Vùng đất Thần Sa với khí hậu mát mẻ, nguồn nước suối quanh năm là điều kiện lý tưởng để nuôi các loài cá nước lạnh, trong đó cá tầm là loài có giá trị kinh tế cao và thị trường tiêu thụ ổn định. Đây cũng là cơ hội để địa phương tận dụng lợi thế tự nhiên, biến tiềm năng thành sinh kế bền vững cho người dân.
Những năm qua, xã Thần Sa đã và đang tập trung triển khai nhiều chính sách giảm nghèo, trong đó mô hình nuôi cá tầm thương phẩm được xem như một hướng đi hiệu quả, giúp đồng bào dân tộc thiểu số nâng cao thu nhập.
Mô hình nuôi cá tầm tại xã Thần Sa được triển khai từ cuối năm 2023 với tổng kinh phí hơn 1,7 tỷ đồng, hỗ trợ trực tiếp cho 6 hộ nghèo và cận nghèo tại xóm Ngọc Sơn. Mỗi hộ được cấp 5.000 con giống cá tầm, cùng thức ăn, thuốc thú y và các thiết bị cơ bản phục vụ vụ nuôi đầu tiên. Điều đáng chú ý là mô hình được triển khai theo hướng “trao cần câu hơn cho cá”, khuyến khích người dân chủ động đối ứng mặt bằng và đóng góp một phần chi phí, từ đó hình thành nền tảng sản xuất độc lập và bền vững.
Ông Trần Văn Tý, Tổ trưởng tổ sản xuất cộng đồng, chia sẻ: “Chính quyền xã cùng cán bộ kỹ thuật đã theo sát từng bước từ khảo sát ao nuôi, thiết kế bể, lựa chọn con giống, đến tập huấn kỹ thuật và xây dựng quy trình chăm sóc. Tất cả đều bài bản, có kế hoạch dài hơi, để người dân không loay hoay làm tự phát.”
Vùng đất Thần Sa với khí hậu mát mẻ, nguồn nước suối quanh năm là điều kiện lý tưởng để nuôi các loài cá nước lạnh, trong đó cá tầm là loài có giá trị kinh tế cao và thị trường tiêu thụ ổn định. Đây cũng là cơ hội để địa phương tận dụng lợi thế tự nhiên, biến tiềm năng thành sinh kế bền vững cho người dân.
Sau gần hai năm thực hiện, mô hình bước đầu mang lại hiệu quả rõ rệt. Ông Dương Văn Vững, một hộ dân tham gia mô hình, cho biết: “Điều kiện khí hậu và nguồn nước ở đây rất phù hợp với cá tầm. Chỉ cần tuân thủ chế độ dinh dưỡng và theo dõi sát dịch bệnh, cá phát triển tốt, tỷ lệ hao hụt thấp. Nhờ nuôi cá, chúng tôi không chỉ có thêm nguồn thu ổn định mà còn học được cách quản lý chi phí, tính toán sản xuất.”
Gia đình ông Lê Văn Lá, sinh năm 1953, là một trong những hộ nghèo lâu năm của xóm Ngọc Sơn, trước đây phụ thuộc vào vài sào ruộng trồng ngô, trồng lúa với thu nhập bấp bênh, mùa vụ phụ thuộc hoàn toàn vào thời tiết. Kể từ khi được lựa chọn tham gia mô hình nuôi cá tầm, cuộc sống của gia đình ông đã thay đổi rõ rệt. Cá lớn nhanh, thương lái đến tận nơi thu mua với giá dao động từ 180.000 – 300.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, gia đình ông vẫn có lãi cao. Ông Lá phấn khởi chia sẻ:
“Nuôi cá tầm giúp gia đình tôi có nguồn thu nhập ổn định, dần thoát nghèo, có điều kiện cải thiện đời sống và nghĩ đến phát triển kinh tế lâu dài".
Không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế, mô hình còn góp phần nâng cao ý thức và kỹ năng sản xuất cho người dân. Trước đây, nhiều hộ chỉ làm nông theo bản năng, kinh nghiệm truyền miệng. Nay, bà con đã được tập huấn về kỹ thuật chăm sóc cá, ghi chép chi phí, theo dõi môi trường nước, kiểm soát dịch bệnh, biết tính toán đầu ra đầu vào, chủ động tìm hiểu thị trường. Từ đó, sản xuất chuyển từ tự phát sang có kế hoạch, bền vững.
Theo đánh giá của UBND xã Thần Sa, mô hình nuôi cá tầm không chỉ giúp người dân thoát nghèo mà còn hình thành chuỗi liên kết sản xuất tiêu thụ, hướng tới xây dựng thương hiệu cá tầm Thần Sa trong tương lai. Mô hình còn được lồng ghép với hoạt động nâng cao nhận thức cộng đồng, tập huấn kỹ thuật, truyền thông bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế tuần hoàn.
Điểm sáng của mô hình là sự tham gia chủ động của người dân, từ đóng góp một phần chi phí, quản lý ao nuôi đến theo dõi tiến độ sản xuất. Nhờ vậy, người dân không chỉ được hỗ trợ về vật chất mà còn hình thành thói quen sản xuất chủ động, biết tính toán chi phí và lợi nhuận, một yếu tố quan trọng để phát triển kinh tế hộ bền vững.
Thành công bước đầu của mô hình nuôi cá tầm tại Thần Sa cho thấy hiệu quả khi chính sách được triển khai đúng hướng, phù hợp điều kiện thực tế, có sự tham gia chặt chẽ của cả hệ thống chính trị và người dân. Thay vì hỗ trợ dàn trải, mô hình tập trung nguồn lực, đầu tư trọng điểm, tạo động lực để bà con vươn lên thoát nghèo căn cơ, phát triển kinh tế hộ bền vững.
Từ vài hộ nghèo, hộ cận nghèo được hỗ trợ ban đầu, đến nay mô hình nuôi cá tầm đang khẳng định hiệu quả thực tiễn và tính bền vững, mở ra hướng đi mới cho bà con vùng cao Thần Sa. Dù vẫn còn những thách thức như mở rộng vốn đầu tư, đảm bảo đầu ra ổn định, nhưng với sự nỗ lực của người dân và sự đồng hành của chính quyền, mô hình hứa hẹn tiếp tục phát triển, góp phần cải thiện đời sống, nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững./.
