Để ngăn chặn từ sớm, từ xa các nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm trong trường học, việc kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc thực phẩm, quy trình chế biến và điều kiện vệ sinh trong các bếp ăn bán trú đang được các nhà trường triển khai đồng bộ.
Đảm bảo an toàn thực phẩm trong tổ chức bữa ăn bán trú cho học sinh luôn là nhiệm vụ được các trường học ở tỉnh Thanh Hóa đặc biệt quan tâm. Mỗi suất ăn không chỉ đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng hằng ngày, mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe, tạo nền tảng để học sinh yên tâm học tập và phát triển toàn diện. Để ngăn chặn từ sớm, từ xa các nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm trong trường học, việc kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc thực phẩm, quy trình chế biến và điều kiện vệ sinh trong các bếp ăn bán trú đang được các nhà trường triển khai đồng bộ, nghiêm túc.
* Bố trí khu bếp theo quy trình một chiều
Đây là năm học đầu tiên Trường Tiểu học Tế Lợi (xã Thắng Lợi) tổ chức bữa ăn bán trú cho học sinh. Dù còn nhiều bỡ ngỡ về quy trình, nhân lực và cách vận hành bếp ăn nhưng nhà trường đã nỗ lực để đảm bảo các em có bữa ăn an toàn, đủ dinh dưỡng. Từ việc rà soát cơ sở vật chất, bố trí khu bếp theo quy trình một chiều, đến lựa chọn nhà cung cấp thực phẩm uy tín và tập huấn đội ngũ cấp dưỡng đều được thực hiện cẩn trọng.
Cô Lê Thị Quyên, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Tế Lợi cho biết, do phần lớn phụ huynh phải đi làm ăn xa hoặc làm công nhân tại các nhà máy may nên nhu cầu gửi con bán trú khá cao. Tuy nhiên, cơ sở vật chất trước đây chưa đảm bảo nên nhà trường chưa thể triển khai mô hình bán trú như mong muốn.
Năm học 2025 - 2026, được sự quan tâm đầu tư của chính quyền xã, trường xây dựng kế hoạch và trình địa phương phê duyệt tổ chức bữa ăn bán trú cho học sinh. Mỗi sáng, Ban Giám hiệu trường trực tiếp kiểm tra nguồn thực phẩm, kiên quyết không sử dụng thực phẩm đông lạnh, không rõ nguồn gốc. Đơn vị nấu ăn cũng được yêu cầu tuân thủ nghiêm quy trình vệ sinh, đảm bảo khu bếp luôn sạch sẽ và an toàn. Ngoài ra, nhà trường chủ động học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình bán trú hiệu quả ở những đơn vị khác để từng bước hoàn thiện và tạo niềm tin cho phụ huynh. Nhờ sự vào cuộc của chính quyền địa phương, sự đồng thuận của phụ huynh và nỗ lực của nhà trường, công tác tổ chức bữa ăn bán trú bước đầu đã vận hành ổn định, bảo đảm an toàn
Theo ông Lê Đức Hạnh, Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội xã Thắng Lợi, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, hiện xã đang quản lý 13 trường học; trong đó có 6 trường tổ chức bếp ăn bán trú. Ngay từ đầu tháng 7/2025, phòng đã tiến hành kiểm tra, rà soát cơ sở vật chất của tất cả trường học, đặc biệt chú trọng các hạng mục phục vụ công tác bán trú. Bước vào năm học mới, phòng đã ban hành văn bản chỉ đạo các trường có bếp ăn bán trú thực hiện nghiêm túc các quy trình từ khâu nhập nguyên liệu, chế biến đến lưu mẫu thực phẩm. Hiện nay, công tác bán trú tại các trường cơ bản được thực hiện tốt. Tuy nhiên, phần lớn các trường vẫn đang nhập thực phẩm từ các nhà cung cấp nhỏ lẻ tại địa phương. Về lâu dài, các trường sẽ tìm kiếm và liên kết với những đơn vị cung ứng thực phẩm uy tín, bảo đảm quy trình cung ứng - chế biến - sử dụng theo hướng khép kín để nâng cao chất lượng bữa ăn và an toàn thực phẩm cho học sinh.
* Kiểm tra kỹ về nguồn gốc, chất lượng
Tại Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú Trung học Cơ sở Như Thanh - nơi gần 100% học sinh là con em đồng bào dân tộc thiểu số và ăn tập trung, việc đảm bảo an toàn thực phẩm trong tổ chức bữa ăn bán trú luôn được nhà trường xác định là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu. Hằng ngày, nguồn thực phẩm cung cấp cho bếp ăn được kiểm soát nghiêm ngặt từ khâu nhập hàng, bảo quản đến chế biến. Trường ký kết với các đơn vị cung ứng uy tín, yêu cầu rõ ràng về nguồn gốc, chất lượng; kiên quyết từ chối thực phẩm không đảm bảo tiêu chuẩn.
Khu bếp được bố trí theo quy trình một chiều, sạch sẽ, đầy đủ trang thiết bị, hạn chế tối đa nguy cơ lây nhiễm chéo. Đội ngũ cấp dưỡng được tập huấn thường xuyên về vệ sinh an toàn thực phẩm, tuân thủ nghiêm quy định về vệ sinh cá nhân và chế biến. Mỗi bữa ăn đều được lưu mẫu theo đúng quy định cùng với việc ghi nhật ký bếp ăn đầy đủ để phục vụ công tác kiểm tra, truy xuất khi cần thiết.
Không chỉ chú trọng đến an toàn thực phẩm, trường còn đảm bảo khẩu phần ăn đủ dinh dưỡng, phù hợp với lứa tuổi học sinh. Nhờ quy trình quản lý chặt chẽ và sự vào cuộc trách nhiệm của tập thể nhà trường, bữa ăn của học sinh luôn được đảm bảo an toàn, góp phần nâng cao sức khỏe, tạo điều kiện để các em học tập, rèn luyện tốt hơn.
Ông Nguyễn Ngọc Thắng, Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú- trung học cơ sở Như Thanh cho biết, ngay từ đầu năm học, nhà trường đã thành lập 3 tổ chuyên trách gồm: tổ làm việc trực tiếp với đơn vị cung ứng, nấu ăn; tổ xây dựng kế hoạch và thực đơn theo tuần, tháng; tổ giám sát quy trình tổ chức bữa ăn hằng ngày (trong đó có sự tham gia của Ban đại diện cha mẹ học sinh). Ba tổ đã phối hợp chặt chẽ, qua đó giúp mọi khâu của quy trình tổ chức bữa ăn được thực hiện nghiêm túc, bài bản.
Em Quách Thị Phương, học sinh lớp 8B, Trường phổ thông Dân tộc nội trú Trung học Cơ sở Như Thanh chia sẻ, trường thường xuyên thay đổi thực đơn nên các bữa ăn sáng, trưa, tối đều rất phong phú. Món ăn không bị lặp lại nhiều. Vì vậy, các em ăn ngon miệng hơn, nhờ đó, sức khỏe của em và các bạn cũng tốt hơn, đảm bảo học tập và sinh hoạt hằng ngày.
Tại Trường Mầm non Quảng Yên (xã Quảng Yên), công tác bán trú được tổ chức nghiêm túc và bài bản, với sự giám sát thường xuyên của Ban giám hiệu và đại diện cha mẹ học sinh ở từng khâu. Trường ký kết với đơn vị cung ứng thực phẩm uy tín, được cấp đầy đủ chứng nhận. Mọi thực phẩm nhập vào đều được kiểm tra kỹ về nguồn gốc, hạn sử dụng, chất lượng và ghi chép đầy đủ. Rau củ, thịt cá, sữa… được phân loại, bảo quản riêng biệt trong kho và hệ thống tủ lạnh sạch sẽ, tuân thủ quy trình bếp "một chiều".
Khu bếp được bố trí khoa học với đầy đủ khu sơ chế - chế biến - chia khẩu phần, hạn chế tối đa nguy cơ lây nhiễm chéo. Đội ngũ cấp dưỡng được tập huấn định kỳ, thực hiện nghiêm quy định về vệ sinh cá nhân và vệ sinh dụng cụ. Khẩu phần ăn được chia theo độ tuổi, bảo đảm đủ năng lượng và dinh dưỡng theo quy định; thức ăn luôn được đậy nắp và giữ nóng đến khi phục vụ trẻ. Giáo viên phối hợp cùng cấp dưỡng hỗ trợ trẻ trong giờ ăn, theo dõi sát để xử lý kịp thời mọi tình huống bất thường. Mỗi bữa ăn đều được lưu mẫu 24 giờ phục vụ truy xuất khi cần và toàn bộ quá trình nhập - chế biến - chia ăn đều được ghi chép vào nhật ký bếp ăn. Quy trình chặt chẽ và chuyên nghiệp này không chỉ đáp ứng tiêu chí trường chuẩn mức độ 2 mà còn củng cố mạnh mẽ niềm tin của phụ huynh khi gửi gắm con em.
* Kịp thời phát hiện và ngăn chặn nguy cơ mất an toàn
Tỉnh Thanh Hóa hiện có khoảng 800 trường mầm non và tiểu học tổ chức bếp ăn tập thể cho học sinh bán trú. Công tác bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm thời gian qua luôn được các ngành, địa phương và nhà trường quan tâm, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp.
Ngay sau khi các trường ổn định nền nếp dạy và học đầu năm học, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh Thanh Hóa đã thành lập các đoàn kiểm tra tại bếp ăn tập thể ở các trường học. Đoàn đã kiểm tra hồ sơ pháp lý liên quan đến an toàn thực phẩm, đánh giá điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, quy trình sơ chế - chế biến - bảo quản thực phẩm tại từng bếp ăn.
Kết quả bước đầu cho thấy, hầu hết các bếp ăn tập thể đã có chuyển biến rõ nét. Cơ sở vật chất được thiết kế theo nguyên tắc một chiều, khu vực bếp vệ sinh sạch sẽ; dụng cụ, thiết bị phục vụ chế biến được đầu tư đầy đủ, đáp ứng yêu cầu. Các trường tuân thủ nghiêm quy định về kiểm thực ba bước, lưu mẫu thực phẩm, bảo quản nguyên liệu đúng quy định. Ý thức thực hành an toàn thực phẩm của nhân viên cấp dưỡng được nâng lên.
Các đoàn đã đề nghị Ban giám hiệu và nhân viên chế biến tiếp tục duy trì, chấp hành đầy đủ quy định về an toàn thực phẩm; khắc phục những tồn tại; tăng cường theo dõi, kịp thời phát hiện và ngăn chặn nguy cơ mất an toàn, nhằm bảo đảm tuyệt đối an toàn thực phẩm, không để xảy ra ngộ độc trong trường học./.
