Tết Đoan Ngọ trong cung đình và ngoài dân gian tuy có những lễ nghi, phong tục khác nhau nhưng đều là dịp con cháu tìm về cội nguồn, nhớ ơn công đức tổ tông.
TTXVN - Chương trình “Tết Đoan Ngọ Thăng Long xưa” giới thiệu nhiều phong tục đặc sắc Tết Đoan Ngọ truyền thống đã diễn ra tại Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội), ngày 21/6. Chương trình do Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội tổ chức nhằm tôn vinh truyền thống văn hóa của dân tộc, phát huy giá trị văn hóa cung đình Thăng Long.
Năm nay, chương trình diễn ra với nhiều điểm mới, mang đậm dấu ấn Tết Đoan Ngọ cung đình. Chương trình gồm hai hoạt động chính: Trưng bày và thể nghiệm nghi lễ cùng với không gian check-in cổ kính. Các nghi lễ của Hoàng cung trong ngày Tết Đoan Ngọ thời Lê lần đầu tiên được Trung tâm trưng bày một cách có hệ thống, sinh động và chân thực thông qua hệ thống pano, tranh vẽ, đặc biệt là phỏng dựng không gian cung đình trầm mặc cung kính, thiên tử uy nghi ngự trên ngai rồng thiết triều, đề thơ lên quạt và truyền ban thưởng quạt cho các quan.
Không gian trưng bày được tạo điểm nhấn bởi bộ sưu tập quạt mang phong cách quạt the đặc sắc của gia đình nghệ nhân Lân Tuyết. Đây là một dòng quạt quý, cao cấp thường dành cho các tầng lớp vua chúa, quan lại, quý tộc xưa. Khu trưng bày Tết Đoan Ngọ truyền thống thường niên với những phong tục độc đáo của người dân Kinh thành Thăng Long xưa như tục đeo túi thơm, buộc chỉ ngũ sắc, bôi hùng hoàng cho trẻ em, tục hái lá thuốc vào giờ Ngọ, tục kết ngải hình con giáp... vẫn được duy trì thông qua việc tái hiện hình ảnh thu nhỏ của phố Hàng Quạt, Hàng Mụn, Hàng Thuốc.
Du khách còn được nghe những câu chuyện đầy màu sắc văn hóa về phong tục “diệt sâu bọ” của nghệ nhân ẩm thực Ánh Tuyết. Những bí quyết nghề làm quạt đầy tính hấp dẫn, khéo léo và tinh tế của nghệ nhân Lân Tuyết. Trong chương trình khai mạc, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội phối hợp Hội Di sản văn hóa Thăng Long và Công ty Cổ phần Ỷ Vân Hiên thực hiện nghi lễ tiến phẩm, dâng hương lên các vị tiên đế. Bên cạnh đó, nghi lễ ban quạt vẫn được Trung tâm duy trì tái hiện. Đây là hai trong bốn nghi lễ Tết Đoan Ngọ quan trọng của triều đình thời Lê trung hưng.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Đức Cường, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam: Những năm gần đây, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội chú trọng công tác nghiên cứu và phát huy giá trị văn hóa phi vật thể, đặc biệt là nghiên cứu những nghi lễ trong cung đình. Trung tâm đã tổ chức các chương trình trưng bày, thể nghiệm các nghi lễ truyền thống nhân các dịp lễ tết như: Tết Nguyên đán, Tết Đoan Ngọ, Tết Trung thu. Văn hóa phi vật thể trong cung đình chính là nhân tố làm sống lại và giúp di sản “tỏa sáng”, nhất là thu hút khách du lịch. Đây là hướng đi đúng cần tiếp tục phát huy của Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội.
Đoan Ngọ (Đoan Dương) xưa được xem là một trong những dịp lễ Tết quan trọng bậc nhất. Cứ đến mùng 5 tháng 5 âm lịch hàng năm, từ chốn cung đình cho đến những miền quê đều hân hoan đón tết Đoan Ngọ. Tết Đoan Ngọ trong cung đình và ngoài dân gian tuy có những lễ nghi, phong tục khác nhau nhưng đều là dịp con cháu tìm về cội nguồn, nhớ ơn công đức tổ tông./.
