Bằng sự nỗ lực của người dân, cùng với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, nhiều bản làng vùng cao Nho Quan đã "thay da, đổi thịt".
Đi lên từ một huyện miền núi có nhiều khó khăn, nhưng với sự nỗ lực, quyết tâm và vào cuộc của cả hệ thống chính trị cùng nhân dân, đến nay, 100% các xã của huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Bằng sự nỗ lực của người dân, cùng với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, nhiều bản làng vùng cao Nho Quan đã "thay da, đổi thịt" nhờ xây dựng nông thôn mới.
*Sức bật mới ở miền sơn cước
Thạch Bình là xã có diện tích rộng nhất huyện Nho Quan với trên 100km đường giao thông các loại. 12 năm về trước, ở xã miền núi nghèo của huyện này, đời sống nhân dân khó khăn, 100% đường liên xã, thôn còn là đường đất lầy lội, trơn trượt mỗi khi mùa mưa bão về. Nền kinh tế của xã chủ yếu vẫn dựa vào nông - lâm nghiệp là chính, khó khăn bủa vây đời sống của người dân.
Mặc dù là xã đặc biệt khó khăn, địa bàn rộng, xa trung tâm, có 50% dân số là người dân tộc thiểu số, 20% theo đạo công giáo, song Đảng bộ, chính quyền và đồng bào các dân tộc nơi đây luôn đoàn kết, quyết tâm, huy động mọi nguồn lực xây dựng nông thôn mới và đạt chuẩn vào năm 2021, vượt 2 năm so với mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã nhiệm kỳ 2020 - 2025 đề ra.
Ông Vũ Dũng, Chủ tịch UBND xã chia sẻ, nhờ những cách làm sáng tạo, diện mạo làng quê Thạch Bình đã có nhiều chuyển biến rõ nét, hệ thống cơ sở hạ tầng thiết yếu được đầu tư cơ bản, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và sản xuất, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Trong xây dựng nông thôn mới, xã đặc biệt quan tâm tới xây dựng nông thôn văn minh, người dân không chỉ được nâng cao cuộc sống vật chất mà còn có đời sống hạnh phúc. Các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Mường phải được giữ gìn, bảo tồn và phát huy.
Với sự hỗ trợ của Nhà nước và sự tham gia tích cực của nhân dân, sau hơn 12 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, đến năm 2021, Thạch Bình đã hoàn thành 20/20 tiêu chí nông thôn mới. Đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện, nâng cao. Nếu như năm 2010, tỷ lệ hộ nghèo của toàn xã lên tới 14,78% thì đến tháng 10/2024, tỷ lệ này còn 3,08%.
Để phát triển nông nghiệp bền vững, các địa phương ở huyện Nho Quan cũng tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu ngành theo hướng liên kết, hình thành chuỗi sản xuất, tiêu thụ nông sản giúp nông dân yên tâm sản xuất. Được tỉnh, huyện, các cơ quan chuyên môn và Liên minh Hợp tác xã tỉnh vào cuộc hỗ trợ, Hợp tác xã Na trái vụ và tiêu thụ trái cây an toàn Phú Long, xã Phú Long đã phát triển từ sản xuất manh mún lên mô hình lớn, từ 47 ha trồng na lên gần 200 ha theo tiêu chuẩn VietGAP.
Ông Nguyễn Văn Thuật, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc Hợp tác xã Na trái vụ và tiêu thụ trái cây an toàn Phú Long cho biết, sản phẩm của hợp tác xã đã đạt OCOP 4 sao. Khi xuất ra thị trường sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ, địa chỉ rõ ràng, người tiêu dùng có thể kiểm định qua tem và mẫu mã bao bì, an toàn vệ sinh thực phẩm với sản phẩm. Với doanh thu đạt từ 300-350 triệu đồng/1 ha, sản phẩm na của hợp tác xã góp phần thực hiện tiêu chí về kinh tế, thu nhập trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu ở xã vùng cao Phú Long.
Ông Bùi Văn Thể, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Nho Quan nhấn mạnh, những nỗ lực trong sản xuất, kinh doanh của các hợp tác xã đã góp phần vào kết quả xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu trên địa bàn. Hoạt động hiệu quả của các hợp tác xã đã góp phần hoàn thành tiêu chí số 13 trong bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới, thể hiện rõ nét ở lĩnh vực sản xuất theo quy hoạch với nhiều cánh đồng lớn, tạo ra khối lượng sản phẩm hàng hóa chủ lực đủ lớn để tham gia thị trường trong nước và phục vụ chế biến xuất khẩu.
*Xây dựng nông thôn mới bền vững
Đặc thù là huyện miền núi khó khăn của tỉnh, Nho Quan bắt tay vào thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới với cơ sở hạ tầng nông thôn thiếu đồng bộ, giao thông thủy lợi nội đồng xuống cấp, ruộng đồng nhỏ lẻ manh mún. Huyện có địa bàn rộng, địa hình đồi núi chia cắt, cư dân sống rải rác, cơ sở hạ tầng thấp kém, tập quán canh tác lạc hậu. Bên cạnh đó, chất lượng cuộc sống của người dân còn nhiều khó khăn thiếu thốn. Năm 2011, thu nhập bình quân đầu người của huyện chỉ đạt 14,86 triệu đồng/người/năm; tỉ lệ hộ nghèo tới 11,69%.
Hưởng ứng Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Nho Quan đã tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp, huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc; xây dựng lộ trình, hướng đi phù hợp với từng xã, với quyết tâm tạo sự chuyển biến trong xây dựng nông thôn mới.
Huyện đã ưu tiên nguồn lực hỗ trợ các địa phương, nhất là các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi nâng cấp, làm mới các tuyến đường giao thông, góp phần hoàn thiện hệ thống hạ tầng thiết yếu, đáp ứng nhu cầu giao thương và sản xuất, nâng cao đời sống nhân dân. Huyện đầu tư hạ tầng giao thông các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi làm giải pháp đột phá, đem lại những thay đổi tích cực trong đời sống vật chất và tinh thần của bà con. Điều này vừa góp phần thu hẹp khoảng cách giữa các thôn, bản, vừa tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, thúc đẩy kinh tế, xã hội địa phương ngày càng phát triển.
Sau hơn 12 năm thực hiện Chương trình, huyện đã huy động tổng kinh phí đầu tư xây dựng nông thôn mới đạt gần 9 nghìn tỷ đồng, trong đó huy động nguồn lực từ nhân dân tham gia chiếm hơn 14%. Đặc biệt, người dân đã hiến trên 74 ha đất và gần 266 nghìn ngày công lao động. Đến nay, 100% xã đạt chuẩn nông thôn mới; hộ nghèo giảm còn 1,01%. Đời sống của bà con đã được nâng lên đáng kể.
Kinh tế phát triển, người dân tích cực tham gia các phong trào của địa phương, điển hình là chương trình xây dựng nông thôn mới. Đến nay, 7/7 xã có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó có 2/7 xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao là Cúc Phương và Văn Phương. Đây là điều kiện quan trọng để hướng đến phát triển bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số, rút ngắn khoảng cách về thu nhập với vùng phát triển, cải thiện và nâng cao đời sống nhân dân.
Ông Trần Việt Hùng, Phó Chủ tịch UBND huyện Nho Quan khẳng định, sau hơn 10 năm thực hiện, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đã tạo luồng sinh khí mới, làm "thay da, đổi thịt" khu vực nông thôn. Diện mạo nông thôn mới dần khởi sắc; cơ sở hạ tầng ngày một khang trang; kinh tế địa phương ngày càng được củng cố phát triển đi lên, cuộc sống người dân được cải thiện, nâng cao. Những thành quả trong xây dựng nông thôn mới đã và đang tạo bước chuyển tích cực trong đời sống người dân miền sơn cước. Đây cũng là động lực để Nho Quan không ngừng phát triển trong tương lai.
Nho Quan phấn đấu giai đoạn 2025-2030 là huyện nông thôn mới nâng cao. Trước mắt, năm 2025, huyện đặt mục tiêu giá trị sản xuất trên 1ha canh tác đạt 140 triệu đồng, thu nhập bình quân đầu người trên 75 triệu đồng, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm xuống dưới 1%... Thời gian tới, huyện tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu, phát triển nền nông nghiệp toàn diện theo hướng hiện đại gắn với phát triển các ngành công nghiệp, dịch vụ, tạo sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn. Huyện chú trọng ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất và xây dựng các chuỗi hợp tác, liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời, Nho Quan đẩy mạnh phát triển các sản phẩm chủ lực, đặc trưng, tiềm năng, thế mạnh theo chương trình OCOP, phát triển, nhân rộng các mô hình du lịch nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới./.
