Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV: Khắc phục những tồn tại trong công tác thanh tra hoạt động đăng kiểm
Trả lời chất vấn của đại biểu liên quan đến chất lượng công tác thanh, kiểm tra trong hoạt động đăng kiểm, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng thừa nhận, đây là một trong những tồn tại, nguyên nhân xảy ra sai phạm tại các Trung tâm Đăng kiểm.
TTXVN - Sáng 8/6, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng tiếp tục trả lời chất vấn tại Quốc hội. Bộ trưởng đã thông tin nhiều nội dung về vấn đề đăng kiểm xe cơ giới và chất lượng công tác thanh tra về đăng kiểm, quản lý đào tạo, sát hạch, cấp đổi giấy phép lái xe trong thời gian qua.
Đại biểu Nguyễn Thành Nam (Phú Thọ) đồng tình với nội dung Bộ trưởng đã trả lời trong phiên chất vấn và khẳng định trong thời gian vừa qua, dù rất ngắn nhưng Bộ Giao thông Vận tải có nhiều giải pháp để sớm ổn định hoạt động các trung tâm đăng kiểm.
"Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là làm thế nào để hoạt động đăng kiểm đảm bảo ổn định, đúng pháp luật, không rơi vào tình trạng như trong thời gian vừa qua. Tôi thấy rằng, phải xác định trách nhiệm quản lý nhà nước của Bộ Giao thông Vận tải và các chính quyền địa phương là cực kỳ quan trọng" - đại biểu nhấn mạnh và đề nghị Bộ trưởng cần có những quy định cụ thể để tăng cường thanh tra, giám sát, phát hiện kịp thời, phòng ngừa hiệu quả những vi phạm.
Cũng tranh luận về vấn đề này, đại biểu Lý Văn Huấn (Thái Nguyên) dẫn lại phần trả lời của Bộ trưởng cho biết, Bộ đã chỉ đạo thanh tra tại 63 tỉnh, thành mà qua thanh tra cơ bản không phát hiện vi phạm, chỉ có 6 vụ việc vi phạm liên quan đến sát hạch, cấp giấy phép lái xe gửi cho cơ quan điều tra để xem xét. Trong khi đến nay, liên quan đến các Trung tâm Đăng kiểm, cơ quan điều tra đã khởi tố 68 vụ, trên 600 bị can. Do vậy, đại biểu Lý Văn Huấn đề nghị Bộ trưởng cho biết suy nghĩ về chất lượng thanh tra. Chất lượng thanh tra do năng lực của cán bộ thanh tra hay do nể nang, né tránh hay do một áp lực gì khác mà qua thanh tra không phát hiện vi phạm gì khác để cơ quan điều tra khởi tố. Từ đó, đại biểu chất vấn về công tác chỉ đạo của Bộ, đặc biệt là giải pháp tối ưu mà Bộ trưởng đưa ra các giải pháp để nâng cao chất lượng thanh tra.
Trả lời chất vấn của đại biểu liên quan đến chất lượng công tác thanh, kiểm tra trong hoạt động đăng kiểm, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng thừa nhận, đây là một trong những tồn tại, nguyên nhân xảy ra sai phạm tại các Trung tâm Đăng kiểm.
Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, hoạt động đăng kiểm có đặc thù là tương đối khép kín, thanh tra chỉ kiểm tra trên hồ sơ, trong khi các sai phạm không nằm trong hồ sơ, "hồ sơ rất đẹp nhưng vẫn sai phạm".
Bên cạnh đó, đăng kiểm có hệ thống công nghệ thông tin để kiểm tra những yếu tố liên quan đến phương tiện, nhưng phần mềm này bảo mật kém nên dễ bị lợi dụng. Các Trung tâm Đăng kiểm phía dưới có thể dùng phần mềm can thiệp, làm thay đổi số liệu. Thanh tra với nghiệp vụ bình thường không phát hiện ra. Các tiêu cực khác như nhận tiền, tham nhũng cũng là ở ngoài hồ sơ, nên khó cho thanh tra.
"Nhưng không thể phủ nhận là hoạt động thanh tra thời gian qua chưa làm hết trách nhiệm, chưa đạt yêu cầu", Bộ trưởng thừa nhận.
Ông Nguyễn Văn Thắng cho biết, khi bắt đầu nhận nhiệm vụ Bộ trưởng Giao thông Vận tải, ông yêu cầu làm ngay hai việc là thanh tra hệ thống đăng kiểm và thanh tra việc đào tạo, cấp giấy phép lái xe. Đoàn thanh tra về báo cáo rằng chỉ có thể kết luận là "có dấu hiệu vi phạm can thiệp vào hệ thống giám sát thời gian và quãng đường của lái xe". Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng không đồng ý và nói rằng như vậy là chưa làm tròn trách nhiệm. Sau đó, ông yêu cầu tập trung lực lượng làm tốt công tác thanh tra.
Đưa ra giải pháp nâng cao chất lượng thanh tra, theo Bộ trưởng, hiện có ba vòng kiểm soát công tác đăng kiểm gồm: Thanh tra Bộ Giao thông Vận tải, Thanh tra Cục Đăng kiểm Việt Nam và Thanh tra Sở Giao thông Vận tải các địa phương. Nghị định 139 quy định rõ thẩm quyền của Sở Giao thông Vận tải trong quản lý thanh kiểm tra Trung tâm Đăng kiểm và phân cấp toàn bộ cấp phép cho địa phương. Bên cạnh đó, Bộ Giao thông Vận tải siết chặt ban hành nghị định, thông tư là điều kiện cơ sở trong thời gian tới để công tác thanh tra hoàn chỉnh và trách nhiệm cá nhân thực hiện tốt hơn, tách bạch chức năng Cục Đăng kiểm Việt Nam về quản lý Nhà nước ra khỏi dịch vụ công.
Đại biểu Leo Thị Lịch (Bắc Giang) tranh luận muốn làm rõ trách nhiệm quản lý Nhà nước của các cơ quan trong công tác đăng kiểm. "Có phải khi có xã hội hóa, thiếu sự kiểm tra, giám sát nên đến mức mất kiểm soát, để các Trung tâm Đăng kiểm tự do lộng hành, nhiều xe hết niên hạn vẫn được đưa vào sử dụng?", đại biểu Lịch nêu vấn đề.
Trao đổi lại, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng chia sẻ nguyên nhân sai phạm của các Trung tâm Đăng kiểm do chưa phản ứng kịp thời với thay đổi của chính sách. Bộ trưởng dẫn chứng Nghị định 139 của Chính phủ có quy hoạch mạng lưới đăng kiểm nhưng khi Luật Quy hoạch ra đời, các quy hoạch ngành không còn hiệu lực nên Trung tâm Đăng kiểm ở các địa phương nở rộ.
"Chỉ 2 năm, Trung tâm Đăng kiểm tăng lên 281, vượt cả quy hoạch mạng lưới đăng kiểm đến năm 2030. Chính vì việc Trung tâm Đăng kiểm nở rộ nên cạnh tranh không lành mạnh rồi dẫn đến tiêu cực" - ông Nguyễn Văn Thắng cho biết. Bộ trưởng khẳng định trong câu chuyện này có tham ô, câu kết, có trách nhiệm và vấn đề đạo đức của các bộ phận từ lãnh đạo cấp phòng đến lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam. Việc này đã vô hiệu hóa hiệu quả của công tác kiểm tra, giám sát bởi có sự cấu kết với nhau.
Bộ trưởng cho biết nhận diện được vấn đề này, Nghị định 139 sửa đổi đã đưa vào yếu tố kiểm soát việc mở trung tâm đăng kiểm tại địa phương; phân quyền cấp phép mở dịch vụ đăng kiểm cho Sở Giao thông Vận tải các địa phương và siết chặt quy định kiểm soát công tác đăng kiểm.
Trước đó, trả lời đại biểu Quốc hội về vấn đề thiếu cán bộ đăng kiểm, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải cam kết với các đại biểu Quốc hội trong vòng cuối tháng 6/2023, chậm nhất đầu tháng 7/2023 chắc chắn các trung tâm đăng kiểm sẽ hoạt động trở lại bình thường.
Về cơ chế tài chính, Bộ Giao thông Vận tải đã phối hợp với Bộ Tài chính trong sửa đổi Luật Giá, loại bỏ giá đăng kiểm ra khỏi danh mục giá nhà nước quản lý chuyển sang để thị trường quyết định. Bộ tiếp tục tập trung mạnh mẽ vào việc đào tạo, tuyển dụng và đào tạo cán bộ đăng kiểm; đưa ứng dụng công nghệ thông tin vào để kiểm soát chặt chẽ, giảm thiểu tối đa việc kiểm định thủ công và thực hiện việc đăng ký, đăng kiểm qua mạng, thanh toán chuyển khoản.
* Liên thông dữ liệu trong cấp giấy phép lái xe
Trả lời chất vấn về hiện tượng nhũng nhiễu, phiền hà, tiêu cực trong việc cấp giấy phép lái xe, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải cho biết, Bộ đang phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, đặc biệt là Bộ Công an trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào cung ứng dịch vụ công. Việc cấp đổi gần như đã được liên thông toàn bộ dữ liệu, có thể đăng ký cấp đổi qua mạng.
Đối với việc đào tạo, sát hạch cấp giấy phép lái xe, qua việc thanh, kiểm tra, Bộ đã nhận diện được vấn đề. Trong thời gian tới, cùng với việc hoàn thiện thể chế, Bộ sẽ tiếp tục tăng cường thanh tra, kiểm tra, đặc biệt trong phân định trách nhiệm của Bộ Giao thông Vận tải, Sở Giao thông Vận tải các tỉnh, thành phố trong thanh tra, kiểm tra đào tạo, cấp phép lái xe.
Đến nay, toàn bộ hoạt động đào tạo, cấp phép lái xe đã được phân cấp xuống địa phương. Bộ chỉ thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước. Bộ sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với UBND cấp tỉnh, chỉ đạo các Sở Giao thông Vận tải khắc phục triệt để vấn đề này./.
