triển và gây ra 25 loại bệnh khác nhau. Hút thuốc lá cũng là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc, cũng như tăng mức độ nghiêm trọng của các bệnh về đường hô hấp và đặc biệt là nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh, như: ung thư, tim mạch (ước tính mỗi năm gây ra 60.000 ca ung thư ở Việt Nam). Những người hút thuốc có nguy cơ mắc các biến chứng nghiêm trọng về sức khỏe do COVID-19 cao hơn so với những người không hút thuốc. Bên cạnh tác hại về sức khỏe, sử dụng thuốc lá còn gây tổn thất về kinh tế cho các cá nhân, gia đình và xã hội. Mỗi ngày có xấp xỉ 21.000 người chết và trung bình 4 giây có 1 người chết do thuốc lá.
Giáo sư, Tiến sỹ Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết: Tháng 5/2023, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã ký Quyết định số 568/QĐ-TTg ngày 24/5/2023 ban hành Chiến lược Quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030. Đây là văn bản đặc biệt quan trọng trong bối cảnh Việt Nam đang có những khó khăn, thách thức mới trong công tác này.
Tại Việt Nam, năm 2020, tỷ lệ nam giới hút thuốc đã giảm từ 45,3% xuống 42,3% (so với năm 2015). Đặc biệt, tỷ lệ hút thuốc thụ động cũng giảm đáng kể. Tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong thanh niên độ tuổi 15-24 giảm từ 26% (năm 2015) xuống 13% (năm 2020). Ở lứa tuổi học sinh 13-15 tuổi, tỷ lệ hút thuốc lá cũng giảm từ 2,5% năm 2014 xuống 1,9% năm 2022. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn nằm trong nhóm các nước có số người hút thuốc lá cao trên thế giới. Những năm gần đây xuất hiện các sản phẩm được gọi là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisa, dù chưa được phép nhập khẩu, kinh doanh, lưu hành tại thị trường trong nước, nhưng việc mua bán, quảng cáo đang diễn ra phổ biến, đặc biệt trên môi trường internet. Các sản phẩm này được thiết kế đa đạng với nhiều kiểu dáng, hương vị rất hấp dẫn với giới trẻ, dẫn đến việc sử dụng thuốc lá điện tử đang có xu hướng gia tăng nhanh tại nước ta, đặc biệt trong lứa tuổi học sinh. Nếu không tiếp tục thực hiện các biện pháp mạnh mẽ, kịp thời ngăn chặn các sản phẩm thuốc lá mới tại Việt Nam, tỷ lệ sử dụng thuốc lá sẽ gia tăng trở lại.
Tại hội thảo, các đại biểu đã được nghe giới thiệu về nội dung Thông tư 11/2023/TT-BYT; cũng như kinh nghiệm quốc tế trong việc cấm hút thuốc lá. Thông tư 11/2023/TT-BYT quy định về việc tổ chức thực hiện đối với các địa điểm cấm hút thuốc lá; nguyên tắc, tiêu chuẩn, quy trình xét tặng Giải thưởng Môi trường không thuốc lá và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan. Thông tư có hiệu lực thi hành từ ngày 1/8/2023, nêu rõ yêu cầu riêng đối với địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà và trong phạm vi khuôn viên; địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà; phương tiện giao thông công cộng...
Thông tư cũng nhắc đến việc xét tặng Giải thưởng Môi trường không thuốc lá. Giải thưởng được tổ chức và xét tặng 2 năm một lần và có giá trị trong kỳ xét tặng. Tiêu chuẩn để xét tặng giải thưởng, đó là đạt các yêu cầu về tổ chức thực hiện địa điểm cấm hút thuốc lá; không có hành vi hút thuốc lá tại địa điểm cấm hút thuốc lá; không có hoạt động quảng cáo, khuyến mại thuốc lá; tiếp thị thuốc lá trực tiếp tới người tiêu dùng dưới mọi hình thức; không được tổ chức, cho phép hoặc bán thuốc lá tại địa điểm quy định tại Thông tư, trừ cửa hàng miễn thuế tại khu vực cách ly của sân bay; không nhận nguồn kinh phí tài trợ của cơ sở sản xuất, kinh doanh thuốc lá theo quy định của Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá.
Các tổ chức, cá nhân được xét tặng phải có sáng kiến về phòng, chống tác hại của thuốc lá đã được cấp có thẩm quyền công nhận; đã được cơ quan có thẩm quyền khen thưởng trong việc thực hiện tốt các quy định về phòng, chống tác hại của thuốc lá; có phòng tư vấn, tài liệu giáo dục, thông điệp thúc đẩy cai nghiện thuốc lá... Lễ công bố, trao giải thưởng diễn ra vào Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá (từ ngày 25-31/5)./.
