Giáo dục

Phát huy hiệu quả các mô hình giáo dục di sản trong trường học

Đắk Lắk

Từ đầu năm học 2025 - 2026, nhiều trường học trên địa bàn thường xuyên tổ chức các lớp học chuyên đề về nghề dệt vải thổ cẩm, múa cồng chiêng của đồng bào dân tộc thiểu số cho học sinh.

Cùng với việc nâng cao chất lượng dạy học, hiện nay, nhiều trường học trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk ngày càng chú trọng việc đưa văn hóa truyền thống đồng bào dân tộc thiểu số vào trong các chương trình giảng dạy, hoạt động ngoại khóa, ngày hội…; qua đó giúp các em nâng cao ý thức gìn giữ và phát huy các di sản văn hóa đặc sắc của dân tộc mình.

Thời gian qua, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đắk Lắk đã phối hợp với nhiều trường học dân tộc nội trú trên địa bàn tổ chức Ngày hội văn hóa các dân tộc thiểu số gắn với tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; qua đó giúp học sinh là người dân tộc thiểu số hiểu hơn về những giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc, đồng thời nâng cao ý thức gìn giữ và phát huy các di sản văn hóa.

Học sinh Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS Sơn Hòa tham gia biểu diễn múa cồng chiêng.
Ảnh: Tường Quân - TTXVN

Mới đây, Sở đã phối hợp với Trường Phổ thông Dân tộc nội trú Trung học Cơ sở Sơn Hòa (xã Sơn Hòa) khai mạc chương trình Ngày hội văn hóa các dân tộc thiểu số gắn với tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2025. Sự kiện được tổ chức với nhiều hoạt động phong phú như: Liên hoan các đội tuyên truyền pháp luật; hội thi văn nghệ và trình diễn trang phục truyền thống của các dân tộc thiểu số; hội thi văn hóa cồng chiêng và múa xoang; hội thi trưng bày sản phẩm văn hóa dân tộc; hội thi ẩm thực truyền thống; thi rung chuông vàng tìm hiểu văn hóa dân tộc, kiến thức pháp luật và kỹ năng sống…

Bà Nay H'Nan, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đắk Lắk chia sẻ, các ngày hội văn hóa được tổ chức trong nhà trường giúp học sinh hiểu hơn về các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số. Qua đây, nhà trường xây dựng được môi trường giáo dục lành mạnh, gắn kết và giàu bản sắc. Đây cũng là dịp để trường tăng cường giáo dục truyền thống, củng cố tinh thần đoàn kết giữa các dân tộc; giúp các em tự hào hơn về nguồn cội, bản sắc văn hóa của dân tộc mình.

Trường Tiểu học Thái Phiên (phường Ea Kao) tổ chức các buổi học môn giáo dục địa phương gắn văn hóa truyền thống dân tộc thiểu số.
Ảnh: Tường Quân - TTXVN

Từ đầu năm học 2025 - 2026, nhiều trường học trên địa bàn thường xuyên tổ chức các lớp học chuyên đề về nghề dệt vải thổ cẩm, múa cồng chiêng của đồng bào dân tộc thiểu số cho học sinh. Đây cũng là một trong những nội dung của môn Giáo dục địa phương trong năm học được Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk hướng dẫn các trường học thực hiện. Tại các buổi học, học sinh được trải nghiệm, thực hành dệt vải dưới sự hướng dẫn của các nghệ nhân, thưởng thức các điệu múa cồng chiêng và tìm hiểu những di sản văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số.

Em Hà My H’Mok (Trường Tiểu học Thái Phiên, phường Ea Kao) chia sẻ, em rất thích nghề dệt thổ cẩm cũng như trang phục từ thổ cẩm. Qua các buổi học tập về nghề truyền thống do nhà trưởng tổ chức, em mong muốn lớn lên sẽ học được cách dệt thổ cẩm như những nghệ nhân của dân tộc mình.

Theo cô Trần Thị Tuyết, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Thái Phiên (phường Ea Kao), với đặc thù có hơn 66% học sinh là người dân tộc thiểu số Ê Đê, từ đầu năm học 2025 - 2026, đơn vị đã đưa chuyên đề dệt thổ cẩm vào trường học và coi đây là nhiệm vụ trọng tâm. Những buổi học được tổ chức với đầy đủ trang phục, hình ảnh trực quan về nghề dệt thổ cẩm; qua đó giúp học sinh hiểu thêm giá trị nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc mình.

Học sinh Trường Tiểu học Thái Phiên (phường Ea Kao) tìm hiểu sản phẩm dệt thổ cẩm của đồng bào người Ê Đê. 
Ảnh: Tường Quân - TTXVN

Hiện nay, việc đưa di sản văn hóa vào trường học trong bối cảnh triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 tại Đắk Lắk không chỉ góp phần bồi dưỡng phẩm chất, năng lực học sinh mà còn là nhiệm vụ quan trọng để học sinh nâng cao nhận thức bảo tồn và phát huy các giá trị bản sắc văn hóa Tây Nguyên. Bởi nơi đây có kho tàng di sản vật thể và phi vật thể đặc sắc như: Không gian văn hóa cồng chiêng, sử thi, nghề truyền thống, kiến trúc nhà dài…

Trưởng Phòng Giáo dục phổ thông (Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk) Lê Thị Thảo nêu rõ, phần lớn học sinh có thái độ tích cực, hào hứng khi tham gia các hoạt động trải nghiệm văn hóa địa phương. Tuy nhiên, mức độ hiểu biết của các em về các giá trị di sản văn hóa khác nhau. Nhiều em nhận diện tốt các biểu tượng văn hóa quen thuộc như: Cồng chiêng, lễ hội, trang phục… nhưng lại thiếu kiến thức về di tích lịch sử, lời nói vần, nghề truyền thống…

Việc giảng dạy văn hóa truyền thống địa phương trong nhà trường hiện cũng gặp nhiều khó khăn, như: Thiếu tài liệu dạy học chuyên biệt; hoạt động trải nghiệm, điền dã còn hạn chế; sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và cộng đồng chưa thường xuyên; kinh phí và cơ sở vật chất giảng dạy chưa đáp ứng nhu cầu. Trên thực tế, nếu được tăng cường nguồn lực và bồi dưỡng phương pháp dạy học đa dạng, đội ngũ giáo viên sẽ đáp ứng được các mô hình giáo dục di sản.

Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk cùng các cơ quan liên quan đang tập trung rà soát, ghi nhận các ý kiến đóng góp từ cơ sở để thống nhất xây dựng một giải pháp nhằm đưa di sản văn hóa Tây Nguyên trở thành chất liệu giáo dục sinh động, giúp học sinh thêm hiểu biết về những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, quê hương mình./.

Nguyễn Tường Quân

Xem thêm