Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ Trần Lê Hồng nhấn mạnh, cần quan tâm đến thị trường, sản phẩm sáng chế và hàm lượng chất xám trong sản phẩm, nếu sản phẩm có hàm lượng trí tuệ càng cao thì tính cạnh tranh, bền vững của sản phẩm trong khai thác thương mại hóa càng lớn.
Tiến sĩ Nguyễn Hữu Cẩn, Quyền Viện trưởng Viện Khoa học sở hữu trí tuệ thông tin, thống kê của Viện Khoa học sở hữu trí tuệ từ năm 2009 - 2018, số đơn đăng ký sáng chế được cấp bằng ở Việt Nam chỉ chiếm khoảng 15% tổng số đơn đăng ký sáng chế, 85% đơn bị từ chối. Nguyên nhân là do chất lượng tạo ra sáng chế chưa gắn kết được với thị trường, không đủ hấp dẫn để đối tác quan tâm đầu tư ứng dụng thực tiễn; nghiên cứu bị trùng lặp; không có tính sáng tạo, yếu tố mới nên bị từ chối bảo hộ. Đó cũng chính là rào cản khiến thương mại hóa sáng chế ở Việt Nam gặp khó khăn, manh mún. Từ năm 2019 - 2023, số lượng đơn đăng ký hợp đồng sáng chế, số lượng hợp đồng chuyển giao quyền sử dụng sáng chế ở Việt Nam rất ít, chỉ hơn 20 sáng chế được chuyển giao trong một năm. Chuyển nhượng sáng chế (mua bán sáng chế) từ chủ sở hữu này sang chủ sở hữu khác cũng rất ít với khoảng 100 sáng chế.
Qua khảo sát của Viện Khoa học sở hữu trí tuệ thì năng lực phát triển công nghệ ở các doanh nghiệp, viện, trường nghiên cứu còn hạn chế. Từ năm 2011 - 2015, với 200 doanh nghiệp có niêm yết trên sàn chứng khoán, công bố thông tin thì cơ cấu tài sản trí tuệ doanh nghiệp chỉ có trên 1% hướng đến tạo ra giải pháp kỹ thuật, sáng chế. Còn lại chủ yếu hướng đến tài sản trí tuệ như nhãn hiệu, chỉ dẫn thương mại...
Ông Nguyễn Hữu Cẩn lưu ý nhà khoa học, nhà sáng chế cần quan tâm chất lượng đầu vào trước khi đưa vào thương mại hóa, đáp ứng được nhu cầu thị trường; hiệu lực độc quyền về sáng chế phải được bảo đảm. Trong khai thác thương mại hóa sáng chế cần đánh giá đúng tiềm năng thị trường. Nhà nghiên cứu, người tạo ra sáng chế không chỉ vì đam mê mà phải đem lại hữu ích, hướng đến khách hàng, thị trường tiềm năng. Người làm ra sáng chế phải có kỹ năng tra cứu thông tin; ước định giá trị tài sản sở hữu trí tuệ (sáng chế); năng lực tìm kiếm đối tác, khách hàng sử dụng giải pháp sáng chế; phải bảo vệ được tài sản trí tuệ. Theo thống kê của Cục Sở hữu trí tuệ từ 2013 - 2023, khối các viện nghiên cứu, trường đại học đăng ký sáng chế thấp hơn các cá nhân, doanh nghiệp. Điều đó cho thấy hiện nay, nghiên cứu phát triển, thương mại hóa sáng chế được doanh nghiệp coi trọng hơn.
Để tạo động lực, thúc đẩy các nhà nghiên cứu đổi mới sáng tạo, ông Trần Lê Hồng, Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ cho rằng cần thiết lập cơ chế phân chia lợi ích rõ ràng, đãi ngộ thỏa đáng cho người sáng tạo, nghiên cứu để tạo động lực cho người nghiên cứu, người sáng chế ở các viện, trường.
Chủ tịch Hội đồng quản trị, Công ty Cổ phần Công nghệ cát sạch Mekong Võ Tấn Dũng đề xuất, Nhà nước cần quan tâm nhiều hơn nữa các chính sách hỗ trợ kinh phí đăng ký, hỗ trợ vốn đầu tư thương mại hóa sản phẩm, áp dụng mức thuế ưu đãi đối với sản phẩm sáng chế và miễn thuế thu nhập cá nhân cho nhà sáng chế không chuyên.../.
/
