Phiên họp thứ 48, Ủy ban Thường vụ Quốc hội: Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, xây dựng nền giáo dục thực học, thực nghiệp
Đa số các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản nhất trí với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật nêu trong Tờ trình của Chính phủ.
Sáng 13/8, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 48, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục.
* Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền
Trình bày nội dung cơ bản của dự án Luật, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, mục đích ban hành Luật nhằm tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý cho việc xây dựng nền giáo dục Việt Nam mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt; có cơ cấu và phương thức giáo dục hợp lý, gắn với xây dựng xã hội học tập; hội nhập quốc tế; giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và bản sắc dân tộc. Đồng thời bảo đảm bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện đầu tư kinh doanh không cần thiết, 30% chi phí tuân thủ thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người dân, tổ chức, cơ sở giáo dục trong tiếp cận và thực hiện các thủ tục hành chính lĩnh vực giáo dục; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, nâng cao hiệu quả quản trị hệ thống giáo dục.
Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số quy định về hệ thống giáo dục quốc dân; cơ sở giáo dục, nhà giáo; quản lý nhà nước về giáo dục; quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động giáo dục. Dự thảo Luật áp dụng đối với toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân.
Đáng chú ý, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đã thể hiện rõ tinh thần phân quyền, phân cấp trong quản lý nhà nước trong lĩnh vực giáo dục, giao quyền chủ động, tự chủ nhiều hơn cho Bộ Giáo dục và Đào tạo, cấp tỉnh và cơ sở giáo dục nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển hiện đại, hiệu lực, hiệu quả, đồng thời phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền
Dự thảo Luật giao người đứng đầu cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh quyết định việc lựa chọn sách giáo khoa; giao cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh tổ chức biên soạn tài liệu giáo dục địa phương, hội đồng thẩm định cấp tỉnh thẩm định và UBND cấp tỉnh phê duyệt tài liệu giáo dục địa phương nhằm nâng cao trách nhiệm quản lý nhà nước của địa phương trong việc tổ chức thực hiện chương trình giáo dục phổ thông. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định Hội đồng thẩm định tài liệu giáo dục địa phương cấp tỉnh và tiêu chuẩn kỹ thuật về tài liệu giáo dục địa phương...
Theo báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, việc bổ sung mô hình trung học nghề nhằm tạo điều kiện cho học sinh có thêm lựa chọn tiếp tục học chương trình trung học phổ thông; đồng thời được đào tạo kỹ năng nghề; góp phần thực hiện hiệu quả chủ trương phân luồng học sinh. Tuy nhiên, dự thảo Luật cần xác định rõ vị trí của trung học nghề trong hệ thống giáo dục quốc dân và Khung trình độ quốc gia; nghiên cứu mô hình trường trung học phổ thông nghề (tích hợp giữa trung học phổ thông với giáo dục nghề nghiệp) để đáp ứng nhu cầu của người học được hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông.
Thường trực Ủy ban đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu theo hướng có bộ sách giáo khoa dùng chung, đồng thời có thể có những sách giáo khoa khác là tài liệu tham khảo; nghiên cứu từng bước miễn phí sách giáo khoa cho học sinh.
Về thi tốt nghiệp trung học phổ thông có 2 loại ý kiến: Ý kiến thứ nhất đề nghị vẫn tổ chức thi tốt nghiệp trung học phổ thông, giao thẩm quyền ra đề thi cho Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; giao thẩm quyền tổ chức kỳ thi cho các địa phương; nghiên cứu tách kỳ thi tốt nghiệp phổ thông khỏi tuyển sinh đại học. Ý kiến thứ hai đề xuất không tổ chức thi mà nên xét tốt nghiệp trung học phổ thông. Thường trực Ủy ban ủng hộ loại ý kiến thứ nhất và xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội về các quan điểm nêu trên.
* Nhất trí cao với việc có bộ sách giáo khoa dùng chung
Đa số các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản nhất trí với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật nêu trong Tờ trình của Chính phủ. Dự án Luật đã thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, phù hợp với Hiến pháp, cơ bản bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật, tính tương thích với các điều ước quốc tế có liên quan.
Tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, Luật Giáo dục, Luật Giáo dục Đại học (sửa đổi), Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) có liên quan chặt chẽ với nhau, trong đó, cần bám sát tinh thần chỉ đạo của "bộ tứ trụ cột" tại Nghị quyết 57-NQ/TW, Nghị quyết 59-NQ/TW, Nghị quyết 66-NQ/TW, Nghị quyết 68-NQ/TW cùng dự thảo Nghị quyết về hiện đại hóa, đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Đồng thời, tăng cường phân cấp, phân quyền trong quản lý giáo dục theo tinh thần Tổng Bí thư chỉ đạo “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, Trung ương, Quốc hội, Chính phủ chỉ kiến tạo để phát triển.
Sách giáo khoa là vấn đề nhận được sự quan tâm rất lớn của xã hội, nhất là học sinh, phụ huynh học sinh và đội ngũ giáo viên, cơ sở quản lý giáo dục. Do đó, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu Cơ quan soạn thảo rà soát, nghiên cứu kỹ lưỡng, triển khai chính sách này có điều chỉnh, đảm bảo khoa học, tiết kiệm, hiệu quả, phù hợp với tình hình thực tế.
Về vấn đề này, bày tỏ nhất trí với việc "nghiên cứu theo hướng có bộ sách giáo khoa dùng chung, đồng thời có thể có những sách giáo khoa khác là tài liệu tham khảo", Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải đề nghị dự thảo Luật cần điều chỉnh quy định phù hợp để tránh tình trạng học sinh phải viết vào sách giáo khoa dẫn đến không dùng lại được và gây lãng phí.
Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng, Luật Giáo dục có vai trò rất quan trọng, là luật khung cho hệ thống giáo dục và được xã hội, nhân dân rất quan tâm, kỳ vọng; do đó, Tờ trình của Chính phủ cần nhấn mạnh hơn nữa sự cần thiết ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, cả về cơ sở chính trị, pháp lý và cơ sở thực tiễn. Việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật phải phù hợp với cơ sở thực tiễn, nhấn mạnh vai trò của giáo dục đào tạo trong triển khai thực hiện "bộ tứ trụ cột"...
Về thi tốt nghiệp trung học phổ thông, Phó Chủ tịch Quốc hội thống nhất với đề nghị "vẫn tổ chức thi tốt nghiệp trung học phổ thông, giao thẩm quyền ra đề thi cho Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; giao thẩm quyền tổ chức kỳ thi cho các địa phương" nhưng không đồng ý với việc "tách" kỳ thi tốt nghiệp phổ thông khỏi tuyển sinh đại học".
"Đây là 2 việc hoàn toàn khác nhau. Hiện đã tách rõ ràng giữa thi tốt nghiệp trung học phổ thông và tuyển sinh đại học. Các trường có thể sử dụng kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông để tuyển sinh hoặc thi riêng, tuyển thêm môn năng khiếu, hùng biện... nên dùng "tách" là không đúng", Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ./.
