Khi công nghiệp văn hóa được lồng ghép và phát triển song hành với du lịch, du lịch Ninh Bình sẽ có nhiều khác biệt, độc đáo ghi dấu trong lòng du khách.
Ninh Bình hiện có trên 1.800 di tích lịch sử, văn hóa và danh thắng. Nguồn lực di sản văn hóa đồ sộ và đa dạng này là cơ sở để khai thác, phát huy trong quá trình phát triển công nghiệp văn hóa. Đây cũng là chìa khóa để bảo tồn di sản, thúc đẩy kinh tế sáng tạo và lan tỏa giá trị văn hóa đặc sắc vùng đất Cố đô.
*Đánh thức di sản qua công nghiệp văn hóa
Trong số hàng nghìn di tích lịch sử, văn hóa và danh thắng, Ninh Bình có 81 di tích xếp hạng cấp quốc gia, 3 di tích quốc gia đặc biệt, 5 bảo vật quốc gia, cùng với đó là gần 400 di sản văn hóa phi vật thể được kiểm kê. Nguồn lực di sản văn hóa đồ sộ và đa dạng này đang được tỉnh xác định là cơ sở để khai thác, phát huy trong quá trình phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, đặc biệt là điện ảnh; nghệ thuật biểu diễn. Trong đó, Quần thể Danh thắng Tràng An là mô hình tiêu biểu về phát triển kinh tế gắn với bảo tồn di sản chính là chất liệu, không gian quan trọng làm nên những sản phẩm văn hóa độc đáo.
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam cho rằng, Ninh Bình là địa phương rất giàu tiềm năng để phát triển các ngành công nghiệp văn hóa. Tỉnh đã và đang phát huy lợi thế cạnh tranh bằng các kế hoạch triển khai có trọng tâm nhóm ngành du lịch văn hóa gắn với điện ảnh, thủ công mỹ nghệ, nghệ thuật biểu diễn và chuỗi các sự kiện truyền thông mang tính tích hợp tại các trọng điểm là các điểm đến di sản văn hóa và thiên nhiên thuộc Cố đô Hoa Lư, hai thành phố Ninh Bình và Tam Điệp.
Những năm gần đây, với việc tổ chức đa dạng các sự kiện văn hóa, nghệ thuật tầm cỡ quốc gia, quốc tế tại không gian thiên nhiên, văn hóa nổi bật của tỉnh, Ninh Bình đã tạo điểm nhấn hấp dẫn, thu hút đông đảo công chúng. Qua đó, đã cho thấy tiềm năng to lớn của tỉnh trong việc biến các giá trị văn hóa, không gian di sản trở thành những sản phẩm công nghiệp văn hóa độc đáo, đặc sắc. Khai thác các không gian di sản kết hợp nghệ thuật trình diễn là một trong những cách thức hiệu quả để phát triển công nghiệp văn hóa.
Thời gian qua, du lịch, trong đó có du lịch văn hóa đã có đóng góp quan trọng nổi bật vào GRDP của Ninh Bình. Nếu như năm 2010, doanh thu hoạt động du lịch chỉ đạt 551 tỷ đồng, thì đến năm 2024, con số này đã tăng hơn 16,5 lần và đạt mức cao với 9.100 tỷ đồng. Thành công này chính là minh chứng sống động cho hướng đi phát triển du lịch văn hóa bền vững dựa trên sự bảo tồn và phát huy sáng tạo các sản phẩm, dịch vụ văn hóa gắn với các ngành công nghiệp văn hóa có liên quan như thủ công, thời trang, điện ảnh, sự kiện truyền thông, sự kiện thể thao của tỉnh.
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Đặng Văn Bài, nguyên Cục trưởng Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho rằng, trong tương lai, để phát triển công nghiệp văn hóa ở Ninh Bình thì doanh nghiệp, Nhà nước, đơn vị quản lý nhà nước vẫn cần tiếp tục tham gia và tham gia ở các lĩnh vực thế mạnh, có hiệu quả; đồng thời cố gắng huy động sự tham gia của các tập đoàn kinh tế lớn để tạo dựng mô hình phát triển gọi là mô hình chia sẻ lợi ích.
*Xây dựng trung tâm công nghiệp văn hóa
Ninh Bình sở hữu nhiều tiềm năng để phát triển công nghiệp văn hóa, từ thiên nhiên hùng vĩ, di sản văn hóa phong phú, đến các sản phẩm thủ công truyền thống và ẩm thực đặc sắc. Cùng với việc nhận diện rõ tiềm năng phát triển công nghiệp văn hóa trong bối cảnh mới, tỉnh đã và đang triển khai một số nhiệm vụ mang tính đột phá; có chính sách khuyến khích đầu tư, huy động sự tham gia của tổ chức, cá nhân vào việc xây dựng thiết chế văn hóa lớn; bảo tồn, tôn tạo, phát huy các giá trị di sản trên địa bàn tỉnh. Tỉnh hình thành nhiều không gian sáng tạo như các điểm giải trí, công viên văn hóa tạo ra dấu ấn mới cho sự phát triển.
Ngày 28/2/2025, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Ninh Bình đã ban hành Nghị quyết số 22-NQ/TU về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa giai đoạn 2025-2035, định hướng đến năm 2050. Nghị quyết hướng đến mục tiêu phát huy các nguồn tài nguyên văn hóa, giải phóng sức sáng tạo của con người, thúc đẩy tăng trưởng xanh và phát triển bền vững; mở ra động lực quan trọng để Ninh Bình nhận diện và khai thác tốt hơn tiềm năng của công nghiệp văn hóa trong kỷ nguyên mới của dân tộc.
Ninh Bình xác định công nghiệp văn hóa trở thành đòn bẩy đưa du lịch cất cánh. Do đó, bên cạnh việc tập trung thu hút du khách, gia tăng doanh thu, cần quan tâm làm mới, xây dựng thêm các sản phẩm du lịch văn hóa, trải nghiệm cho du khách, nhằm khai thác hiệu quả tài nguyên sẵn có. Ninh Bình đặt ra mục tiêu đến năm 2030, du lịch sẽ đóng góp 8% GRDP. Để làm được điều đó, tỉnh cần đánh thức kho di sản văn hóa, biến văn hóa thành động lực - thông qua công nghiệp văn hóa, sáng tạo, hình thành các sản phẩm du lịch độc đáo kết hợp với các giá trị văn hóa bản địa; đồng thời, tăng cường ứng dụng công nghệ số, thu hút các dự án đầu tư chất lượng để tạo đột phá, trở thành thành phố trực thuộc Trung ương với đặc trưng đô thị di sản thiên niên kỷ, thành phố sáng tạo.
Ông Bùi Văn Mạnh, Giám đốc Sở Du lịch tỉnh cho biết, thời gian tới, Ninh Bình sẽ tiếp tục nâng cấp, làm mới các sản phẩm trên cơ sở khai thác loại hình nghệ thuật, giá trị văn hóa cũng như kết hợp loại hình công nghiệp văn hóa để tạo ra sản phẩm du lịch văn hóa có chất lượng có tính chuyên nghiệp và đặc biệt là có khả năng đáp ứng được thị trường khách du lịch quốc tế có đòi hỏi ngày càng cao.
Khi công nghiệp văn hóa được lồng ghép và phát triển song hành với du lịch, du lịch Ninh Bình sẽ có nhiều khác biệt, độc đáo ghi dấu trong lòng du khách. Với nhiều tiềm năng, lợi thế, tỉnh có thể phát huy tối đa tiềm năng nổi trội, giá trị độc đáo và lợi thế riêng có, đưa Ninh Bình trở thành trung tâm văn hóa - lịch sử, du lịch của quốc gia và quốc tế./.
