Các cuộc khai quật này đã chứng minh di tích Mán Bạc là một di tích khảo cổ học quan trọng đối với nhận thức về giai đoạn hậu kỳ đá mới – sơ kỳ đồng thau ở Việt Nam, thông qua 105 mộ táng và hệ thống di vật phong phú, đặc sắc.
Ngày 24/6, tại xã Yên Thành, huyện Yên Mô (Ninh Bình), Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh phối hợp với Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) tổ chức hội thảo Báo cáo sơ bộ kết quả khai quật khảo cổ tại di tích Mán Bạc, thôn Bạch Liên, xã Yên Thành.
Tại hố khai quật năm 2025 (từ ngày 22/4 đến ngày 24/6) có diện tích 196m2, các nhà khảo cổ đã phát hiện được khá nhiều dấu vết di tích (mộ táng, bếp, hố cột...); di tích động vật, nhuyễn thể (xương cá, lợn, hươu/nai, khỉ, bò sát, hàu...); di vật (bàn mài, rìu, bôn, đục, đồ gốm...).
Căn cứ kết quả khai quật, các nhà khảo cổ cho biết, có thể khẳng định Mán Bạc là một di tích cư trú - mộ táng, thể hiện cư dân Mán Bạc có ý thức về khu chôn cất riêng, mặc dù vẫn nằm cạnh nơi cư trú; tầng văn hóa chia làm 3 lớp, bao gồm 2 giai đoạn phát triển sớm và muộn; hệ thống di tích xuất lộ đáng chú ý là bếp và tích tụ rác bếp tập trung lớn, dày; di vật đa dạng, phong phú với các chất liệu đá, gốm, xương, vỏ nhuyễn thể. Niên đại tương đối của Mán Bạc có thể thuộc về giai đoạn hậu kỳ đá mới - sơ kỳ kim khí như các nhận định trước đây.
Di tích khảo cổ học Mán Bạc được phát hiện năm 1998, được khai quật lần đầu năm 1999, sau đó được khai quật nhiều lần vào các năm 2001, 2004 - 2005, 2005, 2007 với sự tham gia của các nhà khoa học thuộc Viện Khảo cổ học và chuyên gia quốc tế từ Australia, Nhật Bản... Các cuộc khai quật này đã chứng minh di tích Mán Bạc là một di tích khảo cổ học quan trọng đối với nhận thức về giai đoạn hậu kỳ đá mới – sơ kỳ đồng thau ở Việt Nam, thông qua 105 mộ táng và hệ thống di vật phong phú, đặc sắc.
Hiện nay, di tích Mán Bạc đang được bảo tồn tương đối tốt, do đã được cắm mốc quy hoạch nên không có hiện tượng chôn cất mới và canh tác tại khu vực di tích. Không gian để khai quật cho các thế hệ tương lai còn khá rộng. Việc khai quật trên hiện trường đã cơ bản hoàn thành, công tác chỉnh lý đang được tích cực triển khai.
Từ kết quả khai quật khảo cổ học Mán Bạc, các nhà khảo cổ đề nghị cần giữ nguyên trạng cảnh quan thiên nhiên xung quanh di tích, hướng tới xây dựng công viên khảo cổ di tích Mán Bạc. Các vị trí bảo tồn địa tầng di tích đống rác bếp và mặt bằng khác tại hố khai quật sẽ phục vụ công tác bảo tồn và phát huy giá trị trong tương lai theo Đề án "Bảo tồn và phát huy giá trị di tích khảo cổ học Mán Bạc và nghề gốm Bồ Bát" (xã Yên Thành). Các nhà khảo cổ đề xuất cần xây dựng hồ sơ để xếp hạng di tích cấp quốc gia đối với di tích Mán Bạc, từ đó xây dựng chính sách và kế hoạch thích hợp đối với việc bảo tồn, phát huy giá trị di tích; đẩy mạnh nghiên cứu phân tích, đặc biệt là phân tích niên đại với số lượng mẫu đủ lớn, xuất bản sách về di tích Mán Bạc.../.
